بازار گاوی و خرسی از مفاهیمی هستند که در زمینه‌ی بازارهای مالی مطرح می‌شوند. توجه این دو بازار، به وضعیت بازارها و ارزش دارایی‌های آن است. برای مثال در بازار سرمایه افزایش یا کاهش قیمت سهام، مشخص کننده‌ی بازار گاوی و خرسی خواهد بود. نکته‌ی مهم در خصوص این بازارها آن است که در طولانی مدت می‌توان روند فعالیت بازار را بررسی کرد. به عبارت دیگر، برای یک مقطع زمانی کوتاه، نمی‌توان تعیین کرد که بازار در حالت خرسی یا گاوی قرار می‌گیرد. در این مطلب، می‌توانید نکات کامل‌تری را درباره‌ی این موضوع بخوانید.
بازار گاوی یا bull market چیست؟
در بازارهای مالی، زمانی که اوضاع روبه رشد باشد، گفته می‌شود بازار وضعیت گاوی پیدا کرده است. برای مثال در بازار سرمایه زمانی که قیمت سهام، روند صعودی داشته باشد، بازار گاوی خواهد بود.
علت نام‌گذاری بازار روبه‌رشد به نام بازار گاوی، به نحوه‌ی جنگیدن حیوان گاو اشاره می‌کند. اگر فیلم‌های جنگیدن گاو را دیده باشید، متوجه می‌شوید که گاو در هنگام جنگیدن، شاخ‌ها خود را رو به طرف بالا می‌گیرد. بنابراین، افزایش و وضعیت صعودی بازار سرمایه را به همین ژست گاو نسبت داده‌اند.
خصوصیات بازار گاوی
همان‌طور که بیان کردیم، در بازار گاوی، روند قیمت سهام یا دارایی‌های قابل معامله‌ی دیگر در بازارهای مالی، افزایشی و صعودی خواهد بود. بنابراین افراد و سرمایه‌گذاران در این بازارها، با ازدیاد تقاضا و کاهش عرضه روبه‌رو خواهند بود. در بازار گاوی، بیش‌تر سرمایه‌گذارانی حضور دارند که به امید کسب سود بیش‌تر، ریسک بالاتری را متحمل می‌شوند. به عبارت بهتر، در بازار گاوی، سرمایه‌گذاران رویکرد گاوی (صعودی) را اتخاذ می‌کنند. آن‌ها سهام شرکت‌ها را خریداری می‌کنند به این امید که در آینده بتوانند آن سهام را با قیمت‌های بالاتری به فروش برسانند. بنابراین خوش‌بینی (نسبت به آینده) ویژگی دیگری است که در بازار گاوی دیده می‌شود.
در بازار گاوی، الگوهای متعددی قابل دنبال کردن است. به عنوان مثال، الگوهایی نظیر جام و دسته، پرچم گاو و … به منظور خرید و فروش سهام در این نوع بازار، قابل اجرا هستند. در تمام این الگوها، هدف این است که سرمایه‌گذار بتواند فرصت‌های رشد را تشخیص بدهید و دارایی تصاحب نماید. از طرف دیگر شرایطی وجود دارد تا سرمایه‌گذاران در این بازار بتوانند در صورت مشاهده‌ی کاهش قیمت سهام، ریسک‌ها را جبران نمایند. به عنوان نمونه، از جمله روش‌هایی که برای کاهش خسارات احتمالی در بازار گاوی دنبال می‌شود، توزیع سرمایه در کلاس‌های دارایی متعدد است. در این روش، سرمایه‌گذار، سرمایه‌ی خود را به کلاس دارایی‌های متفاوت اختصاص خواهد داد. این موضوع به همان ضرب‌المثل معروف :«تخم‌مرغ‌هایت را در یک سبد نگذار!» اشاره می‌کند. این شرایط، سبب خواهد شد تا در صورت ورود ضرر به یک کلاس دارایی، تمام سرمایه در معرض خطر نباشد.
تله‌ی بازار گاوی
سرمایه‌گذارانی که در بازار گاوی، سرمایه‌گذاری می‌کنند باید از وقوع «تله‌ی گاوی» نیز آگاه باشند. تله گاوی سبب می‌شود تا شرایطی حریصانه برای خرید سهام ایجاد شود. یعنی سرمایه‌گذار چون رشد قیمت سهام را پیش‌بینی می‌کند، به طرز دیوانه‌واری وارد خرید سهام خواهد شد. سرمایه‌گذاری که گرفتار تله گاوی می‌شود، سهام‌های زیادی را خریداری می‌کند. در این وضعیت امکان دارد که پس از تکمیل معاملات، با کاهش تقاضا برای خرید سهام و در نتیجه‌ی آن، نزول قیمت سهام مواجه شویم. از طرف دیگر اگر سرمایه‌گذار، سهام خریداری شده را به فروش برساند، به علت افزایش فروش سهام،امکان دارد کاهش قیمتی شدیدتری به وجود آید. در نتیجه سرمایه‌گذار گرفتار تله گاوی شده است!
نمونه‌ای از تله‌ی بازار گاوی
حباب‌هایی که در بازار سرمایه ایجاد شده‌اند، نمونه‌های بارزی برای تله‌ی گاوی هستند. به عنوان مثال، یکی از معروف‌ترین این حباب‌ها به نام حباب دات کام، در اواخر دهه‌ی ۱۹۹۰ در آمریکا بود. در مقاله‌ای مجزا، در خصوص حباب دات کام صحبت کرده‌ایم. در این‌جا فقط به ذکر این موضوع بسنده می‌کنیم که این حباب سبب شد تا ابتدا شاخص قیمت سهام (شرکت‌های فناوری) تا ۴۰۰ درصد رشد قیمتی داشته باشد. اما در طی چند ماه، نزدیک به ۸۰ درصد از این سهام، دچار سقوط قیمتی شد.
بازار خرسی یا bear market چیست؟
نزول و کاهش قیمت سهام در بازار سرمایه، سبب ایجاد وضعیت بازار خرسی خواهد شد. در این بازار، رکود اقتصادی حاکم می‌شود.
بازار خرسی، به این جهت خرسی نامیده می‌شود که خرس در هنگام جنگیدن، پنجه‌های خود را روبه پایین نگه خواهد داشت. بنابراین، این نام‌گذاری می‌تواند وضعیت نزولی بازار سرمایه را به خوبی نشان دهد. عده‌ی دیگری از افراد بر این اعتقاد هستند که به دلیل کاهش قیمت پوست خرس توسط دلالانی که آن را مبادله می‌کردند، بازار نزولی سرمایه به این نام نام‌گذاری شده است. در هر حال، گاو و خرس در طول تاریخ همواره نقطه‌ی مقابل هم بوده‌اند. بنابراین روند غیر صعودی، به بازار خرسی اشاره خواهد کرد.
در بازار خرسی، قیمت سهام یا دارایی‌های دیگر در بازارهای مالی، روند نزولی و کاهش قیمتی خواهد داشت. بنابراین این بازار مناسب سرمایه‌گذارانی است که برخلاف بازار گاوی، تمایلی به پذیرش ریسک و ضرر بورس ندارند. بارزترین ویژگی سرمایه‌گذاران در این بازار، بدبینی است. در بازار خرسی، به علت شرایط به وجود آمده، سرمایه‌گذاران رغبتی به خرید سهام جدید نشان نمی‌دهند. زیرا احتمالاً همان سهام در روزهای آتی با نرخ پایین‌تری در دسترس قرار خواهد گرفت. کاهش عرضه و تقاضا در بازار خرسی، سبب می‌شود تا معاملات به شدت کم شوند. این امر، منجر به رکود و تنبلی بازار خواهد شد. لازم به ذکر است که سرمایه‌گذاران خرسی، در بلندمدت، دچار ضرر خواهند شد.
چطور بازار گاوی و خرسی را تشخیص دهیم؟
تا این‌جا با بازار گاوی و خرسی آشنا شدید و دانستید که در هر بازار، ویژگی‌های خاصی وجود دارد که رفتارهای متمایزی را موجب می‌گردد. اکنون، سؤالی که احتمالاً ذهن شما را مشغول کرده است، این موضوع است که «چطور می‌توانم بازار خرسی و بازار گاوی را تشخیص دهم؟». برای این مسأله، به همان جمله‌ای که در مقدمه‌ی مطلب اشاره کردیم، باز می‌گردیم.
همان‌طور که گفتیم، برای یک مقطع زمانی کوتاه، نمی‌توان تعیین کرد که بازار در حالت خرسی یا گاوی قرار می‌گیرد. بنابراین این موضوع را برای یک بازه‌ی بلندمدت در نظر می‌گیریم. بنابراین باید توجه داشته باشید که روند کاهش یا افزایش قیمت سهام برای یک مدت محدود مثلاً دو هفته‌ای، دال بر خرسی یا گاوی بودن بازار سرمایه نخواهد بود. بلکه امکان دارد در بازه‌ی کوتاه مدت، بازار در حال اصلاح باشد. اکنون اگر این تغییرات را در بازه‌ی زمانی بلندتری در نظر بگیریم و بررسی کنیم، می‌توانیم تخمین بزنیم که روند بازار در آینده چگونه خواهد بود. بنابراین، می‌توانیم با مطالعه‌ی وضعیت بازار در گذشته (بلند مدت) به این نتیجه برسیم که بازار خرسی است یا گاوی.
تحلیل تکنیکال و تشخیص بازارهای گاوی و خرسی
در تحلیل تکنیکال، شاخص‌هایی وجود دارند که با کمک آن می‌توان وضعیت صعودی یا نزولی بودن بازار را تعیین کرد. برخی از این شاخص‌ها در لیست زیر بیان شده‌اند.
- میانگین متحرک
- واگرایی میانگین متحرک همگرایی MACD
- شاخص قدرت نسبی RSI
- OBV
در این شاخص‌ها، براساس قیمت سهام در یک بازه‌ی زمانی بلندمدت، نموداری ترسیم می‌شود که می‌توان رفتار آن نمودار را برطبق میانگین قیمت سهام بررسی و مطالعه کرد. به عنوان مثال، اگر خط میانگین به سمت بالا باشد، یک روند صعودی ایجاد شده است و به بازار گاوی رسیده‌ایم. در غیر این صورت، چنان‌چه خط میانگین رو به پایین در حرکت باشد، بازار خرسی خواهد بود.
انواع نمودار در تحلیل تکنیکال کدام‌اند؟ بهترین نمودار برای تحلیل چیست؟
تعیین رفتار ایده‌آل در بازار
بعد از تخمین روند بازار و تشخیص این‌‌که بازار به بازار خرسی شبیه‌تر است یا بازار گاوی، باید به دنبال این موضوع باشیم که چکار کنیم؟ به عبارت دیگر، سرمایه‌گذار باید بداند که رفتار مناسب وی در هر بازار چیست؟ آیا باید سهام جدیدی را خریداری کند؟ آیا موعد خوبی برای فروش سهام‌های از قبل خریداری شده است؟
همان‌گونه که در ویژگی بازارهای گاوی و خرسی بیان کردیم، هر یک از این بازارها، منجر به پیدایش یک شرایط خاص خواهند شد. در بازار گاوی، چون قیمت‌ها وضعیت صعودی داشته است، تخمین زده می‌شود که از این به بعد نیز با افزایش قیمت روبه‌رو خواهیم بود. بنابراین، بهتر است برای خرید سهام جدید، کمی عجله کنید! این در حالی است که در بازار خرسی، برعکس این موضوع صادق خواهد بود. یعنی ارزش سهام روند رو به کاهشی دارد و این کاهش قیمت احتمالاً در آینده نیز دنبال می‌شود. بنابراین بهتر است سرمایه‌گذار در این بازار از خرید سهام بلندمدت پرهیز کند!
ارزش ذاتی سهام چیست؟ چگونه محاسبه می‌شود؟
البته توجه داشته باشید که در بازار خرسی، علی‌رغم ضرر اقتصادی که می‌تواند برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت داشته باشد، امکان دریافت سود نیز وجود دارد. به عنوان مثال، سرمایه‌گذارانی که به خرید و فروش سریع سهام (نوسانگیران) مشغول هستند، می‌توانند سود خوبی را در بازار خرسی دریافت کنند. هم‌چنین امکان خرید صندوق با قابلیت معامله یا سهام‌هایی که با قیمت پایین‌تر از قبل به فروش می‌رسند، می‌تواند فرصت خوبی برای کسب سود باشد.
جمع‌بندی آکادمی دانایان از بازار گاوی و خرسی
بررسی روند تغییرات قیمت سهام در یک مقطع زمانی خاص، نشان می‌دهد که وضعیت شبیه به نمودارهای سینوسی، افت و خیز دارد. برای یک بازه‌ی زمانی بلند مدت، می‌توان مقطعی از این نمودار را مورد مطالعه قرار داد. در صورتی که روند قیمت سهام، روند افزایشی داشته باشد، اصطلاحاً به بازار، بازار گاوی گفته می‌شود. در غیر این صورت، یعنی با نزول قیمت سهام در بازار سرمایه، روند بازار به نام بازار خرسی نام‌گذاری خواهد شد. بازار گاوی و خرسی، ویژگی‌های خاص خود را دارند. این ویژگی‌ها سبب رفتارهای متمایزی در هر یک از این بازارها خواهد شد. بنابراین ضرورت دارد تا افراد فعال در حوزه‌ی سرمایه‌گذاری، با این مفاهیم آشنا باشند. بررسی سوابق بازار، در تشخیص نوع بازار در مقطع زمانی خاص و بلندمدت، می‌تواند کمک‌کننده باشد.
2 دیدگاه
در بازار گاوی تحلیل تکنیکال کاربردی داره یا نه؟
تحلیل تکنیکال مخصوص بازار گاوی یا خرسی نیست و در همه‌ی شرایط می‌توان از آن استفاده کرد.