اردر حمایتی و اردر ترس، از مهم‌ترین مواردی هستند که در خصوص تابلوخوانی بورس اهمیت دارند. همان‌طور که می‌دانید در بازار بورس، بازی‌ها و نقش‌های زیادی ایفا میشود تا سهام‌ها برطبق برنامه‌ی دلخواه عده‌‌‌‌‌‌ای، مورد معامله قرار بگیرند. در این مطلب، قصد داریم تا شما را با این مفهوم، آشنا سازیم. آشنایی با مفهوم اردر حمایتی، برای هر شخص فعال در بازار بورس، یک الزام است.
اردر چیست؟
اردر از نظر لغت، به معنای سفارش است. بنابراین «اردر» در بورس، سفارش خریدوفروش (به‌طورکلی معامله) را شامل میشود. نکته‌ی مهم این است که اردر در بورس می‌تواند باهدف معامله نباشد. به‌طوری‌که یک جو ایجاد شود تا سهام‌داران بر اساس آن جو، این‌گونه قضاوت کنند که سهام مذکور، به‌احتمال زیاد با رشد خوبی مواجه خواهد شد. چنین اردرهایی سبب می‌شوند تا تحت‌تأثیر یک جو روانی قرار بگیریم و در نتیجه ممکن است در برخی مواقع متضرر شویم. در ادامه با یکی از اشکال اردر که به نام اردر حمایتی شناخته میشود، بیشتر آشنا خواهید شد.
اردر حمایتی چیست؟
اردر حمایتی، سفارشی است که توسط بازیگر سهم اتفاق می‌افتد تا از یک سهام خاص، پشتیبانی شود. به عبارت بهتر، در اردر حمایتی، هدف آن است تا قیمت‌ها کاهش پیدا نکنند و برای خرید سهام در میان سهام‌داران، انگیزه ایجاد شود.
اردر حمایتی می‌تواند هدف مثبت و یا هر انگیزه‌‌‌‌‌‌ی دیگری را پشت پرده داشته باشد. به‌عنوان‌مثال ممکن است بازیگر، بخواهد سهام را به قیمت بالا بفروشد. این کار منجر میشود تا سایر سرمایه‌گذاران و فعالان بازار، این‌طور فکر کنند که این سهم می‌تواند رشد خوبی را در آینده داشته باشد. در نتیجه تا جایی که می‌توانند از این سهم خریداری می‌کنند و از فروش سهم‌های مذکور، جلوگیری خواهند کرد. این در حالی است که بازیگر، هیچ سهمی را نمی‌خرد و هدف وی فروش تمام سهم‌ها است.
بررسی رفتار اردر حمایتی
زمانی که بازیگر، شرایط اردر حمایتی را ایجاد می‌کند، در حقیقت به روی دادن دو اتفاق کمک کرده است. رویداد اول اینکه افرادی که قصد خرید آن سهام را داشته‌اند، وقتی می‌بینند یک خریدار قوی حضور دارد، ترغیب می‌شوند تا سریع‌تر سهام مورد نظرشان را بخرند. آن‌ها فکر می‌کنند که اگر دیر بجنبند، احتمالاً قیمت سهام بالاتر می‌رود و ناچار هستند تا خرید سهام را گران‌تر انجام دهند. این در حالی است که آن خریدار قوی، همان بازیگر است که برای ایجاد جو روانی، وارد عمل شده است و در واقع قصد خرید هیچ سهمی را ندارد.
رویداد دوم برای افرادی است که قصد فروش سهام موردنظر را داشته‌اند. زمانی که بازیگر، جو اردر حمایتی را می‌سازد، فروشندگان سهم این‌طور برداشت می‌کنند که خریدار قوی وجود دارد. بنابراین احتمال می‌دهند که مقاومت‌‌‌‌‌‌های قیمتی پیشِ روی سهم شکسته میشود و صبر می‌کنند تا قیمت سهام بالاتر برود. این وضعیت نیز، نادرست است. چراکه بازیگران در اردر حمایتی غالباً قصد خرید سهام را ندارند و سفارشی که برای این منظور ثبت می‌کنند، بیشتر برای حاکم کردن یک شرایط روانی مثبت است. البته در گاهی اوقات سهام‌داران عمده و حقوقی یک نماد نیز ممکن است با اهداف واقعی حمایتی اقدام به خرید سهم کنند.
اهداف اردر حمایتی
ساده‌ترین هدف اردر حمایتی را می‌توان جلوگیری از افول قیمت سهم با بهره‌‌‌‌‌‌گیری از مفاهیمی نظیر روان‌شناسی بازار دانست. همان‌طور که در قسمت‌های قبلی، با چگونگی سازوکار اردر حمایتی آشنا شدید، بازیگران، سعی دارند تا جو را به‌گونه‌ای سامان‌دهی نمایند تا فعالان بازار، دچار اشتباهات محاسباتی شوند. به همین دلیل است که از ابتدای مطلب ما اصرار داشتیم که به‌عنوان فعال بورس، باید اردر حمایتی و بازیگران آن را بشناسید و بتوانید آن را تشخیص دهید که در قسمت بعدی، مفصلاً درباره‌ی آن توضیح خواهیم داد.
از جانب دیگر، یعنی سمت بازیگران، اردرهای حمایتی به منظورهای مختلفی اجرا خواهند شد. برخی از مهم‌ترین این اهداف در لیست زیر آورده شده‌اند.
• جلوگیری از کاهش قیمت سهام
تصور کنید سهام شرکت در حال افت قیمتی باشد. یعنی افرادی که قصد فروش سهم دارند، ناچار شوند تا با قیمت‌های پایین‌تر آن را به فروش برسانند. حال بازیگران اردر حمایتی، در این وضعیت اقدام به ساخت یک جو جدید می‌کنند. آن‌ها در این جو، سفارشی با حجم بالا از این سهام به وجود می‌آورند. در نتیجه افرادی که قصد دارند سهم مذکور را بفروشند، در قیمت پایین، چنین کاری را انجام نخواهند داد.
این وضعیت، گرچه یک حجم سفارشی دروغین را ایجاد نموده است، اما از قیمت سهم حمایت نموده است. به‌عبارت‌دیگر، بازیگران اردر حمایتی در این وضعیت، اجازه‌ی کاهش قیمت سهام را نداده‌اند؛ بنابراین از منظر شرکت و سهم، رفتار ارزشمند بوده است.
• فروش سهام و خالی‌کردن سهم
یکی دیگر از اهداف اردر حمایتی توسط بازیگران، خالی‌کردن سهم است. در این شرایط بازیگران جوی را به وجود می‌آورند که تصور میشود سهام مذکور متقاضیان زیادی برای خرید دارد. نتیجه این میشود که سهام‌داران (طبق رفتار گله‌ای) به صف خرید برای این سهام می‌پیوندند.
در این شرایط، بازیگران هیچ سهمی را نمی‌خرند. آن‌ها فقط تقاضا و سفارش خود را ایجاد کرده و مدام به انتهای صف، منتقل می‌شوند. از طرف دیگر، آن‌ها برای فروش این سهام اقدام می‌کنند. یعنی برعکس آن جو ایجاد شده، خود بازیگران، سهام را به فروش می‌رسانند. در انتها وقتی فروش تمام شد، اردر حمایتی را حذف خواهند کرد.
• جمع‌آوری سهام و خرید سهم
در برخی شرایط، بازیگران اردر حمایتی را به وجود می‌آورند تا سهام مذکور را با یک قیمت مشخص، خریداری نمایند. دلیل این رفتار، می‌تواند اطلاع آن‌ها از وضعیت آینده‌ی شرکت و سهام آن باشد. به‌عنوان‌مثال، پیش‌بینی می‌کنند که فلان شرکت، به‌احتمال زیاد با اجرای فلان قرارداد، امکان رشد در سهام خود را خواهند شد. در نتیجه به‌خاطر خرید سهم با یک قیمت مشخص، اقدام به ساختن جو و ایجاد اردر حمایتی خواهند کرد.
چگونه اردر حمایتی را تشخیص دهیم؟
در بخش قبلی، برخی از انگیزه‌های بازیگران را از ایجاد اردر حمایتی بیان کردیم. نکته‌ی مهم این است که سهام‌داران باید چنین وضعیت‌هایی را شناسایی کنند تا در دام نیافتند. بنابراین تشخیص اردر حمایتی بسیار اهمیت دارد. برای تشخیص وقوع این اردر، سه پارامتر وجود دارد که می‌تواند کمک‌کننده باشد. در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
• نسبت قدرت خریدار حقیقی
نسبت قدرت خریدار حقیقی عددی برابر با یک، بالاتر و یا پایین‌تر از یک خواهد بود. این عدد می‌تواند به شما نشان دهد که وضعیت خریدوفروش سهام مربوطه، چگونه است. درصورتی‌که نسبت قدرت خریدار حقیقی، کم‌تر از ۱ باشد، نشان‌دهنده‌ی آن است که قدرت فروشنده‌ی حقیقی بیشتر از خریدار است؛ بنابراین در این وضعیت، می‌توانید بفهمید که بازیگران در حال فروش سهام و خالی‌کردن هستند. در غیر این صورت، اگر این نسبت عدد بالاتر از ۱ را نشان دهد، به معنای خرید و حمایت واقعی بازیگران از سهم است. به‌عنوان یک نکته‌ی مهم در نظر داشته باشید که پارامتر نسبت قدرت خریدار حقیقی را باید در نیم ساعت پایانی بازار کنترل کنید تا بتواند در تشخیص اردر حمایتی، عملکرد صحیحی داشته باشد.
• تعداد سفارش‌ها
تعداد سفارش‌هایی که در یک قیمت خاص درج می‌شوند، نشان‌دهنده‌ی اردر حمایتی خواهند بود درصورتی‌که، تعداد سفارش‌ها کم‌تر و حجم آن بالاتر باشد. این امر می‌تواند به این معنا باشد که این سفارش‌ها، توسط بازیگران گذاشته شده است. برعکس زمانی که تعداد سفارش بالا باشد، نشان می‌دهد که اهالی بازار متقاضی خرید و سفارش آن سهام هستند.
• تغییر حجم در معاملات
روش پایانی برای تشخیص اردر حمایتی، آن است تا تغییرات حجم معاملات سهم را بررسی کنیم. سفارش‌های سنگین (حجم بالا و تعداد کم) صرفاً به معنای اردر حمایتی نیست. در این وضعیت، بهتر است تا به تغییرات حجم معاملات سهم نیز توجه داشته باشید. اگر زمان کم‌شدن حجم سفارش، حجم معامله بالا رفت، بدان معنا است که بازیگر به هدف حمایت و خرید سهم این سهم را خریداری کرده است. در غیر این صورت، یک اردر حمایتی با هدفی غیر از حمایت، رخ‌داده است.
برای این منظور کافی است تا به تابلو معاملات بورس توجه داشته باشید و در نظر بگیرید در طی زمان، چه رفتاری برای تعداد سفارش‌های سهام نماد خاص، رخ می‌دهد. اگر یک خریدار قوی پیدا کردیم، یعنی یک نقطه‌ی مشکوک برای شناسایی اردر حمایتی یافته‌ایم. حال چند لحظه مکث می‌کنیم تا ببینیم وضعیت سفارش این فرد، چه تغییری می‌کند. فرض کنید قیمت سفارش، به‌گونه‌ای تغییر کند که همیشه در سطر دوم یا سوم باقی بماند و یا اینکه به‌یک‌باره حذف شود. این امر نشان می‌دهد که آن فرد ثبت‌کننده‌ی سفارش، اصلاً قصد خرید سهم را نداشته است.
سخن پایانی
اردر حمایتی یک رفتار در معاملات سهام در بازار بورس است. در این وضعیت، بازیگر، سهام را مورد معامله قرار می‌دهد و یک جو روانی ایجاد می‌کند. این جو، به‌منظور پیشبرد شکل و حجم معاملات به طرز دلخواه بازیگر، بنا خواهد شد. با یک دید مثبت، این جو باهدف حمایت از سهم و جلوگیری از کاهش قیمت سهم ایجاد میشود. اما امکان دارد، چنین رفتاری با اهداف دیگر نیز بنا شود که در این مطلب به آن‌ها اشاره کردیم. به همین دلیل لازم است تا فعالان بورس و سرمایه‌گذاران آگاهی لازم دراین‌خصوص را کسب نموده و شیوه‌های تشخیص اردر حمایتی را بدانند.
لازم به ذکر است که فعالیت در بازار بورس و موفقیت در سرمایه‌گذاری، نیازمند کسب دانش فراوان است. بنابراین صرف یادگیری چند اصطلاح و سازوکار بورس، نمی‌توان حضور موفقی را پیش‌بینی کرد. بلکه باید شیوه‌های تحلیل و ارزیابی وضعیت‌های مختلف پیش‌آمده را نیز آموخت. نکته‌ی مهم اینکه این متدها در کنار هم مفید واقع می‌شوند. بنابراین رفتار اردر حمایتی، در کنار سایر ارزیابی‌ها و بررسی‌ها می‌تواند نشان‌دهنده‌ی گزینه‌ی مناسب یا غیرمناسب برای سرمایه‌گذاری باشد.
اردر ترس و اردر حمایتی، از جمله مفاهیمی هستند که گاهی اوقات برای فریب فعالان بازار بورس به کار می‌رود. ازآنجایی‌که هیچ فردی میل به فریب خوردن ندارد، ضروری است تا شیوه‌ها و اهداف این مفهوم و رفتار را آموخت و با سنجش صحیح آن، از گرفتار شدن در چنین دام‌هایی جلوگیری کرد.
