سبدگردانی چیست و چه مشخصاتی دارد؟

سبدگردانی به شیوه‌ای از سرمایه‌گذاری اطلاق می‌شود که در آن سرمایه‌گذار، مدیریت منابع مالی خود را به شرکت‌های سبدگردان که در مدیریت و انتخاب سبد سهام تخصص دارند، می‌سپارد.

سبدگردانی چیست؟

سبدگردانی، که در انگلیسی به آن Portfolio Management گفته می‌شود، فرایندی است که در آن شرکتی متخصص (سبدگردان)، وظیفه مدیریت دارایی‌های مالی سرمایه‌گذاران نظیر سهام را برعهده می‌گیرد. هدف از سبدگردانی تحقق بیشترین بازده ممکن، با‌توجه به سطح ریسکی است که مشتری پذیرش آن را دارد.
در این فرایند، سبدگردان با تحلیل دقیق بازار، شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسب و تنظیم پورتفوی یا سبد سرمایه‌گذاری، تلاش می‌کند تا دارایی‌های مشتری را به بهترین شکل ممکن مدیریت نماید. این مدیریت شامل خریدو‌فروش دارایی‌ها، تعیین تناسب سرمایه‌گذاری در سهام‌‍‌های مختلف و تنظیم استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بر اساس تغییرات بازار و اهداف مشتریان است.
یکی از جنبه‌های مهم سبدگردانی در بورس، تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری‌ است. این کار باعث کاهش ریسک و افزایش شانس کسب بازده‌های مثبت می‌شود. سبدگردان با در نظر گرفتن عواملی چون سن مشتری، درآمد، اهداف مالی و تحمل ریسک، پرتفوی سرمایه‌گذاری را انتخاب و مدیریت می‌کند.

مطلب پیشنهادی: صندوق درآمدثابت چیست؟

نحوه فعالیت سبدگردانی چگونه است؟

نحوه فعالیت سبدگردانی به شکلی دقیق و هدفمند صورت می‌گیرد و شامل مراحل مختلفی است که در ادامه به تفصیل توضیح می‌دهیم:
• تعیین اهداف و نیازهای مشتری: اولین گام در فرایند سبدگردانی، شناسایی اهداف مالی، سطح تحمل ریسک و نیازهای خاص سرمایه‌گذار است. این شامل بررسی شرایط مالی فعلی، برنامه‌ریزی برای آینده و تعیین اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت می‌شود.
• تحلیل و انتخاب دارایی‌ها: سبدگردان با استفاده از تحلیل‌های فنی، بنیادی و بازار، دارایی‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری را شناسایی می‌کند. این می‌تواند شامل سهام شرکت‌های مختلف باشد.
• تنوع‌بخشی و تعادل سبد سرمایه‌گذاری: یکی از مهم‌ترین جنبه‌های سبدگردانی در بورس، تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری‌ها است، تا از ریسک‌های ناشی از نوسانات بازار کاسته شود. سبدگردان با توزیع دارایی‌ها در بخش‌های مختلف بازار، تعادل لازم را برقرار می‌کند.
• پایش و بازنگری مداوم: بازارهای مالی مدام در حال تغییر هستند. بنابراین، سبدگردان باید به طور مداوم سبد سرمایه‌گذاری را پایش کرده و در صورت نیاز تغییراتی در آن‌ها اعمال نماید. این‌کار شامل خریدو‌فروش دارایی‌ها بر اساس تحولات بازار و تغییرات در اهداف و شرایط مشتری است.
• گزارش‌دهی و ارتباط با مشتری: سبدگردانان به‌صورت دوره‌ای گزارش‌هایی از عملکرد سبد سرمایه‌گذاری و تحلیل‌های بازار را به مشتریان ارائه می‌دهند. این ارتباط مداوم اطمینان می‌دهد که مشتریان از روند سرمایه‌گذاری‌های خود آگاه باشند و در صورت نیاز تغییراتی در استراتژی سرمایه‌گذاری خود اعمال کنند.
در کل، سبدگردانی در بورس یک فرایند پیچیده و تخصصی است که نیازمند دانش عمیق بازارهای مالی، تحلیل دقیق و توانایی سازگاری با شرایط متغیر بازار و نیازهای مشتری است. برای افرادی که مایل به استفاده از دانش و تجربه متخصصان برای مدیریت دارایی‌های خود هستند، سبدگردانی گزینه‌ای ارزشمند محسوب می‌شود.

قرارداد سبدگردانی به چه صورت است؟

• تعریف اهداف سرمایه‌گذاری: در ابتدای قرارداد سبدگردانی، اهداف سرمایه‌گذاری، مانند ریسک‌پذیری، بازدهی مورد انتظار، مدت‌زمان سرمایه‌گذاری و دیگر پارامترهای مهم باید مشخص گردد.
• مشخصات سبدگردانی: سبدگردان موظف است استراتژی سرمایه‌گذاری خود را بر اساس اهداف تعیین‌شده تنظیم نماید. این می‌تواند شامل انتخاب دارایی‌های مختلف مانند سهام، اوراق بهادار و غیره باشد.
• شرایط و ضوابط: این قرارداد باید شامل تمام شرایط و ضوابط موردنیاز، از‌جمله هزینه‌های خدمات سبدگردانی، نحوه محاسبه بازدهی و شرایط فسخ قرارداد باشد.
• گزارش‌دهی و شفافیت: سبدگردان موظف است به‌صورت دوره‌ای گزارش‌های مالی و عملکردی خود را به سرمایه‌گذار ارائه دهد تا عملکرد او از شفافیت کامل برخوردار باشد.
• ریسک و مدیریت ریسک: تحلیل ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری و روش‌های مدیریت ریسک و کاهش آن‌ا، یکی دیگر از مسئولیت‌های سبدگردان است.
• تطابق با قوانین‌و‌مقررات: سبدگردان باید اطمینان حاصل کند که تمام فعالیت‌های سرمایه‌گذاری مطابق با قوانین‌و‌مقررات مربوطه انجام می‌شود.

حداقل سرمایه برای سبدگردانی چه قدر است؟

حداقل سرمایه لازم برای استفاده از خدمات سبدگردانی بسته به شرکت‌ سبدگردانی و سیاست‌های آن‌ متغیر است. به طور کلی، این مقدار می‌تواند از چندصد میلیون تومان تا چندین میلیارد تومان متغیر باشد و مقدار مشخصی ندارد. با‌توجه‌به‌‎اینکه، حداقل سرمایه لازم برای سبدگردانی بورس می‌تواند به مرور زمان و با‌توجه‌به سیاست‌های مختلف شرکت‌ها تغییر کند، همواره توصیه می‌شود که سرمایه‌گذاران اطلاعات خود را به‌روز نگه دارند و قبل از تصمیم‌گیری، جدیدترین اطلاعات را از منابع موثق کسب نمایند.

مطلب پیشنهادی: تفاوت سبدگردانی و صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

مزیت‌های سبدگردانی چیست؟

سبدگردانی، به‌عنوان یکی از خدمات مدیریت سرمایه در بازارهای مالی، مزیت‌های قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاران به‌همراه دارد. این مزیت‌ها می‌توانند به سرمایه‌گذاران کمک کنند، تا با اطمینان بیشتر در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کنند. در ادامه، به ذکر برخی از مزیت‌های سبدگردانی خواهیم پرداخت:
• دسترسی به تخصص و دانش فنی: سبدگردان‌ها معمولاً افرادی با‌تجربه و دارای دانش تخصصی در زمینه‌های مختلف بازارهای مالی هستند. آنها با تحلیل دقیق بازار و بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری، می‌توانند بهترین تصمیم‌ها را برای سبد سرمایه‌گذاری شما اتخاذ کنند.
• صرفه‌جویی در زمان: سبدگردانی بورس به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که بدون صرف زمان قابل‌توجه برای تحلیل بازارهای مالی و پیگیری مستمر تحولات، سرمایه خود را مدیریت نمایند. این امر به‌ویژه برای افرادی که وقت کافی برای مدیریت فعال سرمایه‌گذاری‌های خود ندارند، بسیار مفید است.
• تنوع‌بخشی به سرمایه‌گذاری‌ها: سبدگردانان با تنوع‌بخشی به دارایی‌ها، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند. این‌کار از‌طریق توزیع منابع مالی در سرمایه‌گذاری‌های مختلف از جمله سهام، اوراق قرضه، طلا و غیره انجام می‌شود.
• مدیریت ریسک و بازدهی: سبدگردان‌ها با استفاده از استراتژی‌های مدیریت ریسک و بهینه‌سازی سبد دارایی، سعی در حفظ و افزایش دارایی‌های سرمایه‌گذاران دارند. این امر می‌تواند به حفظ سرمایه در شرایط نامطلوب بازار و همچنین کسب بازدهی مناسب در شرایط مثبت بازار کمک کند.
• دسترسی به اطلاعات و تحلیل‌های به‌روز: سبدگردان‌ها دسترسی مستقیم به اطلاعات و تحلیل‌های روز بازار دارند و می‌توانند از این داده‌ها برای اتخاذ تصمیمات بهتر استفاده کنند.
• شفافیت و گزارش‌دهی مداوم: سبدگردان‌ها موظف به ارائه گزارش‌های دوره‌ای و شفاف از عملکرد سرمایه‌گذاری‌ها هستند. این امر به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا از وضعیت سرمایه‌گذاری‌ خود به طور مداوم آگاه باشند.

معایب سبدگردانی چیست؟

معایب سبدگردانی به شرح زیر است:
• حداقل سرمایه مورد‌نیاز بالا: بسیاری از شرکت‌های سبدگردانی مبلغ نسبتاً بالایی را به‌عنوان حداقل سرمایه‌گذاری تعیین می‌کنند که این امر دسترسی به این خدمات را برای برخی سرمایه‌گذاران خرد، دشوار یا غیرممکن می‌سازد.
• کارمزدهای متفاوت: کارمزد سبدگردانی بر اساس دارایی تحت‌مدیریت و میزان بازدهی تعیین می‌شود که این امر می‌تواند برای برخی سرمایه‌گذاران گران تمام شود.
• سبدگردان‌های نامناسب و غیرحرفه‌ای: یکی از معایب اصلی سبدگردانی بورس، همکاری با سبدگردانان نامناسب و غیرحرفه‌ای است که می‌تواند منجر به خسارت‌های سنگین و جبران‌ناپذیری برای سرمایه‌گذاران گردد و از‌آنجایی‌که شرکت‌های سبدگردانی در ضررهای ایجادشده سهیم نیستند، این لطمه تنها به اندوخته مالی سرمایه‌گذار وارد می‌گردد.
• محدودیت در کنترل مستقیم سرمایه‌گذاری‌ها: با واگذاری مدیریت سرمایه‌ها به سبدگردان، سرمایه‌گذار کنترل مستقیمی بر روی انتخاب‌های سرمایه‌گذاری خود نخواهد داشت.
• تعارض منافع احتمالی: گاهی ممکن است تعارض منافع میان اهداف سرمایه‌گذار و استراتژی‌های سبدگردان به وجود آید که این موضوع می‌تواند به ضرر سرمایه‌گذار تمام شود.
• عدم تضمین سود مشخص و سهیم نبودن در ضررهای احتمالی: شرکت‌های سبدگردان بر اساس قوانین بازار بورس هیچ تضمینی برای سوددهی ارائه نمی‌دهند و تنها در صورت سوددهی سبد سرمایه‌گذاری، بخشی از سود را به‌عنوان حق‌الزحمه خود دریافت می‌کنند.

آیا سبدگردانی سود تضمین شده دارد؟

در پاسخ به این سوال که آیا سبدگردانی سود تضمین شده دارد باید گفت، به‌صورت‌کلی سبدگردانی در بازار سرمایه، سود تضمین شده ندارد. دلایل این امر عبارتند از:
• نوسانات بازار: بازار سرمایه، مانند بازار سکه، طلا و مسکن، همواره توام با نوسانات است و این نوسانات تاثیر مستقیم بر روند کلی سوددهی سبدگردان‌ها می‌گذارد.
• عدم تضمین سود: قانوناً تضمین سودی مشخص از قبل در سبدگردانی بورس وجود ندارد و اگر شرکتی چنین کاری را انجام دهد، احتمالاً مجوز قانونی برای این‌کار ندارد.
• پیش‌بینی ناپذیری بازار: بازار سرمایه به طور کلی پیش‌بینی‌ناپذیر است و امکان تعیین سود مشخص در آن وجود ندارد.
بنابراین، سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که در سبدگردانی، همانند سایر انواع سرمایه‌گذاری‌ها در بازارهای مالی، ریسک وجود داشته و سود آن تضمینی نیست و حتی ممکن است منجر به زیان شود.

مطلب پیشنهادی: بهترین صندوق سرمایه‌گذاری کدام است؟

کارمزد سبدگردانی چه قدر است؟

کارمزد سبدگردانی در بورس بر اساس دو جزء اصلی تعیین می‌شود: کارمزد ثابت مدیریت و کارمزد عملکرد.
1. کارمزد ثابت مدیریت: این کارمزد بر اساس درصدی معین از میانگین ارزش سبد سرمایه‌گذاری محاسبه می‌شود و در طول دوره قرارداد به‌صورت روزانه اعمال می‌گردد. در نهایت، این کارمزد در پایان قرارداد از کل دارایی سرمایه‌گذار کسر می‌شود.
2. کارمزد عملکرد سبد: این کارمزد بر اساس سود محقق‌شده و بر اساس توافق قراردادی است. این کارمزد متغیر بوده و به سود کسب‌شده وابسته است. به‌عنوان‌مثال، اگر سود کسب‌شده بیش‌از‌حد تعیین شده باشد (مثلاً ۲۰ درصد)، سبدگردان می‌تواند درصدی از سود مازاد را به‌عنوان کارمزد عملکرد دریافت کند.
این نوع توافقات به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که منافع سبدگردان و سرمایه‌گذار را با هم همسو کنند و به یک معامله برد-برد منجر شوند. براین اساس، هرچه سبدگردان عملکرد بهتری داشته باشد، سود بیشتری برای سرمایه‌گذار و در نتیجه کارمزد بیشتری برای خود رقم خواهد زد.

سوالات متداول