افزایش سرمایه از صرف سهام + به همراه جزئیات کامل

یکی از روش‌های تأمین مالی در شرکت‌ها، افزایش سرمایه از محل صرف سهام است. هرچند این روش در بورس چندان استفاده نمی‌شود، امّا به‌هرحال از روش‌هایی است که شرکت‌ها می‌توانند برای تأمین مالی خود از آن استفاده کنند. لذا آشنایی با این روش الزامی است. در این مطلب کلیه‌ی مواردی را که برای افزایش سرمایه از محل صرف سهام لازم است، بیان کرده‌ایم و مزایا و ویژگی‌های این روش را برشمارده‌ایم.

افزایش سرمایه و تأمین مالی

شرکت‌ها برای ادامه‌ی فعالیت خود به بودجه نیاز دارند؛ بدون فراهم نمودن این بودجه، شرکت توان ادامه‌ی انجام امور را نخواهد داشت. در حقیقت شرکت‌هایی که نتوانند این بودجه را تأمین کنند، ورشکستگی را تجربه خواهند کرد. تأمین مالی به‌منظور تأمین همین بودجه برای ادامه‌ی فعالیت‌های شرکت است که از چهار روش قابل دستیابی خواهد بود.ّ؛ّ این چهار روش عبارتند از:

1. افزایش سرمایه از طریق سود انباشته
2. افزایش سرمایه از طریق آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده
3. افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت
4. افزایش سرمایه از طریق صرف سهام

تأمین مالی در هر یک از روش‌های یاد شده، از طریق تکنیک‌های خاصی صورت می‌پذیرد. شرایط و مزایای هر روش، کمک می‌کند تا شرکت‌ها بر اساس موقعیت خود، از روش مناسب برای تأمین مالی، بهره‌مند شوند. در این مقاله روش چهارم، یعنی افزایش سرمایه از محل صرف سهام را تشریح خواهیم کرد.

افزایش سرمایه به روش صرف سهام و ارزش اسمی سهام

پیش از آنکه به موضوع افزایش سرمایه از محل صرف سهام بپردازیم، نیاز است تا «ارزش اسمی سهام» را شرح دهیم. ارزش اسمی سهام یا Par Value ارزش صوری است که به هر سهم اختصاص داده می‌شود. این ارزش، یک رقم است که در اساسنامه‌ی شرکت، در هنگام تأسیس و انتشار سهام شرکت، درج خواهد شد. ارزش اسمی سهام، بستگی به سرمایه‌ی اولیه‌ای دارد که در هنگام تأسیس شرکت، در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین با تقسیم سرمایه‌ی اولیه‌ی شرکت بر تعداد اوراق سهام آن، می‌توان ارزش اسمی هر سهم را تعیین کرد.

در حالت کلی در علم اقتصاد، ارزش اسمی اختصاص‌داده‌شده، بدون در نظر گرفتن تورم و عوامل دیگر خواهد بود. به همین دلیل، اغلب این ارزش، عددی بسیار پایین‌تر از ارزش بازار آن است. به عبارت دیگر، اغلب سهام ارزش واقعی بسیار بالاتری از ارزش اسمی تعیین شده خواهد داشت.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام چیست؟

صرف سهام یا share premium به معنای اختلاف قیمت و ارزش اسمی سهام یک شرکت با قیمت فروش (قیمت بازاری) هر سهم است. در روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام، هدف آن است که شرکت با ارزش به دست آمده حاصل از سهام فروخته‌شده، تأمین مالی شود. در روش صرف سهام، سهام با ارزش بالاتر از ارزش اسمی آن به فروش می‌رسد. بنابراین یک مابه‌التفاوت میان ارزش بازاری سهام و ارزش اسمی آن به دست می‌آید که برای شرکت حکم تأمین مالی خواهد داشت.

مثالی از افزایش سرمایه به روش صرف سهام

برای درک بهتر این روش، مثالی می‌زنیم. تصور کنید یک شرکت ۱ میلیون سهم دارد. اگر ارزش هر سهم ۱۰۰۰ ریال باشد، در حقیقت گفته می‌شود که مبلغ اسمی قانون تجارت برای سهام این شرکت، ۱۰۰۰ ریال یا همان ۱۰۰ تومان است؛ درنتیجه سرمایه‌ی ثبتی شرکت، ۱,۰۰۰,۰۰۰ ضربدر ۱۰۰۰ ریال است.

حالا اگر این شرکت برای تأمین مالی خود، قصد داشته باشد سرمایه‌ی خود را ۱۰۰ درصد افزایش دهد، برطبق روش صرف سهام، می‌بایست سهام خود را با قیمت بالاتر از قیمت اسمی به فروش برساند. حال تصور کنید که در بازار، سهام این شرکت تا ۸۰۰ تومان یا ۸۰۰۰ ریال معامله می‌شود (قیمت بازار معمولاً از قیمت اسمی بالاتر است)، در این صورت:

۱۰۰ تومان مبلغ اسمی سهام + ۸۰۰ تومان مبلغ بازار سهام = ۹۰۰ تومان

چون شرکت قصد دارد سرمایه‌ی خود را ۱۰۰ درصد افزایش دهد (به دوبرابر برساند)، این مبلغ باید بر ۲ تقسیم شود. در نظر داشته باشید که شرکت ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال سرمایه‌ی اولیه دارد و قصد دارد آن را به ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰(سرمایه‌ی اولیه) + ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰(۱۰۰ درصد افزایش سرمایه) = ۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال برساند. یعنی:

این ۴۵۰ تومان، قیمت جدید هر سهم است که شرکت می‌تواند به سرمایه‌گذاران جدید به فروش برساند. اکنون شرکت می‌تواند مبلغ به دست آمده از فروش ۱,۰۰۰,۰۰۰ سهم ۴۵۰ تومانی را به‌عنوان تأمین مالی خود استفاده کند؛ یعنی این هزینه را به حساب اندوخته منتقل سازد یا آن را به صورت سهام جایزه، میان سهام‌داران خود تقسیم نماید؛ همچنین می‌تواند در ازای این مبلغ سهام جدیدی صادر کرده، به سهام‌داران ارائه دهد.

نحوه‌ی انجام افزایش سرمایه به روش صرف سهام

در ابتدا شرکتی که قصد دارد تأمین مالی و افزایش سرمایه‌ی خود را به روش صرف سهام انجام دهد، می‌بایست درخواست خود را به سازمان بورس ارائه دهد. برای این منظور، لازم است گزارش توجیهی برطبق روال قانونی تهیه گردد. گزارش تهیه‌شده، بعد از بررسی بازرس شرکت به سازمان بورس تحویل داده می‌شود. این گزارش در سازمان بورس بررسی خواهد شد. در صورت نبودِ مشکل و تأیید آن توسط سازمان بورس، شرکت مدت‌زمان شصت روز را برای فروش سهام خود در اختیار دارد.

اتفاقی که در اینجا رخ می‌دهد، آن است که شرکت اقدام به فروش سهام با مبلغ بالاتر از ارزش اسمی سهام شرکت، در بازار بورس خواهد کرد. بنابراین (طبق محاسباتی که در قسمت قبلی نشان داده شد) مبلغی بابت فروش سهام، وارد حساب شرکت می‌شود؛ اکنون شرکت باید این هزینه را مدیریت نماید. برای این‌کار، بخشی از هزینه می‌تواند تحت عنوان سرمایه به حساب سرمایه‌ی شرکت انتقال یابد و بدین طریق، شرکت سرمایه‌ی خود را افزایش دهد. مابقی مبلغ نیز می‌تواند تحت عنوان سهام جایزه، میان سهام‌داران قبلی شرکت توزیع شود. توزیع این سهام جایزه بین سهام‌داران قبلی، کمک می‌کند تا کاهش درصد سهام آن‌ها، جبران شود. توجه داشته باشید که توزیع نقدی اندوخته‌ی ایجاد شده بین صاحبان سهام، به‌موجب احکام قضایی ممنوع است.

انواع افزایش سرمایه از محل صرف سهام

روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام به دو شکل قابل انجام خواهد بود. روش اول، حفظ حق‌تقدم و روش دوم با سلب حق‌تقدم است؛ در ادامه، ویژگی هر یک از این روش‌ها شرح داده شده است.

در روش صرف سهام با حفظ حق‌تقدم، سهام‌داران فعلی شرکت در دریافت سهام اولویت خواهند داشت. بنابراین برحسب دارایی هر سهام‌دار (تعداد سهامی که یک سهام‌دار، از شرکت مذکور خریداری نموده است) و نیز میزان مبلغ تأمین‌شده از افزایش سرمایه با روش صرف سهام، سهام‌داران فعلی در اولویت قرار می‌گیرند.

در روش صرف سهام با سلب حق‌تقدم، سهام جدید شرکت به صورت عمومی در بازار سرمایه عرضه خواهد شد؛ بنابراین اولویتی برای سهام‌داران فعلی وجود ندارد.

این مطلب را از دست ندهید: صندوق سرمایه‌گذاری سهامی چیست؟

مزایای افزایش سرمایه به روش صرف سهام

در هر یک از روش‌های افزایش سرمایه، مزایایی وجود دارد که شرکت‌ها بسته به شرایط خود قادر به بهره‌مندی از آن خواهند بود. در این بخش، پیرامون مزایای افزایش سرمایه از محل صرف سهام صحبت می‌کنیم.

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این روش، نبودن دغدغه برای مدیران برای بازپرداخت منبع مالی تأمین‌شده است. روشن است که هر شرکت، دوست دارد سودآوری و اعتبار بالاتری را کسب نماید؛ حال اگر این سودآوری بدون افزایش ریسک باشد، بهتر خواهد بود. در روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام، نگرانی بابت کاهش درصد سهام مدیریتی وجود ندارد و از طرف دیگر، این نگرانی برای صاحبان سهام در آن شرکت نیز وجود نخواهد داشت؛ بنابراین نبودِ دغدغه، در این روش تأمین مالی به خوبی مشهود است.

مزیت دوم افزایش سرمایه از محل صرف سهام، آن است که سهام‌داران شرکت می‌توانند سهام جایزه دریافت نمایند. در قسمت قبل بیان کردیم که امکان دارد مابه‌التفاوت ناشی از قیمت فروش سهام شرکت در بازار و قیمت اسمی آن، در قالب سهام جایزه به سهام‌داران فعلی شرکت پرداخت شود. همان‌طور که از نام آن پیداست، سهام جایزه دریافت سهام بدون اختصاص هزینه است. یعنی سهام‌داران بدون این‌که وجهی را بابت خرید سهام بپردازند، سهام دریافت می‌کنند و به این طریق، دارایی سهام‌داران افزایش پیدا می‌کند.

مزیت سومی که می‌توان در روش افزایش سرمایه از محل صرف سهام به آن اشاره نمود، امکان به‌کارگیری آن برای اصلاح ساختار مالی شرکت است. هم‌چنین روش صرف سهام برای شرکت‌هایی که نیاز به منابع مالی سنگینی برای ادامه‌ی کار و رسیدن به اهداف توسعه‌ای خود دارند، بسیار ایده‌آل خواهد بود.

صندوق املاک و مستغلات چیست؟

افزایش سرمایه از صرف سهام و معافیت مالی

ناگفته نماند که افزایش سرمایه از محل صرف سهام به‌صورت سلب حق‌تقدم، بر طبق قانون مصوب شده در تاریخ ۲۹/۰۵/۱۳۹۹ می‌تواند معافیت مالیاتی را برای شرکت مذکور به دنبال داشته باشد. البته این امر منوط به ارائه و تسلیم مستندات افزایش سرمایه به مرجع ثبت شرکت‌ها ظرف مدت چهار ماه پس از پایان سال مالی و ارائه‌ی گواهی ثبت افزایش سرمایه به اداره امور مالیاتی خواهد بود؛ در این حالت تا ۲۰ درصد مبلغ افزایش سرمایه‌ی مذکور از سود سال مالی قبل آن شرکت، مشمول مالیات به نرخ صفر خواهد شد.

جمع‌بندی آکادمی دانایان

صرف سهام، روشی برای تأمین مالی شرکت‌ها است. در این روش، سهام شرکت در بورس برای سهام‌داران جدید با قیمتی بالاتر از ارزش اسمی آن عرضه خواهد شد. درصورتی‌که مبلغ حاصل از صرف سهام، به حساب اندوخته‌های شرکت منتقل شود (و حداقل به مدت دو سال در آن حساب، نگه داشته شود)، می‌تواند توان و قدرت سودآوری شرکت را افزایش دهد. از آن‌جایی که در افزایش سرمایه به روش صرف سهام، سهام‌داران قبلی نیازی به مشارکت نقدی ندارند، این روش برای آن‌ها بسیار ایده‌آل و مناسب است، همچنین به دلیل نبودِ دغدغه برای مدیران شرکت، برای سهام‌دار رأس (مدیریت) نیز این روش مناسب خواهد بود.

برای دسترسی به سایر متحواهای تحلیلی و آموزشی وارد شوید.