برای ورود به بورس کالا نیاز است به ثبت‌نام در آن است. اما پیش از آنکه بخواهیم وارد این بازار بشویم نیاز است که بدانیم این بازار چیست و نحوهی فعالیت در آن به چه شکل است. به‌طورکلی می‌توان گفت که بورس کالا بازاری است که عرضه‌کنندگان کالاهایی خاص در آن، به عرضه‌ی کالاهای خودشان می‌پردازند. برای فعالیت در این بازار نیاز است همانند فعالیت در بازار بورس ابتدا در سامانهی سجام ثبت‌نام نماییم و مراحل مختلفی که پس از ثبت‌نام در این سامانه پیشروی ما قرار می‌گیرد را طی کنیم. بورس کالا برای افراد مزایای مختلفی دارد و فعالیت در آن می‌تواند سودآور باشد؛ البته در صورتی‌‌‌‌که این افراد با تجربه‌ی کافی وارد این بازار بشوند و تمامی سرمایه‌ی خود را وارد این بازار نکنند. در این مطلب می‌خواهیم دررابطه‌با این بازار و نحوهی ثبت نام در بورس کالا صحبت نماییم.
بورس کالا چیست؟
بورس کالا به بازاری گفته میشود که تعداد زیادی از عرضه‌کنندگان کالاهای خود را در آن عرضه می‌نمایند. در این بازار کارشناسانی وجود دارند که با بررسی و قیمت‌گذاری بر روی کالا اجازه‌ی عرضه‌ی محصولات را به عرضه‌کنندگان می‌دهند. در این بازار نهادهای نظارتی هم وجود دارند و به همین دلیل عرضه‌کنندگان، خریداران و … ملزم به اجرای صحیح قوانین موجود هستند. در این بازار معاملات به‌صورت حراج و مزایده خریدوفروش انجام میشود.
بورس کالا در ایران
نخستین بورس کالای ایران در شهریور سال ۱۳۸۲ و تحت عنوان بورس فلزات شروع به فعالیت کرد و یک سال بعد نیز بورس کالای کشاورزی راه‌اندازی شد. طبق قانون مجلس شورای اسلامی دو بازار بورس کالای فلزات و کشاورزی با یکدیگر ادغام شدند و درنهایت، پس از انجام مراحل قانونی و پذیره‌نویسی‌های لازم در سال ۱۳۸۶، بازار بورس کالای ایران به طور رسمی آغاز به فعالیت کرد. بورس کالا از زیرمجموعه‌های سازمان بورس اوراق بهادار بوده و فعالیت‌های آن توسط این سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرد. در حال حاضر بورس کالا در ایران شامل بازارهای مختلفی نظیر بازار فیزیکی، بازار مشتقه، سلف و … است.
در ادامه دررابطه‌با نحوهی ورود به این بازار توضیحاتی ارائه خواهیم کرد. افراد باید مراحل مختلفی در جهت ثبت‌نام در این بازار طی نمایند.
ثبت‌نام در بورس کالا
برای اینکه بتوانیم معامله‌ای در بازار بورس کالا انجام بدهیم نیاز به کد معاملاتی داریم. کد معاملاتی در بورس کالا مشابه همان کد بورسی برای معاملات سهامی و صندوق‌‌‌‌های قابل معامله است با این تفاوت که باید حتماً در کارگزاری‌‌‌‌های دارای مجوز فعالیت در بورس کالا اقدام به اخذ کد معاملاتی جداگانه از کد معاملاتی در بازار سهام کنیم. اما پیش از آن لازم است که مراحل دیگری را طی نماییم. به‌طورکلی می‌توان گفت که برای ورود به این بازار باید ۳ مرحله‌ی اصلی را طی نماییم.
- مرحله‌ی اول: ثبت اطلاعات در سامانهی سجام
- مرحله‌ی دوم: احراز هویت سجام
- مرحله‌ی سوم: ثبت‌نام در کارگزاری
در ادامه به طور مفصل دررابطه‌با این ۳ مرحله صحبت خواهیم کرد.
اولین گام برای ورود به بازار بورس کالا ثبت‌نام در سامانهی سجام است.
برای ورود به بورس اوراق بهادار نیز، اولین گام ثبت‌نام در سامانهی سجام است؛ بنابراین اگر قبلاً در سامانه سجام ثبت‌نام کرده باشیم و کد بورسی داشته باشیم، دیگر نیازی به این کار نیست. ثبت‌نام در سجام برای یک‌بار کفایت می‌کند.
برای ثبت‌نام در سامانهی سجام می‌توان به سایت سجام به آدرس اینترنتی sejam.ir مراجعه کرده و مراحل را به ترتیب زیر انجام داد.
- ۱-روی گزینه ثبت‌نام کلیک کنید.
- اطلاعیه‌‌‌‌ای که روی صفحه می‌آید را تأیید و به صفحه اصلی ثبت‌نام وارد شوید.
- در ادامه با نمایش صفحه‌ای که ثبت‌نام در سجام را نشان می‌دهد، باید ثبت‌نام در سجام را انتخاب نمود و بعد از واردکردن شماره‌تلفن همراه که تحت مالکیت خود فرد متقاضی است کلید
- ریافت کد تأیید را زده تا کد تأیید به شماره‌تلفن همراه آن فرد پیامک شود. بعد از واردکردن این کد و تأیید شدن آن، مرحله‌ی بعدی را باید طی نمود.
- در این مرحله باید گزینه‌ی مشتری حقیقی را انتخاب نمود و پس از واردکردن تابعیت و کد ملی به مرحله بعد رفت .
- در این قسمت باید هزینه‌ی ثبت‌نام در سامانه سجام را به‌صورت اینترنتی پرداخت کرد.
- بعدازاین که مبلغ پرداخت و تأیید شد، فرم‌های موردنیاز شامل اطلاعات هویتی، ارتباطی و مالی مطابق با موارد خواسته شده تکمیل بشوند.
- در مرحله‌ی آخر و وقتی که اطلاعات به طور کامل ثبت شد، یک کد رهگیری برای فرد ارسال میشود که باید آن را تا زمان احراز هویت سجام نزد خود نگه دارد.
مرحله‌ی بعدی در ثبت‌نام در بازار بورس کالا احراز هویت در سجام است. اگر یک‌بار برای ثبت‌نام در بازار بورس این کار را انجام داده‌ایم دیگر نیاز نیست آن را تکرار کنیم. برای احراز هویت هم می‌توانیم هم به‌صورت حضوری و هم به‌صورت غیرحضوری اقدام کنیم. برای انجام این کار یک سری شرایط در نظر گرفته شده است که در ادامه به آن می‌پردازیم. افراد با رعایت این شرایط می‌توانند به‌راحتی احراز هویت را انجام دهند. این شرایط عبارت‌اند از:
- فرد متقاضی باید حداقل ۱۸ سال سن داشته باشد.
- متقاضی باید دارای کارت ملی هوشمند یا رسید آن باشد.
- فرد متقاضی باید شخص حقیقی و ایرانی باشد.
- فرایند ثبت‌نام و احراز هویت باید توسط فرد متقاضی انجام شود و تمامی مدارک ارسالی (عکس، فیلم، امضا و …) معتبر و مربوط به فرد متقاضی باشد.
- احراز هویت غیرحضوری برای هر کد ملی صرفاً یک‌مرتبه امکان‌پذیر است.
- دسترسی به این بخش (احراز هویت غیرحضوری) صرفاً از داخل کشور و برای کاربران داخلی مجاز است.
مرحله‌ی آخر جهت تکمیل ثبت‌نام در بورس کالا، ثبت‌نام در یک کارگزاری است. با طی‌کردن مراحل بالا فرد متقاضی به‌عنوان یک سرمایه‌گذار ثبت میشود و می‌تواند به دو صورت حضوری و غیرحضوری (آنلاین) در کارگزاری که مدنظرش است، ثبت‌نام نماید و با افتتاح حساب در آن کارگزاری معاملات خودش را آغاز نماید.
ثبت‌نام غیرحضوری (آنلاین) در کارگزاری‌‌‌‌های بورس کالا، باتوجه‌به اینکه کارگزاران بورس بخش زیادی از اطلاعات موردنیاز برای ثبت‌نام را از طریق سجام دریافت می‌کنند، چندان کار دشوار و پیچیده‌‌‌‌ای نیست. در حال حاضر اکثر کارگزاری‌هایی که در بازار بورس کالا فعال هستند از یک سامانه برای ثبت‌نام غیرحضوری استفاده می‌نمایند که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
ثبت‌نام غیرحضوری بورس کالا
پس از انجام ثبت‌نام و احراز هویت در سامانه سجام می‌‌‌‌توانید جهت دریافت کد معاملاتی بورس کالا به سایت کارگزاری دانایان مراجعه کرده و از خدمات این کارگزاری در زمینه‌‌‌‌ی ارائه‌‌‌‌‌‌‌‌ی کد معاملاتی غیرحضوری استفاده کنید.
معرفی حساب وکالتی به بورس کالا
معرفی حساب وکالتی به کارگزاری برای فعالیت در این بازار الزامی است؛ اما داشتن این حساب در زمان ثبت‌نام ضروری نیست. می‌توان بعد از تکمیل ثبت‌نام، با استفاده از معرفی‌نامه‌ی دریافتی برای افتتاح حساب وکالتی اقدام کرد و بعد از افتتاح حساب، مشخصات آن را به اطلاع کارگزاری رساند. برای ثبت اطلاعات حساب وکالتی کافی است بعد از ورود به همان سامانهی مورداستفاده در بخش ثبت‌نام، این بار گزینه‌ی “اعلام شماره‌حساب وکالتی در اختیار” را انتخاب نماییم و با وارد نمودن کد ملی و شماره‌تلفن کدی را که برایمان پیامک میشود را وارد کنیم و پس از ثبت اطلاعات و اعلام شماره‌حساب وکالتی به کارگزاری موردنظر، ثبت‌نام تکمیل شده است و می‌توانیم در بازار بورس کالا اقدام به معامله نماییم. برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص ماهیت حساب وکالتی و نحوهی عملکرد آن می‌‌‌‌توانید به مقاله‌‌‌‌ی حساب وکالتی بورس کالا چیست؟ مراجعه کنید.
انواع کد معاملاتی در بورس کالا
به‌طورکلی سه نوع کد معاملاتی در بازار بورس کالا وجود دارد که در ادامه دررابطه‌با انواع آن صحبت می‌‌‌‌کنیم.
کد معاملاتی عام: کدی است که برای خریدوفروش گروه یا کالایی خاص ایجاد نشده است. دارندگان این کد می‌توانند تمام کالاهای پذیرفته شده در بورس کالا را خریدوفروش کنند.
کد معاملاتی خاص: این کد برای یک یا چند کالای خاص استفاده میشود. دارندگان این کد می‌توانند تنها یک یا چند کالای خاص را خریدوفروش کنند.
کد معاملاتی خاص گروه: این کد برای خریدوفروش یک گروه کالای خاص ایجاد شده است. دارندگان این کد می‌توانند تمام کالاهای پذیرفته شده در یک گروه کالایی خاص را خریدوفروش کنند.
جمع‌بندی پیرامون ثبت‌نام بورس کالا
بازار بورس کالا به انواع مختلفی نظیر بازار فیزیکی، مشتقه، سلف و … تقسیم‌‌‌‌بندی میشود. این بازار مزایا و معایبی دارد که افراد در هنگام ورود به این بازار باید حتماً آن‌‌‌‌ها را درنظر بگیرند. برای ورود به این بازار همچون بازار بورس اوراق بهادار باید در ابتدا اقدام به ثبت‌نام در سامانه سجام و سپس اقدام به اخذ کد معاملاتی از یک کارگزاری دارای مجوز فعالیت در بورس کالا کنیم.
