حفظ ارزش پول و یا به عبارت بهتر حفظ قدرت خرید پول از موارد بسیار بااهمیت است که سبب روی‌آوری افراد مختلف به امر سرمایهگذاری خواهد شد. این مسئله در شرایط اقتصادی تورمی مشابه شرایط اقتصاد ایران، اهمیت دوچندانی پیدا خواهد کرد. از این روی تمایل به سرمایهگذاری در بازارهای مختلف روند روبه رشدی را پیدا خواهد کرد. در این شرایط نحوه‌‌‌‌ی سرمایهگذاری و روش آن از اهمیت بالایی برخوردار بوده چرا که در صورت عدم رعایت اصول سرمایهگذاری، ممکن است اصل سرمایه‌‌‌‌ی اولیه نیز با زیان مواجه شود.
بنابراین سرمایهگذاری غیرمستقیم برای افرادی که از دانش و مهارت لازم در این زمینه برخوردار نیستند میتواند راهکاری مناسب باشد. در راستای این امر سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری کمک شایانی را به افراد مشتاق به سرمایهگذاری خواهد کرد. در این مقاله توضیحاتی در خصوص سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری با تأکید بر ویژگی‌‌‌‌ها و نحوه‌‌‌‌ی انجام آن و همچنین زمانبندی معاملات آن ارائه خواهیم کرد.
صندوق سرمایهگذاری چیست؟ – ساعت معامله صندوقها
صندوق سرمایهگذاری یک نهاد مالی است که از طریق تجمیع وجوه سرمایه‌‌‌‌گذاران خرد، امکان سرمایهگذاری با هر مبلغی را در اکثریت بازارها ایجاد کرده و همچنین افراد استفاده‌کننده از آن در امور سرمایهگذاری خود، دیگر لازم نیست تا از دانش و مهارت بالایی در زمینه‌‌‌‌ی سرمایهگذاری برخوردار باشند. سرمایهگذاری غیرمستقیم دارای مزایایی نسبت به سرمایهگذاری مستقیم است که بارها دررابطه‌با مقایسه‌‌‌‌ی این دو روش در مقالات مختلف سایت آکادمی دانایان صحبت شده است. صندوقهای سرمایهگذاری انواع مختلفی دارند که هر یک از آن‌‌‌‌ها امکان سرمایهگذاری در بازاری خاص و یا با رویکردی خاص را فراهم می‌‌‌‌کند.
به طور مثال صندوق سرمایهگذاری زمین و ساختمان که نوعی صندوق تأمین مالی نیز محسوب می‌‌‌‌شود. امکان سرمایهگذاری و استفاده از عواید پروژههای ساختمانی و سرمایهگذاری در آن را فراهم می‌‌‌‌کند. همچنین این صندوقها برای افراد مختلف با سطح ریسک‌پذیری متفاوت نیز انواع مختلفی دارند و به طور مثال می‌‌‌‌توان به صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت برای افراد ریسک‌گریز اشاره کرد. در خصوص انواع صندوقهای سرمایهگذاری مقالات مجزا و متعددی در سایت آکادمی دانایان منتشر شده است که مطالعه‌‌‌‌ی آن‌‌‌‌ها را به جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص صندوقهای سرمایهگذاری توصیه می‌‌‌‌کنیم.
انواع صندوق سرمایهگذاری از منظر نوع مبادله – ساعت معامله صندوقها
به‌طورکلی صندوقهای سرمایهگذاری را از منظر نحوه‌‌‌‌ی مبادله می‌‌‌‌توان به دو دسته‌‌‌‌ی، صندوقهای قابل معامله یا ETF و صندوقهای مبتنی بر ساختار صدور و ابطال تقسیم‌‌‌‌بندی کرد.
صندوقهای قابل معامله
صندوقهای قابل معامله یا همان ETF، صندوق‌‌‌‌هایی هستند که مشابه نمادهای بورسی در همان بستر معاملات سهام، قابلیت خریدوفروش در زمان باز بودن بازار را داشته و به شکل لحظه‌‌‌‌ای مبادله می‌‌‌‌شوند. قیمت واحدهای این صندوقها در لحظه مشخص بوده و با در اختیار داشتن کد بورسی می‌‌‌‌توان اقدام به سرمایهگذاری در آن‌‌‌‌ها کرد. برخی از صندوقهای قابل معامله دارای پرداخت‌‌‌‌های دوره‌‌‌‌ای به سرمایه‌‌‌‌گذاران خود هستند و از این طریق عواید سرمایه‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌هایشان را بین دارندگان واحدهای صندوق توزیع می‌‌‌‌کنند. در برخی دیگر از صندوقها نیز که پرداخت‌‌‌‌های دوره‌‌‌‌ای ندارند، عواید ناشی از سرمایه‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌ها در تغییرات قیمتی نمود پیدا خواهد کرد. از دیگر تفاوت‌‌‌‌های صندوقهای ETF و صندوقهای ساختار صدور و ابطال می‌‌‌‌توان به وجود رکن بازارگردان در صندوقهای ETF اشاره کرد.
صندوقهای مبتنی بر ساختار صدور و ابطال
صندوقهای مبتنی بر ساختار صدور و ابطال، نوع دیگری از صندوقهای سرمایهگذاری هستند که در آن‌‌‌‌ها قیمت به‌صورت لحظه‌‌‌‌ای مشخص نیست و برای مبادله‌‌‌‌ی آن‌‌‌‌ها از بستر مبادله‌‌‌‌ی سهام استفاده نخواهد شد. در این نوع از صندوقها، افرادی که تمایل به سرمایهگذاری دارند با مراجعه به دفاتر صندوقهای سرمایهگذاری در وهله‌‌‌‌ی اول، درخواست صدور واحدهای صندوق سرمایهگذاری را اعلام می‌‌‌‌کنند. همچنین در این نوع از صندوقها پس از دو الی سه روز کاری قیمت هر واحد کشف شده و متناسب با کل حجم سرمایه‌‌‌‌ی واریز شده توسط فرد به‌حساب صندوق، واحدهایی به نام وی صادر خواهند شد. در این‌گونه از صندوقها قیمت به شکل لحظه‌‌‌‌ای تعیین نشده و مطابق با دستورالعمل‌‌‌‌ها به شکل روزانه خالص ارزش دارایی‌‌‌‌های آن‌‌‌‌ها محاسبه خواهد شد.
هدف از پرداختن به توضیحاتی در خصوص انواع صندوقها، پیش از صحبت در خصوص زمانبندی معاملات صندوقهای سرمایهگذاری که موضوع اصلی این مقاله است. آشنایی با انواع صندوقها از منظر نوع مبادله بود چراکه وجه افتراق زمانبندی معاملات در صندوقهای مختلف، همین مسئله‌‌‌‌ی تفاوت‌‌‌‌های آن‌‌‌‌ها در انواع مختلف تبادل واحدهایشان است. به همین دلیل زمانبندی مربوط به معاملات صندوقهای سرمایهگذاری را برای صندوقهای قابل معامله و صندوقهای صدور و ابطالی به تفکیک ارائه خواهیم کرد.
ساعت معامله صندوقهای قابل معامله (ETF)
صندوقهای قابل معامله یا ETF، ازآنجایی‌که شرایط معاملاتی‌‌‌‌شان و بستر انجام معاملاتشان مشابه سهام و حق‌تقدم شرکت‌‌‌‌ها است. زمانبندی معاملاتشان نیز تقریباً مشابه آن‌‌‌‌ها است. البته این زمانبندی در طول دوره‌‌‌‌های مختلف، تغییراتی را تجربه کرده است. علت تغییرات در زمانبندی معاملاتی صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله آن است که به دلیل یکسان بودن بستر معاملاتی این صندوقها با معاملات سهام و حق‌تقدم و همچنین ضعف‌‌‌‌های هسته‌‌‌‌ی معاملات، برای کنترل معامله‌‌‌‌ها و جلوگیری از اختلالات ناشی از ایرادات هسته‌‌‌‌ی معاملات، زمان خریدوفروش واحدهای این صندوق تغییراتی را تجربه کرده است. اما در زمان نگارش این مقاله زمانبندی معاملات صندوقهای قابل معامله یا همان ETFها به صورتی است که از ساعت ۸:۴۵ دقیقه تا ساعت ۹ مربوط به امر پیش گشایش بوده و رأس ساعت ۹ گشایش اتفاق می‌‌‌‌افتد و از ساعت ۹ الی ۱۵ نیز حراج پیوسته اتفاق خواهد افتاد.
ساعت معامله صندوقهای مبتنی بر ساختار صدور و ابطال
همان‌‌‌‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم برای سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری با ساختار صدور و ابطال نمی‌‌‌‌توان از همان بستر معاملاتی سهام استفاده کرد و درخواست صدور و ابطال واحدهای صندوق سرمایهگذاری را می‌‌‌‌بایست در دفاتر صندوق سرمایهگذاری و یا بستر آنلاین منحصربه‌فرد اعلام شده توسط صندوق ثبت کرد. در خصوص زمانبندی اعلام درخواست صدور و ابطال برای صندوقهای سرمایهگذاری غیرقابل‌معامله، قاعده‌‌‌‌ی معمول تا ساعت ۱۶ هر روز کاری است. اما معمولاً صندوقهای سرمایهگذاری این بازه را افزایش داده و حتی ممکن است آن را تا ساعت ۲۴ هر روز کاری تمدید کنند. ازآنجایی‌که قیمت واحدها با تأخیر کشف شده و دارایی سرمایه‌‌‌‌گذاران با تأخیر در پرتفوی آنان می‌‌‌‌نشیند. این تمدید ساعت با مشکلی مواجه نخواهد شد.
به‌طورکلی می‌‌‌‌توان گفت برای پی‌‌‌‌بردن به زمانبندی معاملات صندوقهای سرمایهگذاری غیرقابل‌معامله، بهتر است تا به امید نامه‌ی آن‌‌‌‌ها مراجعه کنیم و بازه‌‌‌‌ی زمانی که برای این امر اختصاص‌داده‌شده است را مشاهده کنیم. به عبارت ساده‌‌‌‌تر قاعده‌‌‌‌ای فراگیر برای زمانبندی معاملات صندوقهای مبتنی بر ساختار صدور و ابطال وجود ندارد.
سخن پایانی پیرامون ساعت معامله صندوقها
سرمایهگذاری غیرمستقیم و استفاده از صندوقهای سرمایهگذاری از مواردی است که میتواند برای دستیابی به بازدهی توسط افرادی که وقت و دانش کافی برای سرمایهگذاری را ندارند بسیار مفید باشد. اما اقدام به سرمایهگذاری غیرمستقیم هم مستلزم دانستن برخی از سازوکارهای مختص به آن است. از جمله‌‌‌‌ی این موارد، نحوه‌‌‌‌ی خریدوفروش و یا صدور و ابطال واحدهای صندوق سرمایهگذاری است. برای این منظور در این مقاله به تشریح زمانبندی معاملات صندوقهای سرمایهگذاری وابسته به نوع صندوقها از منظر مبادله پرداختیم. از شما دعوت می‌‌‌‌کنیم تا به‌منظور کسب آشنایی بیشتر با صندوقهای سرمایهگذاری، سایر مقالات مربوط به صندوقها را نیز در سایت آکادمی دانایان مطالعه کنید.
