بحران مالی چگونه بر بازار سرمایه اثر می‌گذارد؟
مدیریت تحقیق و توسعه‌ی بورس اوراق بهادار تهران در پژوهشی که در اردیبهشت ماه سال جاری انجام داده، معتقد است که ایران و اقتصاد آن از بحران مالی و رکود اقتصاد جهانی متأثر خواهند شد. این گزارش که با عنوان «احتمال وقوع بحران مالی در جهان و اثرات آن بر اقتصاد ایران» تهیه شده، بخش‌های مختلف اقتصاد ایران را در صورت بروز این بحران احتمالی جهانی مورد تحقیق قرار داده است.
بر اساس یافته‌های این تحقیق، در سال میلادی ۲۰۲۲ شاهد افزایش تورم در بسیاری از کشورها هستیم که پیامد درگیری بین روسیه و اوکراین است. افزایش تورم در آمریکا و سیاست‌های فدرال رزرو برای مقابله با تورم و افزیش نرخ بهره، نگرانی‌هایی در خصوص امکان ایجاد بحران مالی و کند‌شدن رشد اقتصادی در این کشور ایجاد کرده است. علاوه بر تورم عمومی، افزایش قیمت انرژی در جهان و ادامه‌ی درگیری بین روسیه و اوکراین هم نگرانی‌ها در مورد وقوع بحران در امریکا و سرایت آن به سایر نقاط جهان را افزایش داده است.
فزونی نرخ بازده اوراق قرضه‌ی دو ساله از نرخ بازده‌ی اوراق قرضه‌ی ۱۰ ساله در امریکا، فشار تقاضا، حباب قیمت‌ها و شوک‌های اقتصادی از مواردی است که این تحقیق به آنها پرداخته؛ و با توجه به این سرفصل‌ها به بررسی اثرات بحران احتمالی بر اقتصاد ایران پرداخته است.
رابطه‌ی بحران مالی و بورس ایران
بر اساس گزارش بورس اوراق بهادار، با وقوع بحران مالی جهانی و کاهش فعالیت‌های اقتصادی در کشور و همچنین با کاهش درآمدهای صادراتی، این امکان وجود دارد که بازار سرمایه ایران از این بحران متأثر شود. گزارش پیش‌بینی می‌کند که شرکت‌ها و واحدهای تولیدی و همچنین بانک‌ها و نهادهای مالی ایران تحت تأثیر قرار گیرند. صنایع وابسته به فلزات اساسی و استخراج کانی‌های فلزی از جمله صنایعی است که بیشترین تأثیر را خواهند پذیرفت. علاوه بر آن، شرکت‌های پتروشیمی و فراورده‌های نفتی نیز در صورت وقوع بحران مالی در جهان و کاهش قیمت نفت، آسیب خواهند دید.
درآمد خانوارها از دیگر موردی است که از این بحران متأثر می‌شوند. بحران‌های مالی جهانی از مجرای تغییر قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی، باعث کاهش درآمد خانوارهای کشور می‌شوند. در مجموع، انتظار می‌رود درآمد خانوارهای کشور به دنبال بحران مالی در سطح جهان کاهش یابد. علاوه بر این، بحران موجب کاهش قیمت نفت و کسری بودجه در کشور نیز خواهد شد، چرا که قیمت نفت غالباً در پی وقوع بحران مالی در سطح جهان و در نتیجه کاهش تقاضا برای این محصول کاهش می‌یابد و کشورهای صادرکننده‌ی نفت و از جمله ایران از این کاهش متأثر می‌شوند. با کاهش قیمت نفت، درآمد کشورهای صادرکننده‌ی نفت کاهش می‌یابد و کسری بودجه امری اجتناب‌ناپذیر می‌شود. در پی وقوع بحران مالی در جهان، علاوه بر کاهش قیمت نفت، کاهش سطح فعالیت‌های اقتصادی در داخل کشور و کاهش درآمدهای مالیاتی دولت نیز از جمله عوامل مؤثر در ایجاد کسری بودجه می‌باشد.
جمع‌بندی آکادمی دانایان
در جمع‌بندی این تحقیق آمده است که در پی افزایش تورم در سطح جهان و افزایش قیمت نفت، بسیاری از اقتصاددانان پیش‌بینی‌های خود از نرخ رشد اقتصادها در جهان را تعدیل کرده‌اند؛ تعداد کثیری از آنان نیز احتمال وقوع بحران مالی در ۱۲ ماهه پیش رو را بالا می‌دانند.
وارونگی منحنی بازده اوراق قرضه، افزایش تورم، افزایش قیمت نفت و درگیری بین روسیه و اوکراین از جمله نشانه‌های وقوع بحران در یک یا دو سال آینده عنوان شده است.