سرمایه‌گذاری از مفاهیم اقتصادی است که هم در سطح خرد و هم در سطح کلان کشور دارای اهمیت بالایی است؛ تحقق سرمایه‌گذاری‌های صحیح می‌تواند ضمن دربرداشتن فواید متعدد برای اقتصاد کشورها نظیر رشد و توسعه، در صورت پایدار بودن رشد محقق شده، فواید فردی‌ای را نیز برای شخص سرمایه‌گذار خواهد داشت. اصول فنی دانش سرمایه‌گذاری و زمان‌بر بودن برخی موارد آن به همراه مجموعه‌ی دیگری از دلایل سبب به‌وجودآمدن ایده‌ی سرمایه‌گذاری غیرمستقیم خصوصاً برای سرمایه‌گذاران خرد شد.
از این روی یکی از رایج‌ترین ابزار‌ها، صندوقهای سرمایه‌گذاری هستند که جهت بهره‌گیری بهتر از آن‌ها شناختی حداقلی در ارتباط با انواع و سازوکارشان الزامی است. یکی از انواع تقسیم‌بندی‌های رایج در صندوقهای سرمایه‌گذاری تقسیم آن‌ها به دو دسته‌ی صندوق سرمایه ثابت (closed end fund) یا صندوق سرمایه‌گذاری محدود و صندوق سرمایه متغیر (opened end fund) یا صندوق سرمایه‌گذاری نامحدود است. البته صندوق سرمایه ثابت ترجمه‌ی بهتری برای closed end fund و صندوق سرمایه متغیر ترجمه‌ی بهتری برای opened end fund است. در این مقاله به تعریف صندوق سرمایه ثابت، تفاوت‌های آن با صندوق سرمایه متغیر و برخی ویژگی‌های آن اشاره خواهیم کرد.
همچنین می‌توانید از مقالات دیگر وب‌سایت استفاده کنید و با سایر انواع صندوق‌ها مانند، صندوق جسورانه، صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی و صندوق سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات آشنا شوید.
صندوق سرمایه‌گذاری با سرمایه‌ی ثابت (closed-end fund) یا سرمایه‌ی محدود به چه معناست؟
صندوق سرمایه ثابت یا همان closed end found نوعی از صندوقهای سرمایه‌گذاری است که در آن تعداد ثابتی از سهام در یک‌مرتبه عرضه‌ی عمومی منتشر می‌شود. پس از این عرضه سهام این صندوق در بورس معامله می‌شود و قیمت آن نیز توسط نیروهای بازار و همان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در واقع در این نوع از صندوق‌ها پس از عرضه‌ی اولیه دیگر وجه نقدی وارد صندوق نمی‌شود و سهام جدیدی نیز انتشار نمی‌یابد. همچنین این صندوق‌ها دیگر اقدام به بازخرید سهام منتشر شده نیز نخواهند کرد. این صندوق‌ها غالباً بر یک بخش خاص و یا صنعتی به‌خصوص متمرکز شده و در آن فعالیت می‌کنند؛ بنابراین تحولات آن بخش اقتصادی یا صنعت مدنظر می‌تواند از عوامل تأثیرگذار بر قیمت واحدهای صندوق در بازاری که در آن معامله می‌شوند باشد.
در واقع می‌توان گفت در صندوق closed end پس از عرضه‌ی اولیه بین سرمایه‌گذاران و صندوق به‌نوعی انقطاع ایجاد می‌شود. این امر به شکلی است که ورود و خروج سرمایه دیگر تأثیری بر صندوق ندارد و به‌جای آن ممکن است با توجه به میزان ورود یا خروج سرمایه‌گذار جدید و میزان عرضه و تقاضا، قیمت واحدهای صندوق در بازار تغییر کنند، اما دیگر پولی به صندوق وارد و یا از آن خارج نمی‌شود. وجه تسمیه‌ی این نوع از صندوق‌ها نیز دقیقاً همین موضوع عدم ورود و خروج آزادانه‌ی سرمایه است که سبب شده تا آن‌ها را صندوق سرمایه ثابت یا سرمایه محدود یا پایان بسته نام‌گذاری کنند.
پیامدهای ساختار صندوق با سرمایه‌ی ثابت
سازوکار صندوقهای سرمایه محدود سبب بروز برخی از پیامدهایی است که ریشه در نحوه‌ی عملکرد آن‌ها دارد. یکی از این پیامدها نشأت‌گرفته از عدم امکان بازخرید سهام صندوق توسط خود صندوق است. این امر سبب می‌شود تا نیازی بر نگهداری وجوه اضافی جهت بازخرید سهام انتشاریافته توسط صندوق نباشد. یکی دیگر از پیامدهای سازوکار صندوق سرمایه ثابت آن است که ممکن است قیمت بازاری توسط عوامل عرضه و تقاضا طوری تعیین شود که پایین‌تر از خالص ارزش دارایی‌های صندوق یا همان NAV باشد. در این صورت می‌توان گفت که امکان آن فراهم شده تا سرمایه‌گذاران با قدری تخفیف اقدام به سرمایه‌گذاری در محلی کنند که صندوق روی آن متمرکز شده است.
پایداری سرمایه‌ی صندوقهای با سرمایه‌ی ثابت
سرمایه‌ی صندوقهای closed end به علت عدم نیاز به جمع‌آوری سریع وجه نقد جهت بازخریدهای غیرمنتظره، پایدارتر است. این امر سبب می‌شود تا امکان بهره‌گیری از اهرم مالی در این نوع از صندوق‌ها وجود داشته باشد. منظور از بهره‌گیری از اهرم مالی آن است که صندوق با خلق بدهی، منابعی را به دست آورد که بتواند از آن‌ها در سرمایه‌گذاری‌های خود استفاده کند. البته این امر دارای برخی پیچیدگی‌هایی است که باید حتماً به آن‌ها توجه شود. به طور مثال اگر صندوق به سراغ بهره‌گیری از اهرم مالی به وسیله‌ی تسهیلات بانکی برود، این امر در شرایطی توجیه‌پذیر است که نرخ بازدهی سرمایه‌گذاری مدنظر بالاتر از نرخ بهره‌ی بانکی باشد تا عواید ناشی از سرمایه‌گذاری توانایی پوشش هزینه‌های مالی را داشته باشند.
عواملی نظیر بهره‌گیری از اهرم مالی و عدم نیاز به نگهداری وجه نقد جهت بازخرید واحدهای صندوق سبب می‌شود تا زمینه‌های کسب بازدهی بالاتر در این نوع از صندوق‌ها فراهم شود. از سوی دیگر یکی از پیامدهای نشأت‌گرفته از سازوکار صندوقهای سرمایه ثابت شفافیت در قیمت‌گذاری با توجه به پارامترهای موجود در اقتصاد کشورها است که در غالب مفاهیم عرضه و تقاضا که تعیین‌کننده‌ی قیمت هستند ظهور و بروز پیدا می‌کند.
سخن پایانی آکادمی دانایان از صندوق سرمایه‌گذاری با سرمایه‌ی ثابت
همان‌طور که مطرح کردیم در صندوق سرمایه محدود یا صندوق سرمایه‌گذاری با سرمایه‌ی ثابت، بازخرید سهام توسط صندوق وجود ندارد و به‌جای آن این واحد‌ها در بستری دیگر و مشابه سهام شرکت‌ها در بورس هر کشور قابل معامله‌اند. بدین ترتیب ورود و خروج سرمایه به این صندوق‌ها چندان معنا پیدا نمی‌کند. قیمت واحدهای این صندوق‌ها در بازار تعیین شده و معمولاً قدری متفاوت از خالص ارزش دارایی‌های آن‌ها بوده که این امر به سرمایه‌گذاران دیدگاهی جهت اقدام به سرمایه‌گذاری بر صندوق مدنظر و یا تغییر محل سرمایه‌گذاری خواهد داد. به تفاوت‌های این نوع صندوق‌ها با صندوقهای سرمایه متغیر در مقاله‌ی مربوط به صندوقهای Opened end fund خواهیم پرداخت.
