شرایط اقتصادی و میزان تورمی که در حال حاضر در حال تجربه‌ی آن هستیم، بیش از هر چیز همه‌ی ما را به فکر سرمایهگذاری روی کالاها یا اجناسی می‌اندازد که بتواند ارزش پولمان را در گذر زمان حفظ کند. از میان کالاهایی که خرید آنها می‌تواند حکم سرمایهگذاری داشته باشد، بیش از هر چیز بین سرمایهگذاری در طلا یا خودرو تردید وجود دارد. چه شما یکی از فعالان بازار سرمایه باشید، یا یک فرد عادی که تنها در پی حفظ ارزش دارایی خود است، ممکن است در ذهنتان مردد شده باشید که برای سود در این بازار پرسود، بهتر است میان سرمایهگذاری در طلا یا خودرو کدام را انتخاب کنید؟ دقت در انتخاب کالایی که می‌خواهید در آن سرمایهگذاری کنید تا جایی است که می‌تواند منجر به چندبرابر شدن سرمایهی شما شود، یا به بخش قابل‌توجهی از سرمایهی شما را از بین ببرد.
در این مقاله سعی می‌کنیم به این سؤال پاسخ دهیم و مزایا و معایب سرمایهگذاری در هر یک از این کالاها را با یکدیگر بررسی کنیم، تا سنجیده‌تر و با تسلط بیشتر نسبت به همه‌ی جوانب بازار، تصمیم‌گیری نمایید.
تبدیل پول به یک کالای سودآور به‌جای نگهداری در بانک
معضل تورم از آن دسته مشکلاتی است که حتی در کشورهای صنعتی با اقتصاد قدرتمند نیز بیم ظهور و وجود آن وجود دارد. به همین دلیل است که سرمایهگذاران همواره در پی یافتن راهی هستند که با سرمایهگذاری در آن بتوانند از بی‌ارزش شدن پول خود در امان باشند. نکته‌ی کلیدی که اغلب از دید افراد عادی پنهان می‌ماند، این است که فعالان و باتجربه‌های دنیای سرمایهگذاری، خرید کالاهای سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در شرایط تورمی را به نگهداری پول در بانک ترجیح می‌دهند. استدلالی که در پس این تصمیم وجود دارد، مبتنی بر رشد ارزش هر کالا در طول زمان، نسبت به ارزش پولی است که در بانک به‌صورت راکد نگهداری میشود. به عبارت بهتر تفاوت نرخ بهره بانکی و نرخ تورم یا تفاوت نرخ بهره بانکی و نرخ رجحان زمانی پشتیبان این تفکر است.
پس نکته‌ی اول و مهم در بحث سرمایهگذاری این است که مبالغ هنگفتی که در بانک نگهداری می‌شوند، نزدیک‌ترین مسیر را به سمت بی‌ارزش شدن و از بین‌رفتن در گذر زمان در شرایط تورمی در پیش دارند. به همین دلیل است که بزر‌گ‌ترین سرمایهگذاران همواره توصیه می‌کنند که خرید هر کالایی که ارزش سرمایهگذاری دارد، از نگهداری پول آن در بانک بهتر و به‌صرفه‌تر است.
سرمایهگذاری در طلا؛ قدمتی به‌اندازه تاریخ بشر!
یکی از روش‌های سنتی در سرمایهگذاری که اتفاقاً طرف‌داران زیادی در میان همه‌ی اقشار جامعه دارد، سرمایهگذاری در طلا است. در همه‌ی دوره‌های تاریخی از بازار طلا به‌عنوان محلی برای سرمایهگذاری استفاده میشده و برهه‌ی کنونی نیز از این حقیقت مستثنا نیست. یکی از دلایلی که سرمایهگذاری در طلا نسبت به سرمایهگذاری در دیگر اقلام و اجناس بیشترین طرف‌دار را داشته است، پشتوانه بودن آن برای پول درگذشته است. این امر درگذشته سبب شده بود تا تمایل به سرمایهگذاری در بازار طلا افزایش پیدا کند. هنوز هم در میان عامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مردم این تصور وجود دارد. اما واقعیت آن است که امروزه این تولید کشورهاست که پشتوانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی پول آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست و نه میزان ذخایر طلای آنها. اما به‌هرحال این تصور هنوز هم بر تفکر سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری در طلا مؤثر است. از سوی دیگر طلا همواره به‌عنوان پناهگاهی امن برای سرمایهگذاری به علت حفظ ارزش دارایی تلقی میشده است.
علاوه‌برآن، مقدار محدودی طلا در تمام جهان وجود دارد که آن را به یکی از مهمترین و گران‌بهاترین فلزات دنیا تبدیل کرده است. علت دیگر برای محبوبیت طلا در میان خریداران آن، این است که این فلز درخشان و قیمتی جنبه‌ی زینتی و مصرفی نیز دارد و از همین روست که حتی عادی‌ترین قشر مردم نیز به خرید آن برای سرمایهگذاری فکر می‌کنند. چرا که می‌توانند از منبع سرمایهگذاری خودمصرف شخصی و زینتی داشته باشند و هم می‌توانند در صورت نیاز آن را به پول نقد تبدیل کنند. بنابراین اگر بخواهیم مزایای سرمایهگذاری در طلا را برشماریم، میتوانیم موارد زیر را از مهمترین موارد بدانیم.
مزایای سرمایهگذاری در طلا
- قیمت و ارزش طلا در بازار جهانی تعیین میشود و وابسته به کشور خاصی نیست.
- روند قیمت این فلز ارزشمند در بازارهای جهانی در بازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بلندمدت معمولاً صعودی بوده است.
- طلا در همه‌ی نقاط دنیا ارزشمند و با قیمتی واحد ارزش‌گذاری میشود.
- سرمایهگذاری در این بازار نیاز به سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کلان نداشته و با سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خرد نیز میتوان اقدام به سرمایهگذاری کرد.
- نقدشوندگی بازار طلا معمولاً وضعیت مطلوبی را در طول زمان به همراه داشته است.
همچون همه اقلام و کالاهایی که در حکم منبعی برای سرمایهگذاری برای ما دارند، طلا نیز معایب خاص خود را دارد که مرور آنها خالی از فایده نیست.
معایب سرمایهگذاری در طلا
ازآنجاکه در این مقاله بحث درباره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی خرید طلای فیزیکی برای سرمایهگذاری است، ریسک نگهداری فیزیکی این فلز ارزشمند را میتوان این موارد برشمرد:
- ریسک جعلی یا تقلبی بودن آن وجود دارد.
- خطر به سرقت رفتن یا گم‌شدن طلا همیشه وجود دارد.
- هزینههای مبادلاتی نسبتاً قابل‌توجه در زمان خریدوفروش طلای نو، اعم از مالیات و اجرت و …
این موارد از اصلی‌ترین معایبی است که معمولاً برای طلا برشمرده میشود و سرمایهگذاران همواره باید در پی راه‌حل‌های مناسب باشند تا این ریسک‌ها را هر چه بیشتر پایین بیاورند. از سوی دیگر، خرید طلا از طلافروشی‌های معتبر و صرافی‌های دارای مجوز می‌تواند ریسک جعلی یا تقلبی بودن آن را به حداقل رساند. همچنین اگر تجربه‌ی کافی در این زمینه ندارید، در هنگام خرید یا فروش طلا بهتر است افراد باتجربه و خبره در خریدوفروش طلا را با خود همراه داشته باشید، تا نسبت به خطرات احتمالی گوش‌به‌زنگ باشید. توجه به کد ویژه‌ای که روی طلا ثبت میشود نیز نکته کلیدی دیگری است که شما را از خرید طلای جعلی در امان نگه می‌دارد.
نکته آخر نیز هزینه کارمزد طلا است که برای دورماندن از صرف این هزینه، میتوانید طلای آب‌شده را برای خرید انتخاب کنید تا دیگر نیازی به پرداخت اجرت ساخت نداشته باشید. البته برای بهبود وضعیت در خصوص اکثر این موارد میتوان از سرمایهگذاری غیرمستقیم بهره گرفت که در ادامه در خصوص آن توضیحات بیشتری ارائه خواهیم داد.
روش‌های سرمایهگذاری در طلا
وقتی از محبوبیت طلا برای سرمایهگذاری صحبت می‌کردیم در حقیقت سرمایهگذاری در طلای فیزیکی مدنظر بود. در بازار تعاملات مالی امروز و تجارت طلا، ابزارهای دقیق‌تر و امروزی‌تر در اختیار سرمایهگذاران قرار گرفته‌اند که می‌توانند شما را از خیلی از معایب سرمایهگذاری در طلا در امان نگه دارند. این روشها عبارت‌اند از:
- سرمایهگذاری در طلا با خرید صندوق سرمایهگذاری طلا
- سرمایهگذاری در طلا به روش گواهی سپرده کالایی طلا
هر یک از این روشها می‌توانند در نظر گرفته شوند؛ بنابراین جزئیاتی کوتاه از هر یک از این روشها را با یکدیگر بررسی می‌کنیم.
سرمایهگذاری در طلا با خرید صندوق سرمایهگذاری
در این روش که با کمک متخصصان امور مالی و کارشناسان بازار سرمایه انجام میشود، شما به‌عنوان صاحب سرمایه، پول خود را در اختیار متخصصان امر سرمایهگذاری قرار می‌دهید، تا آنها طبق استراتژی‌های خود و طبق قوانین و مقررات فعالیت صندوق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرمایهگذاری، وجوه شما را در معاملات به کار گیرند. در این روش، مسئولیت سود و زیان پول شما و به‌کارگیری بهینه از سرمایه شما را متخصصان و کارشناسان بر عهده دارند. مزیت اصلی این روش آن است که شما دیگر نگران مدیریت سرمایهی خود نخواهید بود و این وظیفه را به عهده متخصصان این رشته گذاشته‌اید.
از سوی دیگر، به‌راحتی میتوانید در هرزمان که بخواهید، همه‌ی سرمایه خود را یا بخش اندکی از آن را نقد کنید، بدون اینکه کمترین ریسکی متوجه آن شود. نقدی که این نوع سرمایهگذاری دارد، آن است که دسترسی به مدیریت مستقیم سرمایهی خود را نخواهید داشت. اما ازآنجاکه این امر توسط افراد با دانش و باتجربه انجام میشود، این مسئله چندان اهمیت بالایی نخواهد داشت. برای آشنایی بیشتر با صندوق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرمایه-گذاری طلا میتوانید مقاله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مربوطه را در سایت آکادمی دانایان مطالعه کنید.
سرمایهگذاری در طلا به روش گواهی سپرده کالایی طلا
در این روش، شما به‌جای خرید فیزیکی طلا برای سرمایهگذاری، اقدام به خرید گواهی سپرده کالایی آن کالا می‌کنید. یعنی اعتبار و ارزش آن را خریداری می‌کنید، درحالی‌که اصل کالا در انبارهای بورس کالا باقی خواهد ماند. گواهی سپرده کالایی در حقیقت یک کاغذ یا سندی است که نشان می‌دهد شما مالک چه میزان از طلا هستید. شما میتوانید گواهی سپرده کالایی طلا را مثل همه نمادهای بورسی در بازار بورس بخرید یا به فروش برسانید. فراموش نکنید که برای معامله‌ی گواهی سپرده کالایی می‌بایست کد بورسی داشته باشید. با این روش، بسیاری از نگرانی‌ها و معایب سرمایهگذاری در طلا منتفی میشود؛ از جمله اینکه ریسک سرقت یا گم‌شدن مقدار طلایی که خریدید از بین می‌رود و همچنین گواهی سپرده طلا با کارمزدی کم می‌تواند به پول نقد تبدیل شود. تنها محدودیتی که این روش دارد، این است که دیگر امکان استفاده‌ی فیزیکی از طلایی که خریداری کرده‌اید را ندارید.
اما با این توضیحات، آیا سرمایهگذاری در طلا در قیاس با سرمایهگذاری در خودرو می‌تواند انتخابی مناسب برای افزودن به دارایی‌مان باشد؟ برای پاسخ سنجیده‌تر، بیایید سرمایهگذاری در خودرو را نیز به‌اجمال بررسی کنیم.
سرمایهگذاری در خودرو؛ مسیر رشد سرمایه در بازار تورمی
برعکس طلا که از صدها سال پیش به‌عنوان منبع سرمایهگذاری شناخته می‌شد، خریدوفروش خودرو برای رسیدن به سرمایهی بیشتر به دنیای امروزی تعلق دارد. در سال‌های اخیر سرمایهگذاری در خودرو به عرصه‌ای پرطرف‌دار برای کسانی تبدیل شده است که تلخی‌های تورم را درک کرده‌اند و شاید بخشی از سرمایهی خود را به‌واسطه تبدیل‌نکردن به کالاهای ارزشمند، ازدست‌داده‌اند. یکی از اشتراکاتی که در سرمایهگذاری در طلا یا خودرو دیده میشود، این است که صاحبان این دارایی‌ها به این باور رسیده‌اند که با خرید خودرو یا طلا، علاوه بر استفاده‌ی شخصی یا رسیدگی به امور روزمره، می‌توانند از سود آن نیز در درازمدت بهره‌مند شوند. اما سرمایهگذاری در خودرو نیز معایب و مزایای خاص خود را دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
مزایای سرمایهگذاری در خودرو
در مقایسه با سرمایهگذاری در طلا که با سرمایهی اندک نیز میتوان به آن ورود کرد، بازار خودرو نیاز به سرمایهی بیشتری دارد. شما برای خرید یک ماشین، باید حداقلی از میزان سرمایهی موردنظر را داشته باشید. بااین‌حال، همچنان طرف‌داران این روش سرمایهگذاری به استناد مزایایی که در ادامه مرور می‌کنیم، این روش را برای افزایش دارایی خود برمی‌گزینند.
- سرمایهگذاری در خودرو امکان کسب سود بیشتری را نسبت به طلا به دنبال دارد. چرا که به دلیل ممنوعیت واردات خودرو به کشور و نیز باتوجه‌به نرخ تورم، میزان سود خودرو در بازار معاملات این کالا نسبت به طلا بسیار بالاتر است. البته ریسک سرمایهگذاری در این دارایی نیز بالاتر است که این امر نیز در بیشتر بودن بازدهی آن نسبت به طلا بی‌اهمیت نیست.
- با خرید خودرو علاوه بر سرمایهگذاری در آن، امکان استفاده شخصی و رسیدگی به امور شخصی و صرفه‌جویی در هزینههای رفت‌وآمد و حمل‌ونقل نیز وجود دارد.
- قیمت خودرو در کشور به قیمت دلار وابسته است. بنابراین با افزایش قیمت دلار، قیمت این کالا نیز گران‌تر میشود. لذا خرید خودرو برای سرمایهگذاری می‌تواند در حکم خرید ارز باشد و این یکی از مهمترین و اصلی‌ترین ویژگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرمایهگذاری در خودرو به شمار می‌رود.
- خرید خودروی کارکرده در مقایسه با خرید طلای دست‌دوم، به دلیل موضوعیت‌نداشتن بحث اجرت و کارمزد، قاعدتاً به‌صرفه‌تر بوده و با ضرر کمتری همراه است. شما میتوانید خودرو دست‌دومی را خریداری کنید، درحالی‌که نه‌تنها در این معامله ضرر هزینه مبادلاتی کمی را متقبل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوید، بلکه امکان رشد پول شما بیشتر میشود.
معایب سرمایهگذاری در خودرو
جدای از مزیت‌هایی که خرید ماشین برای سرمایهگذاری دارد، معایبی نیز در این روش وجود دارد که می‌تواند کفه‌ی سنگین‌تری نسبت به مزایای آن داشته باشد. چرا که خرید خودرو برای سرمایهگذاری به دلیل آنکه یک کالای مصرفی است، انتخاب بهینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای نباشد. سرمایهگذاری در خودرو معایب دیگری نیز دارد:
- ریسک به سرقت رفتن خودرو یا اسباب و لوازم آن
- ریسک افت قیمت خودرو به واسطه‌ی تصادف، آسیب‌های محیط به بدنه و رنگ خودرو، کارکرد زیاد و غیره
- هزینههای نگهداری و سرویس‌های سالانه‌ی قطعات، به اضافه‌ی استهلاک ماشین و تعمیرات دوره‌ای
- نیاز به سرمایهی نسبتاً زیاد برای خرید یک ماشین کارکرده بسیار معمولی و بی‌کیفیت
همان‌طور که بررسی شد، خرید خودرو برای سرمایهگذاری اگرچه مزایای چشمگیری دارد، اما راهکار هوشمندانه‌ای نیست و حتی به گفته‌ی برخی متخصصان بازارهای مالی، سرمایهگذاری در خودرو در جوامعی صورت میگیرد که سواد مالی برای افزودن به ثروت خود را ندارند و صرفاً به پیروی از موجی که در میان اکثریت جامعه شکل میگیرد و بدون ارزیابی دقیق و سنجیده، به این عرصه وارد می‌شوند.
سخن پایانی درباره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی سرمایهگذاری در طلا یا خودرو؟
اکنون که نگاهی اجمالی به موضوع سرمایهگذاری در این دو کالای ارزشمند انداختیم، میتوانیم به این سؤال این‌گونه پاسخ دهیم که سرمایهگذاری در طلا بهتر از سرمایهگذاری در خودرو است. سوددهی معاملاتی که در بازار طلا انجام میشود، مطمئن‌تر و آنی است، چرا که قیمت طلا به‌صورت جهانی تعیین میشود و نوسان‌هایی هم که در بازار این فلز پرطرف‌دار وجود دارد، منطقیتر و قابل‌تحلیل‌تر است. در همه جای دنیا یک قطعه‌ی کوچک طلا که سرمایهی شما است، می‌تواند در کمترین زمان به پول نقد تبدیل شود، درحالی‌که یک ماشین چنین امکانی را برای شما رقم نمی‌زند.
سرمایهگذاری در طلا عاقلانه‌تر و سنجیده‌تر است و مسیر سوددهی را منطقیتر و کم‌ریسک‌تر طی خواهد کرد. به‌علاوه، طلا با گذر زمان، مشمول هزینههای استهلاک نخواهد شد و این برخلاف خودرو است که باگذشت زمان و افت مدل، به‌نوعی ارزش خود را از دست می‌دهد. بنابراین، با مقایسه سرمایهگذاری در طلا یا خودرو به این نکته‌ی مهم می‌رسیم که معایب خرید طلا می‌تواند قابل‌جبران باشد، درحالی‌که با سرمایهگذاری در خودرو، چنین امکانی برای جبران معایب این سرمایهگذاری میسر نیست.
