فعالیت در بازارهای مالی به جهت ماهیت غیرقابل‌پیش‌بینی خود، نیازمند یک برنامه‌ریزی جامع و دقیق برای دستیابی به موفقیت است. این برنامه‌ریزی‌ها تا زمانی که در ذهن افراد هستند. ممکن است راهگشا به نظر برسند. اما نکته اینجاست که برای کسب سود در بازارهای مالی، داشتن یک استراتژی مدون و مبتنی بر برنامه‌ریزی دقیق، شرط اصلی موفقیت در معاملات است. ازاین‌رو، استراتژیهای معاملاتی تدوین میشوند تا سرمایه‌گذاران باتوجه‌به شرایط بازار و میزان سرمایه‌ی خود، بهترین انتخاب‌ها را در جریان تغییرات بازار برگزینند و با بینشی که نسبت به تغییرات بازار پیدا میکنند. اهداف کوچک و بزرگ را هدف‌گذاری کنند و به نتایج مطلوب خود دست یابند. در این مقاله به مقوله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی انواع استراتژی معاملاتی در بازار بورس داخلی می‌پردازیم.
استراتژی معاملاتی چیست؟
استراتژی معاملاتی در حقیقت یک روش سیستماتیک برای برنامه‌ریزی خریدوفروش در بازار سهام، فارکس یا حتی ارزهای دیجیتال است که باتکیه بر قوانین و معیارهای از پیش تعیین‌شده تدوین می‌شود و سرمایه‌گذاران را در زمان اجرا و نگهداری و همین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور بستن یا فروش معاملات همراهی می‌کند. در واقع استراتژی معاملاتی به کاربران توانایی این را می‌دهد که زمان ورود به بازار و خروج از آن را تشخیص دهند و در نتیجه بتوانند به سود بیشتر برسند و از ضرر جلوگیری کنند. ازآنجاکه این استراتژیها بر اساس موقعیت، شرایط و نیازهای هر یک از افراد و نیز سرمایه‌ای که در اختیار دارند طراحی میشوند. با یکدیگر متفاوت بوده و برای هر فرد منحصربه‌فرد خواهند بود.
حالت ایده‌آل برای یک استراتژی معاملاتی این است که به‌صورت دوره‌ای و طی زمان، به‌صورت مداوم در حال بازبینی و ارزیابی مجدد باشد و در نتیجه، با تغییر شرایط بازار و نیز بر اساس اهداف فرد سرمایه‌گذار تغییرات داشته باشد. چنین استراتژی می‌تواند ساده یا پیچیده باشد، اما درهرحال می‌بایست یکسری ملاحظات را شامل شود، از جمله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی این ملاحظات میتوان به مواردی نظیر ارزش بازار، حجم معاملات، وضعیت تکنیکالی شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، وضعیت نقدشوندگی، قدرت تحمل ریسک، تحلیل فاندامنتال، سبک سرمایهگذاری، ملاحظات مالیاتی، سطح تنوع پرتفو و … اشاره کرد.
انواع استراتژی معاملاتی در بازار سرمایه داخلی
اگرچه هر فرد فعال در بازار سرمایه، استراتژی منحصر به‌فرد خود را دارد. اما میتوان پراستفاده‌ترین استراتژیهای معاملاتی در بازار سرمایه داخلی را با یک دیدگاه کلی دسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی کرد. تحلیل تکنیکال یا نموداری، تحلیل فاندامنتال یا بنیادی، تابلوخوانی و نوسان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری در یک نگاه کلی عمده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و استراتژی-های معاملاتی در بازار را شامل میشوند. البته استراتژیهای متنوع و متعددی را به‌عنوان زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی این روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها میتوان تعریف کرد که منحصربه‌فرد بودن استراتژی معاملاتی در خصوص آن موارد موضوعیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابد و اکثریت این استراتژیها زیرمجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی همین سه روش قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرند.
به‌طورکلی، معاملات بازار سرمایه باهدف کسب سود در جریان نوسان قیمت‌ها و تغییرات بازار اتفاق می‌افتد. در این میان، استراتژی خریدوفروش سهام که سود کوتاه‌مدت را در پی دارد. با استراتژی خرید و نگهداری سهام که رویکردی بلندمدت برای رسیدن به سود در ذهن صاحب سرمایه دارد، متفاوت است. بنابراین، باتوجه‌به ذهنیت صاحب سرمایه و هدف وی از سرمایهگذاری در بازار بورس، استراتژی معاملاتی مناسب را میتوان انتخاب کرد.
رویکردهای بلندمدت در استراتژی معاملاتی بازار سرمایه داخلی
رویکردهای بلندمدت در استراتژیهای معاملاتی بازار سرمایه داخلی اغلب سه مرحله اصلی دارند: ۱. برنامه‌ریزی؛ ۲. بازکردن پوزیشن معاملاتی؛ و ۳. اجرای معامله. در مرحله اول، برنامه‌ریزی‌های اولیه انجام می‌شود که شامل تعیین میزان سرمایه برای معاملات، انتخاب روش معاملاتی و هدف تعیین است. درون مرحله بعد پوزیشن‌های معاملاتی باز میشوند که شامل کار با یک کارگزار یا صرافی، شناسایی و برنامه‌ریزی برای هزینه‌های معاملاتی همچون کارمزد و کمیسیون می‌شود.
همچنین در مرحله بعد از اجرای معاملات، هر یک از پوزیشن‌های معاملاتی ارزیابی میشوند و جنبه‌های گوناگون هر یک مدیریت می‌گردند و در صورت نیاز، تعدیل یا بسته میشوند. در این مرحله، هزینه‌های معاملاتی، ریسک سرمایهگذاری و بازده نیز سنجش و ارزیابی می‌شود. در هر یک از این مراحل، همه‌ی معیارهای استراتژی معاملاتی باتوجه‌به تغییرات بازار سنجش میشوند و در صورت نیاز، تغییر میکنند. اما همان‌طور که ذکر شد، بیشترِ رویکردهای بلندمدت در استراتژی معاملاتی بازار سرمایه‌ی داخلی مبتنی بر تحلیل‌های فاندامنتال یا بنیادی هستند. البته در برخی از موارد تحلیل تکنیکال نیز در رویکردهای بلندمدت کمک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده خواهد بود.
بهترین استراتژی معاملاتی
بهترین استراتژی معاملاتی آن راهبردی است که در شرایط خاص بازار، شما را به سمت بهترین و بهینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین تصمیم هدایت کند. با این توضیح میتوان گفت بهترین استراتژی معاملاتی در واقع یک موضوع ذهنی است. چرا که همه استراتژیهای معاملاتی می‌توانند در شرایط ویژه‌ای از بازار، عملکرد مطلوبی داشته باشند. بنابراین، برای انتخاب بهترین استراتژی معاملاتی، باید مقدار سرمایه در دسترس، نوع شخصیت، میزان نظم و ریسک‌پذیری خود را در نظر بگیرید و پس از انتخاب استراتژی معاملاتی خود، به آن پایبند باشید.
در کنار پایبندی به راهبرد انتخابی خود، می‌بایست به حد کافی انعطاف‌پذیر نیز باشید و در موارد لازم و با هر بار بررسی بازار، برای بهرهگیری از فرصت‌ها، در استراتژی خود تغییر ایجاد کنید. براین‌اساس، همواره باید نسبت به استراتژیهای گوناگون معاملاتی، به کسب اطلاعات بهروز پرداخته و در حال یادگیری رویکردهای متفاوت باشید تا بتوانید با هر موقعیتی به بهترین شکل هماهنگ شوید. فراموش نکنید که برای تبدیل‌شدن به یک تریدر موفق می‌بایست صبور باشید و با ضرر کردن در ابتدای کار ناامید نشوید. چرا که این اشتباهات و ضررها هستند که ایرادات روش کاری و استراتژی شما را نمایان میکنند و باتوجه‌به آنها و اصلاح ایرادات موجود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید به ایده‌آل‌ترین و بهینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین استراتژی سرمایهگذاری خود دست پیدا کنید.
طراحی استراتژی معاملاتی
برای طراحی یک استراتژی معاملاتی سعی کنید اصلی‌ترین آیتم‌هایی را که لازمه‌ی استراتژی مفید و کارآمد است. در طراحی خود بگنجانید. در ادامه این آیتم‌ها را مرور میکنیم:
- سرمایه اولیه را مدیریت کنید
پیش از هر چیز در نظر داشته باشید که میزان سرمایه‌ای که برای معاملات خود در نظر می‌گیرید، بهتر است تنها ۲ درصد از کل دارایی شما باشد. بیشتر تریدرهای موفق، بیشتر از این مقدار را در هیچ معامله‌ای قرار نمی‌دهند. اما به یاد داشته باشید که برای رسیدن به سود و برد در معاملات، برای ضررهای ناگزیرِ این میدان نیز آماده باشید. مدیریت سرمایه و رعایت اصول آن از مواردی است که در سرتاسر مسیر سرمایهگذاری باید به آن توجه داشته باشید. - حد میانه را رعایت کنید
سعی کنید طی یک ۲۴ ساعت در بیشترین حالت تنها به سه معامله بسنده کنید. اما در هر سه معامله با تسلط کامل به بازار پیش بروید. تعداد معاملات اندک با عملکرد و بازده مطلوب بسیار بهتر از عملکرد متوسط در تعداد زیاد معامله است. - بر زمان مسلط باشید
لازمه موفقیت در یک استراتژی معاملاتی موفق این است که زمان زیادی را به بررسی بازار و رصد تغییرات آن اختصاص دهید. اگر در روز تنها زمان محدودی را برای بررسی و ارزیابی بازار در اختیار دارید. ممکن است مسیر دشواری را برای موفقیت در بازار در پیش داشته باشید. در چنین شرایطی پیشنهاد ما بهرهگیری از سرمایهگذاری غیرمستقیم در قالب سبدگردان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و صندوق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرمایهگذاری است. - شتاب‌زده عمل نکنید
با تشخیص یک فرصت سودآوری، شتاب‌زده عمل نکنید. درست است که مهارت بیشتر در بازار معاملات، شما را به سمت تصمیم‌گیری‌های آنی و درعین‌حال صحیح هنگام شکار فرصت‌ها سوق می‌دهد. اما همواره به یاد داشته باشید که بازار معاملات هر روز در حال نوسان است و باید با پرهیز از هیجانات و دوری از آن سعی کنید معاملات خود را کنترل کنید. - پیوسته یاد بگیرید
درست است که بازار معاملات، پیچیدگی‌های غیرقابل‌پیش‌بینی دارد. اما آموزش مداوم و اتصال به شبکه‌ی یادگیری بهروز، به شما کمک می‌کند تا اطلاعات کافی و لازم درباره‌ی رویدادهای بازار را کسب کنید و در جریان تغییراتی که در سیاست‌های کلان اقتصادی رخ می‌دهند قرار بگیرید. - ثابت‌قدم و معقول باشید
در استراتژی معاملاتی خود سعی کنید باقدرت محاسبه و منطق و نیز ارزیابی‌های مستدل تصمیم‌گیری کنید و برای انجام معاملات، کنترل احساسات و هیجاناتی همچون ترس یا طمع را به دست گیرید. - از حساب دمو استفاده کنید
اگر هنوز در معاملات مبتدی هستید. سعی کنید از حساب‌هایی که دمو و فضای مناسبی برای تست و ارزیابی استراتژیهای جدید در اختیار شما قرار می‌دهند استفاده کنید.
استراتژی معاملاتی ارز دیجیتال
رمز ارزها و بازار معاملات ارز دیجیتال به دلیل ماهیت خاص خود، طرف‌داران خود را دارند و اگرچه مدیریت دارایی در این بازارها نیز تفاوت چندانی با مدیریت دارایی در بازارهای سنتی ندارد. اما باید گفت بازار رمز ارزها و بازار معاملاتی فارکس ذاتاً دارایی‌های پرریسکی هستند و پتانسیل نوسانات شدید قیمت را دارند. بنابراین، قبل از طرح‌ریزی استراتژی معاملاتی ارز دیجیتال یا استراتژی معاملاتی فارکس، باید سعی کنید ریسک سرمایهگذاری خود را در این بازارها کاهش دهید. این کاهش ریسک و روش‌های آن در استراتژی معاملاتی ارز دیجیتال و فارکس، مقوله مفصلی است که نیاز به بررسی دقیق و شرح جزئیات کامل دارد که در این نوشتار نمی‌گنجد و در مقاله‌های آتی به آن می‌پردازیم.
جمع‌بندی
برنامه‌ریزی‌های مالی برای ورود به بازارهای سرمایهگذاری درصورتی‌که دقیق و هدفمند باشند. می‌توانند تضمین‌کننده کسب ثروت و سودآوری شوند و استراتژیهای ناقص یا نامتناسب نیز صاحبان سرمایه را به‌راحتی به ورطه‌ی شکست و ازدست‌دادن ثروت و خروج از بازار می‌کشانند. ازاین‌رو، ورود به بازار سرمایهگذاری بدون طرح‌ریزی یک استراتژی معاملاتی مناسب، در واقع ورود به یک بازی مرگبار به شمار می‌رود. فعالان عرصه معاملات برای دستیابی به بهترین روش برای معاملات خود، راهبردهای متنوعی را طراحی و اجرا کرده‌اند و باتجربه و آزمون‌وخطا، آنها را بهینه ساخته‌اند.
این راهبردها به سهام‌داران و سرمایه‌گذاران کمک میکنند تا درصد خطا و احتمال شکست در معاملات را تا حد زیادی کاهش دهند. بااین‌حال برای داشتن معاملات موفق، می‌بایست همواره تغییرات بازار را رصد کرد و بر اساس موقعیت و شرایط بازار، استراتژی معاملاتی را به بهترین نحو بهینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابی کرد. در این نوشتار، استراتژیهای معاملاتی را معرفی و جنبه‌های گوناگون آن را به طور مختصر بررسی کردیم. تا افرادی که برای ورود به بازار سرمایه در پی تدوین استراتژیهای موفق هستند. بتوانند بهترین راهکارها را برگزینند. در پایان بازهم به این نکته اشاره میکنیم که استراتژیهای معاملاتی برای افراد مختلف منحصربه‌فرد بوده و شاید صرفاً بتوان آنها را در دسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف دسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی کرد.
