دیجیتالی شدن ابعاد گوناگون زندگی و پیشرفت تکنولوژی در جزئیات زندگی بشر، منجر به ظهور و محبوبیت کریپتوکارنسی‌ها (رمزارزها) شده است. اما هنوز عموم افراد، حتی کسانی که در این بازار نوظهور اقدام به خریدوفروش یا سرمایه‌گذاری می‌کنند. آشنایی کافی با ابعاد علمی این تکنولوژی ندارند. همین موضوع هم می‌تواند به ضرر و خسارت به سرمایه‌ی افراد منجر شود. نوع رمزارزها، امنیت آنها و نهادی که اقدام به تولید و عرضه‌ی آن کرده است. در ارزشمند یا بی‌ارزش بودن آنها اختلاف چشمگیری ایجاد خواهد کرد. پس برای پیشگیری از کلاهبرداری در دنیای رمزارزها لازم است درباره‌ی تفاوت توکنها و کوین‌ها و کاربرد هرکدام، اطلاعات مختصری داشته باشیم.
انواع ارز دیجیتال کدام است؟
بسیاری از افراد در دنیای ارزهای دیجیتال، حتی نمی‌دانند که توکن کریپتو می‌خرند یا سکه‌ی کریپتو و تفاوت ارزش این دو چقدر است؟ به نظر شما آیا همه‌ی رمزارزها یکسان هستند؟ طبیعتا خیر. آنها دارای تفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی با هم هستند و عملکردهای متفاوتی نیز دارند. از دیدگاه علمی، رمزارزها از لحاظ ساختار به دو دسته‌ی کلی سکه‌ها (coins) و نمادها (tokens) تقسیم می‌شوند.
تمایز کلیدی بین سکه و توکن در این است که سکه‌های رمزنگاری‌شده مانند بیت‌کوین یا اتریوم دارایی بومی یک بلاک‌چین هستند، درحالی‌که توکن‌های رمزنگاری‌شده توسط پلتفرم‌ها و نرم‌افزارهایی ساخته می‌شوند که روی یک بلاک‌چین موجود ایجاد شده‌اند. چنین بلاک‌چین‌هایی بر اساس مفهوم قراردادهای هوشمند (smart contracts) یا برنامه‌های غیرمتمرکز (decentralized applications) کار می‌کنند که در آن از کدهای قابل برنامه‌ریزی و خوداجرا برای پردازش و مدیریت تراکنش‌های قابل‌پیگیری و برگشت‌ناپذیر روی شبکه استفاده میشود.
یک بلاک‌چین تنها می‌تواند یک دارایی بومی (سکه) داشته باشد، درحالی‌که صدها توکن می‌تواند روی آن ساخته شود. مثلاً درحالی‌که کوین «اتریوم» (ETH) ارز دیجیتال بومی بلاک‌چین اتریوم (Ethereum Blockchain) است. توکن‌های مختلف دیگری نیز همچون MATIC ، LINK و USDTوجود دارند که از بلاک‌چین اتریوم استفاده می‌کنند.
معمولاً از سکه‌ها برای نظارت، حفظ اطلاعات، کارمزد معاملات و تبیین قواعد شبکه استفاده میشود. کوین‌ها زیرساخت و ستون فقرات یک بلاک‌چین هستند. ایجاد یک بلاک‌چین کاری دشوار و زمان‌بر است زیرا ساختارشان از صفر تولید میشود. اما توکنها به‌سرعت تولید می‌شوند زیرا تنها یک کپی از ساختار از پیش نوشته‌شده‌ی بلاک‌چین برای ایجاد آنها لازم است.
تعریف توکن و کاربردهای آن
توکن به معنای نماد و بلیت است. واحدهایی رمزنگاری‌شده که هرکدام از ارزش معینی برخوردارند اما زمانی که واحد‌های کوچک حاوی اطلاعاتشان روی شبکه‌ی بلاک‌چین در کنار هم قرار گرفته و رمزگشایی شوند. از این منظر، توکنها شبیه کوین‌ها هستند. اما همان‌طور که گفتیم وجه تمایزشان در این است که از لحاظ ساختار، توکنها روی یک بلاک‌چین اختصاصی تولید نشده‌اند و از شبکه‌ی بلاک‌چین کوین‌های اصلی بهره می‌برند.
درواقع توکنها در دنیای مجازی همانند یک کوپن یا رسید (voucher) عمل می‌کنند که دارنده، با ارائه‌ی آن می‌تواند از خدمات یا معادل مالی تعیین‌شده، بهره‌مند گردد. به عنوان مثال میتوان به کد تخفیف با مدت محدود یا بدون محدودیت زمانی در خریدهای آنلاین یا رسید دریافت جایزه در دنیای مجازی بازی‌های رایانه‌ای اشاره کرد.
همچنین در بازار رمزارزها از توکنها به‌عنوان ابزاری در دسترس، سریع و قابل‌تعویض با رمزارزهای دیگر استفاده میشود. مثلاً توکنی که ارزش آن معادل ۱۰ بیت‌کوین تعیین شده، همچون رسیدی است که میتوان در ازای آن ۱۰ بیت‌کوین دریافت کرد یا آن را با دیگر شرکت‌کنندگان در بلاک‌چین مبادله نمود.
گاه توکن‌های رمزنگاری‌شده به‌منظور جمع‌آوری سرمایه در آغاز کار یک کسب‌وکار استفاده می‌شوند و همچون جذب سرمایه از طریق فروش سهام برای یک شرکت نوپا که آینده‌ی خوبی برای آن تصویر شده است. عمل می‌کند. البته اینکه توکن معرفی‌شده واقعاً در آینده ارزشمند میشود یا نه، به میزان سوددهی و موفقیت شرکت ارائه‌دهنده بستگی دارد. در مقابل، این تصویر از آینده‌ی آن کسب‌وکار می‌تواند کاملاً دروغین بوده، توکنی بی‌ارزش به افراد ارائه شده باشد و در ازای آن سرمایه‌ی افراد را جمع‌آوری نماید.
گاه از توکنها برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش سرمایه استفاده میشود. زیرا توکنها کمتر دچار نوسان شده، سرعت نقد‌شوندگی و معاوضه‌ی بیشتری نسبت به کوین‌ها دارند.
از توکنها همچنین میتوان برای موضوعات غیرمالی و صرفاً برای ذخیره‌ی داده‌ها نیز بهره برد. به طور مثال استفاده در ردیابی محصولات فروخته‌شده و ثبت اطلاعات تراکنش‌های مربوط به یک کالا، تعیین هویت افراد در انتخابات و رأی‌گیری برای جلوگیری از تقلب، پیشگیری از فروش هم‌زمان یک کالا به چندین نفر و همچنین اختصاصی‌سازی یک بلیت یا کد تخفیف به یک نام کاربری یا هویت واحد برای جلوگیری از انتشار یا معاوضه‌ی آن با دیگری از کاربردهای توکنها هستند.
استخراج بیت‌کوین چگونه انجام میشود؟
بیت‌کوین سکه است یا توکن؟
همان‌طور که گفتیم رمزارزها، به دو دسته‌ی سکه‌ها (coins) و توکنها تقسیم می‌شوند. محبوب‌ترین ارز دیجیتال، بیت‌کوین (BTCUSD) است که همان‌طور که از نامش پیداست از نوع کوین‌هاست و شبکه‌ی بلاک‌چین اختصاصی خود را دارد. بلاک‌چین بیت‌کوین دارای یک رمزارز اصلی یعنی همان بیت‌کوین است و در کنار آن از توکنها نیز میزبانی می‌کند که میتوان از آنها برای مبادلات تجاری یا در خریدها استفاده کرد.
چرا انواع مختلفی از توکنها و سکه‌ها وجود دارد؟ – انواع ارز دیجیتال
فناوری بلاک‌چین منبع‌باز است. به این معنی که هر توسعه‌دهنده‌ی نرم‌افزاری می‌تواند از کد منبع اصلی استفاده و چیز جدیدی با آن ایجاد کند. توسعه‌دهندگان با این کار توانسته‌اند تعداد بسیار زیادی توکن و سکه‌ی رمزنگاری‌شده تولید کنند. در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰۰ ارز دیجیتال مختلف در سطح جهان در گردش است و این رقم همچنان در حال افزایش خواهد بود.
یکی از دلایل این افزایش چشمگیر، سهولت نسبی ایجاد رمزارزهای جدید است. زیرا میتوان با کپی و استاندارد‌سازی کد منبع یکی، رمزارز دیگری ساخت. به‌عنوان‌مثال، می‌توانید از شبکه‌ی اتریوم برای ایجاد سکه‌های دیجیتال شخصی خود استفاده کنید.
گاه «چنگال‌هایی» (forks) در کد نرم‌افزار وجود دارد که با ایجاد تغییر در قوانین مربوط به نحوه‌ی اداره‌ی یک رمزارز ساخته میشود. بدین ترتیب میتوان شاخه‌ی جدیدی از همان بلاک‌چین اصلی با مشخصاتی متفاوت‌تر ساخت. این کار می‌تواند منجر به ایجاد یک رمزارز جدید شود. مثل بیت‌کوین‌کش (BCH) که در سال ۲۰۱۷ درنتیجه‌ی فورک بیت‌کوین ایجاد شد. این چنگال جدید امکان ثبت تراکنش‌های بیشتری را در یک بلوک واحد بلاک‌چین فراهم کرد.
به‌طورکلی ماهیت غیرمتمرکز فناوری و کاربردهای متنوع توکنها دو دلیل اصلی برای وجود تعداد زیادی از آن‌هاست. در کنار این دو عامل اصلی، انعطاف‌پذیری و سرعت بالا، حریم خصوصی و دامنه عملکردی که پشتیبانی می‌کنند. بر محبوبیت آنها افزوده است. در تصویر زیر مشهورترین رمزارزهای جهان و سهم بازار هرکدام را در مارس سال ۲۰۲۲ مشاهده می‌کنید
محبوب‌ترین رمزارزهای جهان و ارزش بازار هرکدام
سخن پایانی پیرامون انواع ارز دیجیتال
آینده‌ای را تصور کنید که در آن تنها ۵ تا ۱۰ شبکه‌ی بلاک‌چین وجود دارد و هزاران توکن رمزنگاری‌شده بین آنها توزیع شده باشد. توکنها می‌توانند کاربردهای بی‌شماری در دنیای واقعی ارائه دهند. از جمله در پرداخت پاداش در گیم‌ها، تولید پول‌های باثبات (Stablecoins) که شامل نوسانات نباشند. توکن‌های غیرقابل‌معاوضه (NFT) و… . در مقابل سکه‌های کریپتو (رمزنگاری شده) ارزش ذاتی بالاتری دارند زیرا شالوده‌ی بلاک‌چین را تشکیل می‌دهند. امروزه سکه‌ها به‌عنوان ابزار پرداختی که ارزش ذاتی دارند در دنیای مجازی به رسمیت شناخته شده‌اند و توکنها ابزار واسطی هستند که تراکنش‌ها را تسهیل و تسریع می‌کنند.
سازمان تنظیم مقررات صنعت مالی (FINRA) توصیه می‌کند برای پیشگیری از تقلب و کلاهبرداری همیشه از پیشینه و اعتبار ارائه‌دهنده‌ی رمزارزها مطلع شوید سپس در آنها سرمایه‌گذاری کنید. همچنین اگر تازه‌وارد هستید برای تمرین معاملات، از نرم‌افزارهای تمرینی و یک حساب آزمایشی برای آموزش و تمرین استفاده کنید تا به‌تدریج مهارت‌های لازم را کسب نموده، سپس وارد بازار واقعی معاملات رمزارزها گردید تا از ضررهای واقعی بزرگ پیشگیری نمایید.
