افرادی که در ریزش سال‌های اخیر بورس سرمایه خود را از دست دادند یا افرادی که احساس میکنند ریسک سرمایهگذاری مستقیم در بورس بالا است و یا وقت و دانش کافی سرمایهگذاری مستقیم در این بازار را ندارند، به دنبال راهی برای در امان بودن از ریسک زیان‌دادن هستند و درعین‌حال می‌خواهند کسب سود نیز داشته باشند. یکی از بهترین راه‌های سرمایهگذاری کم‌ریسک به روش غیرمستقیم صندوقهای تضمین سرمایه هستند. در صندوقهای تضمین سرمایه، در عین کسب سود قابل‌توجه باتوجه‌به شرایط بازار، می‌توانید از ریسک کاهش اصل سرمایه و زیان‌کردن نیز در امان باشید و اصل سرمایه خود را تحت قواعدی خاص حفظ نمایید.
کشور ما دارای شرایط تورمی است و نگهداری وجه نقد به دلیل کاهش مداوم ارزش آن کار اشتباهی است و باید به فکر حفظ ارزش پول خود باشیم و قدرت خرید خود را حفظ نماییم. افراد بسیاری دیده شده‌اند که به دلیل عدم برخورداری از دانش کافی نه‌تنها در بازار سودی نکردند، بلکه از اصل سرمایه آن‌ها نیز کاسته شده و دچار زیان شده‌اند. سرمایهگذاری در بازارهای مختلف به‌منظور دریافت بازدهی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قابل‌توجه، مستلزم پذیرش سطح مشخصی از ریسک هستند. پذیرش سطوح بالایی از ریسک ممکن است سبب در خطر قرارگرفتن اصل سرمایهی افراد بشود. ازاین‌روی صندوقهای تضمین سرمایه برای حفاظت از اصل سرمایهی افراد کمک‌کننده خواهند بود. در این مقاله به ارائه توضیحاتی پیرامون صندوقهای تضمین سرمایه خواهیم پرداخت.
مطلب پیشنهادی: صندوق مختلط چیست؟
تضمین سرمایه در بازارها
بازارهایی مثل بازار دلار، طلا و مسکن سال‌هاست که جزو گزینه‌های سرمایهگذاری افراد هستند. اما ریسک آن‌ها و تضمین سرمایه در این بازارها به چه صورت است؟ احتمالاً بنا به تجربه یا مطالعه متوجه شده‌اید که بازارهای طلا و دلار بازارهایی دارای ریسک بالا در بازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی کوتاهمدت بوده و دارای واکنشهای سریع به وضعیت اقتصاد کلان و خبرهای مختلف اقتصادی و سیاسی هستند. بدین ترتیب در این بازارها نگرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی بابت ازدست‌دادن اصل سرمایه در بازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی کوتاهمدت، وجود خواهد داشت. همچنین بازارهایی نظیر بازار مسکن نیز برعکس دو بازار قبلی از ریسک و تنش کمتری در کوتاهمدت برخوردار هستند اما نیاز به سرمایه بسیار بیشتری جهت ورود و سرمایهگذاری دارند.
نکته اصلی بازارهای یاد شده آن است که عملاً هیچ تضمین اصل سرمایه‌ای وجود ندارد و شما دارایی خود را وارد یک بازار دارای ریسک نسبتاً بالا در بازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زمانی مختلف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید.
بازار سرمایه نیز از بازارهایی است که در سال‌های اخیر بیشتر موردتوجه قرار گرفته و به روشهای مختلفی میتوان در آن فعالیت کرد. دو روش مستقیم و غیرمستقیم، انواع روشهای سرمایهگذاری هستند که افراد میتوانند در پیش بگیرند. سرمایهگذاری مستقیم به معنای آن است که سرمایهگذار، خود شخصاً اقدام به خرید سهام و اوراق شرکت‌های مختلف کرده و با تشکیل سبدی شخصی اقدام به سرمایهگذاری نماید که نیازمند وقت و دانش کافی جهت تحلیل بازار است. اما افرادی که به هر دلیلی مثل نداشتن دانش سرمایهگذاری کافی یا نداشتن وقت می‌خواهند به‌صورت غیرمستقیم در بورس فعالیت کنند میتوانند به سراغ صندوقهای سرمایهگذاری بروند.
صندوقهای سرمایهگذاری
در صندوقهای سرمایهگذاری افرادی که از دانش و تبحر کافی تحلیل بازار سرمایه برخوردارند با مدیریت ریسک سرمایهگذاری برای مشتریان، شرایط یک سرمایهگذاری نسبتاً مطمئن را فراهم میکنند. پرتفوی این صندوقها از موارد متنوعی مثل اوراق، سهام، گواهی سپرده طلا و … بسته به نوع صندوق تشکیل میشود. صندوقهای سهامی و طلا به دلیل نوسان مداوم قیمت‌ها، دارای واکنشهای بیشتری هستند. اما صندوقهای درآمد ثابت با تشکیل بیشتر پرتفو از اوراق با درآمد ثابت از ریسک بسیار پایینی برخوردار هستند و معمولاً اصل سرمایه در این صندوقها محفوظ است.
اشکال اصلی این صندوقها بازدهی نسبتاً پایین‌تر آن‌ها نسبت به صندوقهای سهامی و نرخ تورم است. باید به این نکته توجه داشت که بازدهی بالاتر در صندوقهای سهامی، پاداش پذیرش ریسک بیشتر در این سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها است. این ریسک ممکن است ما را با مخاطراتی نظیر ازدست‌دادن بخشی از سرمایه نیز مواجه کند. اگر در این شرایط امکان تضمین اصل سرمایه وجود داشته باشد میتوان با پذیرش ریسک کمتر، انتظار تحقق بازدهی بالاتری را داشت.
صندوق تضمین اصل سرمایه
در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱ صندوقهای جدیدی با عنوان صندوق سرمایهگذاری مختلط به همراه تضمین اصل سرمایه مشتریان راه‌اندازی شدند که علاوه بر مزیت‌های صندوقهای یاد شده، تحت شرایط به خصوصی اصل سرمایهی مشتریان را تضمین و در صورت لزوم پرداخت میکنند. این صندوقها دو ساختار کلی دارند:
- صندوقهای سرمایهگذاری با تضمین اصل مبلغ توسط دارندگان واحدهای سرمایهگذاری ممتاز
- صندوقهای سرمایهگذاری با تضمین اصل مبلغ سرمایهگذاری به‌وسیله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی رکن ضامن
صندوق تضمین اصل سرمایه توسط دارندگان واحدهای ممتاز
در صندوقهای تضمین اصل سرمایه مبلغ اولیه مشتری با هر شرایطی حفظ شده و اصل سرمایه وی از بین نمی‌رود. البته این امر مشروط بر آن است که سرمایهگذار، سرمایهی خود را در مدت‌زمان مشخصی که از سوی صندوق تعیین شده و در امیدنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آن قید میشود، از صندوق خارج نکند. این صندوقها از دو نوع واحد عادی و ممتاز تشکیل می‌شوند که واحدهای ممتاز از اصل سرمایه واحدهای عادی محافظت کرده و آن را تضمین میکنند که به این رویه، صندوق تضمین با مکانیزم اهرمی هم می‌گویند. البته در این روش، در صورت سوددهی، واحدهای ممتاز بخشی از سود واحدهای عادی را نیز تصاحب میکنند.
در این صندوقها واحدهای ممتاز به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شکل ETF یا همان واحدهای صندوقهای قابل معامله پذیره‌نویسی شده و سپس مجوزهایی برای صدور و ابطال واحدهای عادی با تضمین اصل سرمایه توسط دارندگان واحدهای ممتاز صادر میشود. لازم به ذکر است که واحدهای عادی به‌صورت صندوقهای صدور و ابطالی و واحدهای ممتاز به‌صورت معامله شونده همچون سهام عادی، ارائه می‌گردند.
صندوق تضمین اصل سرمایه توسط ضامن
در این صندوقها، واحدهای ممتاز دیگر پذیره‌نویسی نشده و در اختیار شرکت‌های سبدگردان قرار دارند. صندوقهای تضمین سرمایه در این روش دارای واحدهای عادی بوده و مبنای این واحدها مانند واحدهای صندوق تضمین اصل سرمایه با مکانیزم اهرمی، بر مبنای صدور و ابطال است. اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم، چنانچه شما در شرایط نزولی بازار قرار داشته باشید و اصل پول شما دچار ضرر شده باشد، اما تا پایان دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی ماندگاری تضمین اصل سرمایه، صبر کرده باشید تمام پول شما بدون ضرر به شما باز می‌گردد. اما چنانچه قبل از پایان دوره ماندگاری اقدام به ابطال واحدهای صندوق کنید، چنانچه در زیان قرار داشته باشید از اصل پول شما کاسته میشود. البته اگر قبل از موعد تضمین اصل سرمایه در سود بودید و می‌خواستید پول خود و سود آن را دریافت کنید و صندوق را ابطال کنید، این کار بلامانع بوده و سود و اصل سرمایه به شما پرداخت می‌گردد.
جمع‌بندی پیرامون صندوقهای تضمین اصل سرمایه
در این نوشتار به بازارهای مختلفی اشاره کردیم که از تضمین اصل سرمایه برخوردار نبوده و میتوانند دارای شرایط سخت مثل نیاز به مبلغ بالا جهت ورود یا ریسک سرمایهگذاری بالا باشند. اما صندوقهای تضمین اصل سرمایه با کاهش ریسک سرمایهگذاری و تضمین بازگشت اصل سرمایه در صورت زیان اطمینان بالایی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌آورند تا علاوه بر حفظ سرمایه خود به کسب سود نیز بپردازند. ترکیب دارایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های این صندوقها مشابه صندوقهای مختلط بوده و از درصدی شناور بین ۳۰ تا ۷۰ برای سهام و حق‌تقدم برخوردارند.
