لازم است بدانیم در بازار سرمایه ۲ نوع سرمایهگذار وجود دارد. انواع سرمایهگذاران را میتوان به دودسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی سرمایهگذار حقوقی و سرمایهگذار حقیقی تقسیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی کرد. حقیقی‌ها همان افراد عادی هستند که به‌منظور کسب سود وارد بازار سرمایه شده و اقدام به خریدوفروش سهام میکنند. اما شخصیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حقوقی افراد متعدد و یا شرکت‌هایی هستند که در کنار هم نهاد مستقلی را تشکیل داده و نگاهی بلندمدت برای کسب سود دارند و حضور این سرمایهگذاران در بازار سرمایه طولانی است.
شخصیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حقوقی معمولاً سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیشتر و قابل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری نسبت به شخصیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حقیقی دارند. حقوقیها اهداف و استراتژی‌هایی دارند که با اهداف حقیقی‌ها کاملاً متفاوت است. اما تحرکات آنها می‌تواند بر تصمیمات حقیقی‌ها اثرگذار باشد. شخصیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حقیقی نباید به طور مداوم با عملکرد حقوقیها اقدام به خریدوفروش سهام بنمایند اما می‌توانند سیگنال‌هایی را از اقدامات حقوقیها دریافت کنند. در ادامه به طور مفصل به انواع سرمایهگذاران در بازار سرمایه، خریدوفروش حقوقیها و همچنین نشانه‌های آن برای سرمایهگذاران حقیقی اشاره خواهیم کرد.
انواع سرمایهگذاران در بازار سرمایه
همان‌طور که می‌دانیم ۲ نوع سرمایهگذار در بازار سرمایه وجود دارد که هرکدام از این ۲ نوع به بخش‌های جزئی‌تری تقسیم می‌شوند. اما به‌طورکلی اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی این دو نوع از سرمایهگذاران را تشکیل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند. اشخاص حقیقی همان افراد عادی هستند که از آنها به‌عنوان سرمایهگذاران خرد یاد میشود که این افراد باهدف کسب سود وارد بازار سرمایه می‌شوند. این افراد غالباً با سرمایهی شخصی خود وارد این بازار می‌شوند. همچنین دوره‌ی سرمایهگذاری این نوع از معامله گران عمدتاً کوتاه بوده و باتوجه‌به روندهای کوتاهمدت یا حتی شایعاتی که ممکن است بر روند بازار حاکم شود، اقدام به خرید و یا فروش سهم‌های خودشان میکنند. نوع دیگری از سرمایهگذاران وجود دارند که از آنها به‌عنوان سهامداران حقوقی بازار سرمایه یاد میشود.
این نوع از سرمایهگذاران می‌توانند شخص، نهادهای مالی فعال در بازار و یا شرکت‌هایی باشند که به‌صورت کلان در بازار سرمایه فعالیت میکنند. اشخاص حقوقی، عمدتاً نهادهای مالی و … هستند که با سرمایهی کلان خود اقدام به سرمایهگذاری در بازار سرمایه با مقیاس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالا و قابل‌توجه میکنند. این شخصیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها ممکن است وابسته به نهادهای خاصی باشند و یا صندوق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بازنشستگی، شرکتهای سرمایهگذاری، شرکتهای تأمین سرمایه و سایر شخصیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حقوقی و شرکتهای ثبت شده باشند.
خرید و فروش حقوقیها در بازار سرمایه
معمولاً اشخاص حقوقی در بازار سرمایه به دلایلی در محدوده قیمتی موردنظرشان اقدام به خریدوفروش میکنند. در یک حالت سهامدار حقوقی با تعیین محدوده‌ی موردنظر خود و همچنین ارزش‌گذاری یک شرکت خاص به این نتیجه می‌رسد که این محدوده برای خرید مناسب است و در همان محدوده اقدام به خرید سهام موردنظر از همان شرکت می‌کند. حالت دیگر زمانی اتفاق می‌افتد که سهامدار حقوقی در جهت حمایت از سهم وارد بازار میشود و باتوجه‌به ارزش‌گذاری که انجام می‌دهد اقدام به خرید سهم می‌نماید. سهامداران حقوقی که مالک بخش زیادی از سهام شرکت‌ها هستند، می‌توانند جهت‌دهنده‌ی نوسانات و امواج بازار سرمایه باشند.
هرگاه تحرکات حقوقی‌های بورس به سمت خرید یک سهم بروند، احتمال رشد آن سهم افزایش پیدا می‌کند. برخی از سرمایهگذاران، تحرکات حقوقیها را دلیلی بر مناسب‌بودن خرید یا فروش سهام می‌دانند. اما آنچه که باید در نظر داشت این است که حقوقیها لزوماً باهدف کسب سود این کار را نمی‌کنند پس همه‌ی تحرکات آنها منجر به سود نخواهد شد. به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور مثال گاهی اوقات ممکن است شخصیت حقوقی که در سهام یک شرکت، از سهامداران عمده تلقی میشود، برای کسب سهام مدیریتی در شرکت دیگری که تأمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مواد اولیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی شرکت اصلی است، سرمایهگذاری کند. به عبارت ساده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر میتوان گفت سرمایهگذاری حقوقیها ممکن است جهت کمک به بهبود زنجیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی تأمین یک شرکت خاص باشد.
آیا خرید و فروش حقوقیها برای حقیقی‌ها می‌تواند سیگنال باشد؟
همان‌طور که اشاره شد اهداف حقوقیها با حقیقی‌ها در جهت حضور در بازار سرمایه متفاوت است. اما در بیشتر اوقات هنگامی که حقوقیها اقدام به خرید بخش بزرگی از سهام یک شرکت میکنند، به‌عنوان یک سرمایهگذاری بلندمدت به آن می‌نگرند. میتوان ادعا نمود که اگر حقوقیها شروع به خرید سهمی کنند، ممکن است سیگنالی برای خرید آن و افزایش قیمت سهم در کوتاهمدت باشد. البته این مسئله قطعی نیست. گاهی این خرید‌ها تنها برای متعادل کردن قیمت است و قیمت سهام افزایش چشمگیری نمی‌یابد. مسئله‌ای که وجود دارد این است که شخصیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حقوقی در بازار سرمایه به دلیل تأثیرگذاری زیادی که دارند گاهی اوقات سعی بر حفظ ثبات بازار یا سهم خاص مدنظرشان خواهند داشت.
به‌عنوان‌مثال، ممکن است در یک روز که حقیقی‌ها در حال فروش سهمی خاص هستند و بازار منفی است، حقوقیها دست به فروش نزنند و برعکس، در روزهایی که بازار مثبت است اقدام به خرید بیشتر نکنند. در کل انتظار می‌رود در شرایط طبیعی بازار، حقوقیها در جهت متعادل نگه‌داشتن بازار حرکت کنند و معاملات و روند بازار را به‌دوراز هیجانات نگه دارند. اگر حقوقیها بخواهند سهمی را بفروشند بازهم نمی‌توان برای آن کاهش قیمت شدیدی پیش‌بینی کرد. چون بسیاری از شرکتهای حقوقی اقدام به فروش پلهای میکنند تا روند کاهش قیمت سهم با یک تغییر سریع مواجه نشود. اما این یک قانون نیست و گاهی هم عکس آن رخ می‌دهد و صف‌های سنگین فروش برای یک سهم تشکیل میشود. بدین ترتیب میتوان گفت در یک حالت کلی خریدوفروش اشخاص حقوقی را نمی‌توان به‌عنوان یک سیگنال کلی در نظر گرفت و بسته به موارد مختلف، میتوان برداشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلفی از آن داشت.
خرید حقوقیها نشانه‌ی چیست؟
روش‌های بسیاری وجود دارند که می‌تواند به افراد نشان دهد که چه زمانی مناسب خرید چه سهامی در بازار سرمایه است. برخی از افراد بررسی تحرکات اشخاص حقوقی را به‌عنوان یکی از استراتژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود در نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرند. اشخاص حقوقی در حالت‌های مختلفی اقدام به خرید سهام می‌نمایند و نباید تمامی سبد خود را به سهامی که توسط حقوقیها خریداری میشود اختصاص دهیم. حالتی وجود دارد که حقوقیها قصد حمایت از سهمی را دارند و به نظر می‌تواند گزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مناسبی برای سرمایهگذاری باشد. این حالت خرید حقوقیها در کف قیمتی از منظر تکنیکالی است. در این زمان خرید حقوقی نشانه‌ی خوبی است. زیرا به سهم اجازه نمی‌دهد که بیشتر از این روند نزولی داشته باشد.
حالت دیگر خرید سهم توسط حقوقیها، زمانی است که حقوقی‌های یک سهم بدون ترس و به میزان بالا شروع به خرید سهم میکنند و رنج مثبت می‌زنند. این موضوع سبب افزایش تقاضا و به‌وجودآمدن صف خرید میشود. در این زمان معمولاً حمایت از سهم در راستای ثبات قیمت سهم است و از ارزش بالایی در بازار برخوردار است. در چنین حالتی توصیه میشود که ترجیحاً سهم خود را نفروشیم و آن را نگهداریم.
حالت دیگری وجود دارد که حقوقی بدون توجه به اینکه بازار مثبت است و یا منفی اقدام به خرید سهام میکنند که در واقع این عمل به‌منظور جمع‌آوری سهام است. این کار ممکن است باعث کاهش شناوری سهم باشد که این مورد نیز برای داشتن یک حرکت صعودی، امر مثبتی تلقی میشود.
حالت دیگر زمانی است که رفتار حقوقیها بر اساس روند اصولی و منطقی بازار است. یعنی در روزهای منفی سهم را خریداری میکنند و در روزهای مثبت می‌فروشند. در حقیقت در یک بازه‌ی قیمتی خوب اقدام به خرید می‌کند و با تکرار مداوم این فرایند یک‌روند متعادل و بدون تشکیل صف را به وجود می‌آورند. در این موقعیت نیز بهتر است با رعایت حد ضرر به سهام‌داری خود ادامه دهیم و یا در موقعیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مناسب اقدام به سرمایهگذاری جدید کنیم.
دلایل فروش حقوقیها و نشانه‌های آن برای حقیقی‌ها
در این قسمت به دلایلی که حقوقیها اقدام به فروش سهام خودشان میکنند اشاره خواهیم کرد. حقوقیها برای فروش خود نیز دلایل متفاوتی دارند. دلیل اول می‌تواند دستوری و برای تأمین نقدینگی باشد. دلیل دیگری که میتوان به آن اشاره نمود نیز تثبیت سود است. زمانی که فروش حقوقیها برای تأمین نقدینگی باشد، شرکت بدون توجه به وضعیت قیمت سهام و افزایشی یا کاهشی بودن آن اقدام به فروش می‌کند تا نقدینگی مورد نیازش را تأمین کند. اما در حالت دوم ممکن است حقوقیها در قیمتی کمتر مثلاً ۳۰۰ تومان وارد یک سهم شده و از آن حمایت کرده باشند و قیمت سهم به ۵۵۰ تومان رسیده باشد. در این شرایط ممکن است شخصیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حقوقی به‌منظور تثبیت سود و یا به عبارت بهتر تبدیل سود بالقوه به سود بالفعل اقدام به فروش سهام خود کنند.
گاهی این فروش‌ها به‌صورت پلهای و برنامه‌ریزی‌شده انجام میشود تا تأثیر زیادی در کاهش قیمت سهم نداشته باشد و روند قیمت سهم نزولی نشود. بنابراین همیشه هم این سیگنال‌ها، سیگنال فروش نیستند. یکی از مواردی که در فروش حقوقی باید به آن توجه کنیم، فروش‌های پی‌درپی حقوقی است. در حالتی که احتمال رشد برای سهمی وجود دارد. اما به هر دلیلی سرمایهگذار حقوقی مالک سهم، مایل به این کار نیست. ممکن است اقدام به عرضه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی سهام خود به‌منظور جلوگیری از رشد بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رویه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی سهام کند. در این مواقع باید سهم را برای مدتی زیر نظر داشته باشیم. اگر در این مدت حقوقی سهم همچنان به فروش خود ادامه دهد بهتر از سهم خارج شویم.
سخن پایانی
همان‌طور که در بالا مطالبی را ذکر کردیم حقوقیها در واقع همان افراد و یا شرکت‌هایی هستند که به‌صورت کلان در بازار مشغول به فعالیت هستند و اهداف متفاوتی را نسبت به سرمایهگذاران حقیقی دنبال میکنند. این نوع از سهامداران با سهامداران خرد و حقیقی متفاوت هستند. اما عملکرد و تحرکات حقوقیها می‌تواند بر عملکرد حقیقی‌ها اثرگذار باشد. خریدوفروش سهامداران حقوقی سیگنال‌هایی را در اختیار حقیقی‌ها قرار می‌دهد که در بسیاری از موارد شخصیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حقیقی می‌توانند با استفاده از آنها از خرید و یا فروش سهام خود کسب سود نمایند.
نکته‌ای که لازم است همیشه به یاد داشته باشیم این است اگر حقیقی‌ها می‌خواهند با تحرکات حقوقیها پیش بروند حتماً باید مقداری از سبد سهامی خود را در هنگام خرید به سهامی غیر از سهام حقوقیها اختصاص دهند و با استراتژی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلفی به انجام معاملات بپردازند. در یک حالت کلی میتوان گفت نسخه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی جامع و عمومی نسبت به تحرکات سرمایهگذاران حقوقی وجود ندارد و بسته به موارد مختلف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بایست اقدامات مختلفی را انجام داد.
