مقدمه
در ایرانِ امروز و با حضور مهاجران ورودی بسیاری از کشورِ همسایه، و نیز با مشاهده‌ی جوانان بسیاری که یا در جریان مهاجرت‌اند و یا برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند، موضوع مهاجرت مورد توجه بسیار مردم و سیاست‌گذار قرار گرفته است. بنگاه‌ها نیز دائما نگران چرخش بالای نیروی کار، و شاهد اختلال در برنامه‌ریزی نیروی کسب‌وکار خود هستند.
بحث در مورد نیروی انسانی ماهر در ایران فراگیر است، اما کمتر به بررسی منسجمی برمی‌خوریم که متکی به اطلاعات آماری گسترده باشد. در دنیا نیز بحث جابه‌جایی و مهاجرت‌های موقت و دائم گفت‌وگوی رایجی است. در مقیاس جهانی، حدود ۵ درصد نیروی کار ماهر، حداقل یک‌بار در طول عمر خود، تجربه‌ی مهاجرت دارند. این گزارش بخشی از پروژه‌ی بزرگ‌تری است که جریان و چرخش نیروی انسانی و نقش آن در توسعه و ارتباطات اقتصادی بین کشورها را بررسی می‌کند. در این گزارش کوتاه‌تر، نخست روندها و نقش مهاجرت نیروی انسانی در توسعه‌ی کشورهای مختلف جهان تحلیل شده، و در نیمه‌ی دوم گزارش داده‌های ایران به‌طور خاص بررسی می‌شود.
این‌که مهاجرت نیروی کار ماهر به ضرر یا به نفع کشورهاست، به عوامل متعددی بستگی دارد: آیا نیروی کار ماهری که از کشور خارج شده، به کشور بازمی‌گردد؟ و اگر بازمی‌گردد، آیا با سرمایه‌ی انسانی بالاتری به موطن خود می‌آید؟ کارآمدی افرادی که به کشور مبدأ برمی‌گردند تابع این مسئله است که قابلیت‌ها و مهارت‌هایی که افراد در خارج از کشور به دست آورده‌اند، چقدر در کشور مبدأ به درد می‌خورد. اگر قابلیت‌هایی کسب شده باشد که در کشور مبدأ کارکردی ندارند، حتی اگر همه‌ی مهاجران برگردند، اتفاق مثبتی در اقتصاد نمی‌افتد. بخشی از نیروی انسانی ماهری که از کشور خارج می‌شوند، با تجربیات جدیدی برمی‌گردند که ممکن است صورت مسئله‌ی مهاجرت و هزینه‌ها و مزایای آن را کاملاً جابه‌جا کند. به‌هرحال، این‌که مهاجرت چه تأثیری بر رشد اقتصادی دارد، در درجه‌ی نخست تابع این است که چه تعدادی از مهاجران به کشورشان برمی‌گردند.
با وجود اهمیت موضوع، چالش اساسی پژوهش‌های گذشته عدم‌دسترسی به داده‌ای است که اولاً بتواند افراد را در هر سه دوره‌‌ی قبل از مهاجرت، در سال‌های مهاجرت و هم‌چنین پس از بازگشت به کشور دنبال کند و ثانیاً پوشش تقریبا کاملی از تمام کشورهای دنیا داشته باشد. به‌عنوان مثال، در مورد ایالات‌متحده معلوم است مهاجران از چه کشورهایی وارد آن کشور شده‌اند، ولی وقتی این مهاجران از ایالات‌متحده خارج می‌شوند، معمولاً از داده‌های محققان نیز خارج می‌شوند. پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های لینکدین این مسئله را حل کرده است.
