گزارش نشست بزودی منتشر خواهد شد.
ویدیو مناظره
فایل صوتی مناظره
گزارش مناظره
نشست هفتگی آکادمی دانایان با موضوع «چالشهای صنعت خودروسازی و راهحلهای برونرفت از آن» با حضور فرشاد فاطمی، عضو هیئتعلمی دانشگاه صنعتی شریف و عضو سابق شورای رقابت؛ مسعود برومند، عضو هیئتعلمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر؛ سعید مدنی، مدیرعامل اسبق سایپا؛ و امیرحسین کاکایی، عضو هیئتعلمی دانشکدهی مهندسیخودرو دانشگاه علم و صنعت، به میزبانی حسین عبده تبریزی برگزار شد.
لزوم تعیین چارچوبها و چشمانداز خودرو
سعید مدنی، مدیرعامل اسبق سایپا به ضرورت بازنگری در قانون خودرو و تعیین تکلیف رویکردهای کلان اشاره کرد و گفت: «ما باید مشخص کنیم که آیا در چارچوب اقتصاد مقاومتی حرکت خواهیم کرد یا تعامل با جهان و انتقال فناوری را هدف قرار خواهیم داد. این تصمیمات زیربنای توسعهی صنعت خودرو است.»
او همچنین بر هدایت نقدینگی تأکید کرد و گفت: «در ثبتنام اخیر خودرو، حدود ۱۰ میلیارد دلار نقدینگی به بانکها رفت که میتوانست صرف ساخت کارخانههای جدید شود. این نشان میدهد نقدینگی در کشور هست، اما هدایت درستی ندارد.»
حذف قیمتگذاری دستوری
فرشاد فاطمی، عضو هیئتعلمی دانشگاه صنعتی شریف و عضو سابق شورای رقابت به مشکلات قیمتگذاری دستوری اشاره کرد و گفت: «قیمتگذاری دستوری باید حذف شود. دولت میتواند با واردات خودرو و ایجاد رقابت، قیمتها را متعادل کند، اما بهتر است به خودروسازان اجازه دهد تا قیمتگذاری را خودشان انجام دهند.»
او به تفاوت صنعت خودرو با سایر صنایع اشاره کرد و افزود: «صادرات خودرو نیازمند زنجیرهی تأمین پیچیده و خدمات پس از فروش است. صادرات خودرو در شرایط فعلی دشوار است، اما اگر ممکن شود، منافع بلندمدتی برای کشور دارد.»
اهمیت ثبات در سیاستگذاری
مسعود برومند، عضو هیئتعلمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر با بررسی تاریخچهی صنعت خودرو در دههی ۷۰ و ۸۰، بر تأثیر ثبات در سیاستگذاری تأکید کرد: «در دههی ۷۰، ثبات در سیاست خارجی و ارزی منجر به یادگیری و تعاملات سازنده شد. اما اکنون، عدم ثبات و تصمیمات مقطعی به ضرر صنعت تمام شده است.»
او بر ضرورت حرکت به سمت خودروهای برقی تأکید کرد و گفت: «جهان به سمت برقیسازی خودروها حرکت میکند، اما خودروسازان ما نیازمند اطمینان از سیاستهای انرژی هستند. دولت باید مشخص کند که آیا برق کافی برای این مسیر وجود دارد یا نه تا تجربهی گازسوز کردن خودروها تکرار نشود.»
خصوصیسازی و حکمرانی خوب
امیرحسین کاکایی، عضو هیئتعلمی دانشکدهی مهندسیخودرو دانشگاه علم و صنعت در خصوص مشکلات فعلی تنظیمگری گفت: «نهادهای مختلف در تنظیمگری دخالت دارند، اما هیچکدام پاسخگو نیستند و هماهنگیها به خوبی شکل نمیگیرد. بهعنوان مثال، سازمان استاندارد از بنزین یورو ۵ حمایت میکند، اما وزارت نفت نمیتواند آن را تأمین کند.»
چالشهای فناوری و استانداردها
بحث دیگری که در نشست مطرح شد، تناسب استانداردهای بینالمللی با شرایط داخلی بود. مسعود برومند گفت: «ما میتوانیم استانداردهای اروپا را بپذیریم، اما باید بندهایی از آن را که با شرایط داخلی تناسب ندارد، تعدیل کنیم. این انعطاف در اجرای استانداردها ضروری است.»
او با اشاره به مشکلات قطعهسازی افزود: «در دههی ۷۰، قطعهسازی با چالشهای متعددی مواجه بود، اما با تعامل با شرکتهای بینالمللی، راهحلهایی پیدا شد. امروز نیز باید این رویکرد را تقویت کنیم.»
حملونقل عمومی یا خودروی شخصی؟
کاکایی به نقش اولویتبندی در سیاستگذاری اشاره کرد و گفت: «حملونقل عمومی باید بر خودروی شخصی اولویت داشته باشد. سیاستهای قیمتگذاری فعلی با این رویکرد سازگار نیست. جالب است که قیمتگذاری دستوری برای خودروی شخصی انجام میشود، اما برای اتوبوس نه. نه به این معنا که سراغ قیمتگذاری اتوبوس و وسائل حملو نقل عمومی برویم، به این معنا که در چارچوب سیاستهای اشتباه هم، اشتباه عمل میکنیم.»
همکاری بینالمللی و محدودیتها
فرشاد فاطمی به محدودیتهای همکاری بینالمللی اشاره کرد: «در شرایط فعلی، شاید چین بهترین گزینه برای همکاری باشد. اما حتی در این شرایط نیز باید از ظرفیتهای موجود به بهترین شکل استفاده کنیم. انتقال فناوری از چینیها ممکن است دشوار باشد، اما باید برای آن برنامهریزی کنیم.»
معادلات پیچیدهی صنعت خودرو
مسعود برومند در جمعبندی گفت: «اگر قرار باشد سیاستهای دولت مانند سالهای گذشته پیش برود، امکان سرمایهگذاری هم برای دولت میسر نباشد، بخواهیم در این شرایط آلودگی هوا را کنترل کنیم و خودروی کممصرف هم تولید کنیم، و برای حل این معادله به دنبال راهحل کارشناسی باشیم، باید بپذیریم که این معادله راهحل ندارد. کارشناسان گاهی از اوقات باید این را بیان کنند که معادلهی چیدهشده راهحلی ندارد.»
در پایان نشست، امیرحسن کاکایی با صراحت هشدار داد: «اگر امروز اقداماتی برای اصلاحات جدی در صنعت خودرو انجام نشود، سال آینده برای هرگونه اقدامی بسیار دیر خواهد بود. صنعت خودرو در وضعیت کنونی خود با سرعت به سمت نابودی پیش میرود. هنوز راهحلهایی وجود دارد، اما با گذشت زمان و تعمیق بحرانها، این راهحلها کارایی خود را از دست خواهند داد.»
جمعبندی و پیشنهادات
همهی مهمانان نشست در خصوص موارد زیر اتفاق نظر داشتند؛
- حذف قیمتگذاری دستوری: به خودروسازان اجازه داده شود قیمتها را تعیین کنند و دولت نقش نظارتی داشته باشد.
- هدایت نقدینگی: نقدینگی موجود در کشور به سمت تولید و سرمایهگذاری هدایت شود.
- تقویت حملونقل عمومی: تمرکز دولت بر توسعهی حملونقل عمومی بهجای تمرکز بر خودروی شخصی.
- حرکت به سمت برقیسازی خودروها: برنامهریزی بلندمدت با توجه به امکانات انرژی کشور.
- خصوصیسازی واقعی: مدیریت به بخش خصوصی واگذار شود و دولت تنها ناظر و تنظیمگر باشد.
- تعاملات بینالمللی: استفاده از ظرفیتهای موجود، بهویژه همکاری با چین، برای انتقال فناوری و توسعه صنعت.
- تاریخ ۱۲ آذر ساعت ۱۸ الی ۱۹
طرفین مناظره
فرشاد فاطمی
عضو هیئتعلمی دانشگاه صنعتی شریف و عضو سابق شورای رقابت
دکتر فرشاد فاطمی، مدرک کارشناسی مهندسی برق را از دانشگاه صنعتی اصفهان اخذ کرد. او مدرک کارشناسیارشد را در رشتهی مهندسی سیستمهای اقتصادی و اجتماعی از مؤسسه عالی پژوهش در برنامهریزی و توسعه (IRPD) دریافت کرد و برای گذراندن دورهی دکترا عازم خارج از کشور شد.
وی پس از اخذ مدرک دکترای اقتصاد از دانشگاه کالج لندن (UCL) راهی ایران شد و از مهرماه سال ۸۸، به عضویت هیئتعلمی دانشکدهی مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف درآمد. او از آن پس سمتهای اجرایی مختلفی را عهدهدار شد. او هماکنون دانشیار اقتصاد این دانشگاه و رئیس پژوهشکدهی مطالعات اقتصادی و صنعتی شریف است.
از دیگر سوابق اجرایی او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- معاون اداری و مالی دانشگاه صنعتی شریف
- عضو شورای رقابت به معرفی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
- معاون پژوهشی مؤسسه عالی آموزش و پژوهش در مدیریت و برنامهریزی
- عضو شورای پژوهشی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
- مدیر کمیتهی اقتصادی ستاد مطالعاتی طرح نجات دریاچهی ارومیه
- عضو شورای مشورتی اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران
- عضو هیئتمدیرهی شرکت گروه داروپخش
- معاون پژوهشی پژوهشکدهی پولی و بانکی بانک مرکزی
مسعود برومند
عضو هیئتعلمی دانشگاه صنعتی امیر کبیر
دکتر مسعود برومند، فارغالتحصیل دورهی دکترای مهندسی مکانیک (توربوماشین) دانشگاه کرانفیلد در انگلستان در سال ۱۳۷۱ است. او همچنین مدارک کارشناسی و کارشناسیارشد خود را به ترتیب از دانشکدهیمهندسی نفت آبادان و از دانشگاه بیرمنگام انگلستان در رشتهی تبدیل انرژی با رتبهی نخست دریافت کرده است.
او هماکنون استادتمام دانشکدهی مهندسی هوافضا در دانشگاه صنعتی امیرکبیر است و در حوزهی سامانههای انرژی، توربوماشین و توربین گاز به پژوهش و تدریس مشغول است.
برومند از تجربه فراوانی در هر دو حوزهی صنعت و دانشگاه برخوردار است. در کارنامهی دانشگاهی وی، مدیریت گروه ایرودینامیک و پیشرانش، ریاست دانشکده مهندسی هوافضا و معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر دیده میشود. او همچنین به مدت ۳ سال معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را برعهده داشته است. در حوزهی صنعتی تجارب وی در ابتدا بهعنوان مهندس و مدیر پروژه در پروژه های پالایشگاهی بوده ولی در سال ۱۳۷۵ به صنعت خودرو وارد میشود و مسئولیت واحد تحقیق و توسعه شرکت تامین قطعات خودرو (SAPCO) و اجرای پروژههای توسعه موتور را بر عهده میگیرد. برومند معاونت توسعهی صنایع پیشرفتهی سازمان گسترش و نوسازی ایران (از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۸۴) را در کارنامهی خود دارد. وی در این دوره، نقش مهمی در توسعهی سرمایهگذاریهای صنعتی در حوزههای بیوتکنولوژی، فناوری اطلاعات، مواد پیشرفته، صنعت هوایی و میکروالکترونیک ایفا کرد. دکتر برومند عضو شورای پژوهشی شرکت ملی گاز ایران و عضو شورای سرمایهگذاری صندوق نوآوری و شکوفایی نیز بوده و تجربهی خود را برای ایجاد سیستمهای نوآوری و توسعهی کارآفرینی در پارکهای علموفناوری کشور بهکار گرفته است.
سعید مدنی
مدیرعامل اسبق سایپا
سعید مدنی با مدرک کارشناسیارشد مهندسی مکانیک از دانشکدهی فنی دانشگاه تهران فارغالتحصیل شد. او در کارنامهی شغلی او، سمتهای متعددی را عهدهدار شده است که از آن میتوان میتوان به مدیر کارخانه، مدیر بهرهبرداری و رئیس هیئتمدیرهی شرکت کمکفنر ایندامین؛ مدیرعامل و قائممقام مدیرعامل در شرکت سازهگستر سایپا، مدیرعامل و قائممقام مدیرعامل در شرکت پارسخودرو و مدیرعاملی شرکت خودروسازی سایپا اشاره کرد.
او پس از اتمام دورهی فعالیت خود در سمت مدیرعاملی شرکت خودروسازی سایپا، بهعنوان مشاور وزیر صمت در صنعت خودرو مشغول به فعالیت شد و از سال ۹۶ به اینسو بهعنوان مشاور شرکتهای خودروسازی و عمدتأ همکاری با کانون کارشناسان رسمی دادگستری در ارزیابی واحدهای صنعتی و خودروسازیها فعالیت دارد.
از اهم عضویت او در ارگانها و نهادها و انجمنهای مختلف میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کانون کارشناسان رسمی دادگستری
- انجمن کارآموزان و فارغالتحصیلان آلمان
- کانون فارغالتحصیلان دانشکدهی فنی دانشگاه تهران
- اتاق بازرگانی ایران و آلمان
- اتاق بازرگانی ایران و چین
امیرحسن کاکایی
عضو هیئتعلمی دانشکدهی مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران
دکتر امیرحسن کاکایی، با رتبه ۱۱ کنکور از منطقه یک وارد دانشگاه صنعتی شریف شده و مدرک کارشناسی مهندسی مکانیک را از دانشگاه صنعتی شریف، با کسب رتبهی اول در گروه حرارت و سیالات پشت سر گذاشت. او همچنین دورهی کارشناسیارشد مهندسی مکانیک با گرایش تبدیل انرژی را نیز در همین دانشگاه پشت سر گذاشت و رتبهی نخست گروه تبدیل انرژی در دانشگاه را از آن خود کرد.
کاکایی مدرک دکترای مهندسی مکانیک با گرایش تبدیل انرژی را با کیفیت پروژهی عالی از دانشگاه صنعتی شریف دریافت کرد. او هماکنون دانشیار دانشکدهی مهندسی خودرو دانشگاه علموصنعت ایران است.
از مهمترین سوابق آمورشی و اجرایی او میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیر گروه قوای محرکهی دانشکدهی مهندسی خودرو دانشگاه علموصنعت ایران
- مدیر مرکز رشد و کارآفرینی دانشگاه علموصنعت ایران
- مسئول دفتر خلاقیتهای دانشکدهی مهندسی خودرو دانشگاه علموصنعت ایران
- معاون آموزشی و پژوهشی دانشکدهی خودرو، دانشگاه علموصنعت ایران
- مدیرعامل شرکت نوسازی صنایع ایران
- معاون گروه طراحی صنعتی دانشکدهی هنرهای زیبای دانشگاه تهران
وی تاکنون ۴۲ درس در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا تدریس کرده و عضو فعال گروه تدوینکنندهی برنامه درسی دکترای مهندسی خودرو، کارشناسیارشد قوای محرکه و کارشناسی ارشد نگاهداشت خودرو و کارشناسی مهندسی خودرو و مدرس دوره DBA خودرو بوده است.
او همچنین در طرحهای کلان همچون طرح کلان طراحی پلتفرم خودرو، طرح کلان قطار پرسرعت، نظارت بر طرح توربین ملی ۲۵ مگاوات، ایجاد انستیتو توربین گاز و برنامهی استراتژی توسعهی صنعت خودرو مشارکت فعال داشته است.
وی هماکنون بیش از ۲۰ سال است بهصورت تخصصی در زمینهی سیاستگذاری صنعت خودرو با سازمان گسترشونوسازی صنایع کشور و وزارت صمت همکاری میکند و به مدیران ارشد صنعت خودرو مشاورهی استراتژیک میدهد.