اگر دولت می‌خواهد وضعیت کشور در ۳۰ سال آینده را ببیند باید از خِرَد جمعی استفاده کند. خرد جمعی هم در دانشگاه، پژوهشکده‌ها، بین نخبگان و صنعت و کارآفرینان است. دانشگاه‌ها باید نقشه‌‌ی راه به دولت‌ها نشان دهند. علی اکبر صالحی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی در میزگردی که در روزنامه‌ی شرق برگزار شد، ضمن بیان مطلب بالا گفت: به انرژی باید به چشم سرمایه نگاه کرد. اما عقلانیت موضوع مهمی است. ما می‌خواهیم ببینیم انرژی فسیلی را به برق تبدیل کنیم یا گاز را برای استفاده به منازل مردم بفرستیم. یا این که آن‌ها را به ارزش افزوده تبدیل کنیم. ما نمی‌توانیم بگوییم چون نفت و گاز داریم برق را صرفاً از نفت و گاز بگیریم.
پیش‌بینی وضعیت انرژی ایران در زمان ریاست ابتهاج در سازمان برنامه
این میزگرد در تاریخ ۱۴ اسفند و با حضور عباس ملکی دانشیار دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد. در ادامه علی اکبر صالحی افزود: در زمان ریاست ابتهاج بر سازمان برنامه که در حوالی سال ۱۳۳۵ بود، پژوهشی انجام شد که ایران در ۲۰ سال آینده چگونه خواهد بود. این سفارش به یک شرکت آمریکایی داده شده بود. بر اساس آن پژوهش، آمریکایی‌ها سبد انرژی که برای ما ترتیب داده بودند به این شرح بود که بهتر است ۲۰ هزار مگاوات برق از نیروگاه هسته‌ای گرفته شود. آن زمان ایران پر از نفت و گاز بود. توجیه آن‌ها این بود که هر نیروگاه هزار مگاواتی، معادل ۱۱ تا ۱۲ میلیون بشکه نفت در سال صرفه‌جویی دارد. به عبارت دیگر برای تولید هزار مگاوات برق باید معادل ۱۲ میلیون بشکه نفت خام در سال مصرف کرد. اما اگر این هزار مگاوات برق هسته‌ای باشد نیازی به ۱۲ میلیون بشکه نفت نیست. کل نیاز سوخت هسته‌ای ۲۸ تن است که با دو کامیون حمل می‌شود. هزینه‌ی کربن هم ندارد. در حالی که اگر طبق آن برنامه جلو می‌رفتیم باید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای داشته باشیم و سالانه ۲۴۰ میلیون بشکه صرفه‌جویی نفت می‌شد. ضمن این که ۱۴۰ میلیون تن آلاینده به هوای کشور اضافه نمی‌شد.
لزوم اعلام ملاحظات اقتصادی در سبد انرژی
صالحی گفت: در سبد انرژی باید ملاحظات اقتصادی در نظر گرفته شود، و بگوییم در سبد انرژی و سبد هسته‌ای چه میزان سوخت فسیلی و یا انرژی‌های تجدید پذیر باشد و چه میزان را باید به ارزش افزوده تبدیل کرد. باید روزی برسد که نفت و گاز از سیطره وزارت نفت و برق خارج شود. سیاست‌گذاری وظیفه دولت است. اما تصدی‌گری دولت از لحاظ اقتصادی ضررهای جبران ناپذیری به کشور وارد می‌شود. در کمسیون اقتصادی اتحادیه‌ی اروپا در استراسبورگ تصویب کردند که دو حامل انرژی گاز و هسته‌ای، انرژی‌های سبز هستند و می‌توان روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد.
برنامه‌ریزی برای تولید نفت در ۵۰ سال آینده
در ادامه‌ی میزگرد عباس ملکی گفت: مغز اصلی آینده پژوهی تغییر است. در بخش بنگاه یا فرد می‌توان بررسی کرد و دید توانایی‌ها و نقاط ضعف چیست و فرصت‌ها و تهدیدها و چالش‌هایی که در محیط وجود دارد، چه هستند. اگر دولت می‌خواهد در سال ۲۰۵۰ روزانه هشت میلیون بشکه نفت تولید کند باید در سال ۲۰۴۹ این میزان هفت میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه باشد و ۲۰۴۸ یک رقم دیگر، تا امروز که سه میلیون بشکه در روز تولید می‌شود. انرژی‌های فسیلی خیلی سریع از بین می‌رود و ذخایر زود پیر می‌شود.
اهمیت بودجه و مهمترین منابع آینده
یکی از چیزهایی که در ایران به آن بی‌توجهی می‌شود موضوع بودجه است. بودجه یعنی برنامه‌ریزی یا آینده پژوهی یک ساله. بودجه‌ریزی و برنامه‌ریزی خیلی مهم است. یکی از مهمترین منابع برای آینده پژوهی منابع انسانی، دولت کوچک و نیاز به مدیریت است.
اهمیت نفت و گاز برای توسعه‌ی ایران
به عقیده‌ی ملکی این نفت و گاز است که ایران را دوباره درست می‌کند. او توضیح داد: ایران ۱۱ درصد منابع نفتی ثابت جهان و ۱۷ درصد ذخایر گاز جهان را دارد. اما این منابع ارزش ذاتی ندارد مگر این که به توسعه تبدیل شود. تردیدی نیست که باید به سمت انرژی‌های پاک برویم. اما ما باید به دنبال تبدیل کردن منابع حوزه‌های یادآوران و آزادگان را به پول تبدیل کرد.
