فراکتال در لغت به معنای الگوهای هندسی تکرارشونده است. این الگوهای زیبا و پیچیده نمودهای مختلفی در طبیعت، هنر و علوم ریاضی دارند. ساختار دانه‌های برف و کهکشان‌ها نمونهای از فراکتال هستند. اندیکاتور فراکتال در بازارهای مالی و تحلیل تکنیکال نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. این اندیکاتور توسط آقای بیل ویلیامز ابداع شده و در واقع الگوهایی تکرارشونده در نمودارهای قیمت و زمان هستند که نقاط بازگشتی را نمایش می‌دهند. فراکتال به‌عنوان یک ابزار ارزشمند در شناسایی روند بازار، تغییر جهت و تشخیص نقاط خریدوفروش مؤثر به معامله‌گران کمک می‌کند.
اندیکاتور فراکتال چیست؟
اندیکاتور فراکتال یک الگوی بازگشتی است که از پنج کندل قیمتی تشکیل شده است. این ۵ کندل به صورتی کنار یکدیگر قرار می‌گیرند که کندل سوم از کندل قبل و بعد خود پایین‌تر یا بالاتر باشد. در واقع ترکیب قرارگیری کندل‌ها در نمودار، فراکتال را به دو نوع اصلی تقسیم می‌کند:
- فراکتال صعودی (Bullish Fractal): در فراکتال صعودی کندل سوم پایین‌تر از شمع قبلی و بعدی قرار دارد. این الگو به معنای تغییر جهت بازار از نزولی به صعودی است و ممکن است نشان‌دهنده‌ی شروع یک‌روند صعودی در بازار باشد.
- فراکتال نزولی (Bearish Fractal): در فراکتال نزولی شمع سوم بالاتر از شمع قبلی و بعدی قرار دارد. این الگو به معنای تغییر جهت از صعودی به نزولی است و ممکن است نشان‌دهنده‌ی یک‌روند نزولی در بازار باشد. در تصویر زیر دو نمونه الگوی کامل فراکتال نمایش‌داده‌شده است.
اندیکاتور فراکتال برای نمایش بصری این الگوها از فلش یا پیکان استفاده می‌کند. فلش‌ها نشان‌دهنده‌ی نقاطی هستند که الگوهای فراکتال به شکل مثلث (کندل مرکزی بلند و دو کندل قبل و بعدی کوتاه در طرفین) تشکیل می‌شوند. همان‌طور که در تصویر زیر نمونهای از الگوهای فراکتال صعودی و نزولی را مشاهده می‌کنید، فلش‌ها در بالا یا پایین کندل‌ها نمایش داده می‌شوند.
یک فراکتال نزولی معمولاً روی نمودار با یک فلش روبه‌بالا در بالای آن و فراکتال صعودی با یک فلش روبه‌پایین زیر آن رسم می‌شود؛ بنابراین اگر از فراکتال‌ها در یک‌روند صعودی استفاده می‌کنید، به دنبال فلش‌های فراکتال روبه‌پایین باشید و اگر به دنبال فراکتال‌های نزولی برای معامله در یک‌روند نزولی بزرگ‌تر هستید، به دنبال فلش‌های فراکتال روبه‌بالا باشید. گاهی اوقات تغییر به یک بازه‌ی زمانی طولانی‌تر، تعداد سیگنال‌های فراکتال را کاهش می‌دهد و به معامله‌گر اجازه می‌دهد نگاه عمیق‌تری داشته باشد تا تشخیص فرصت‌های معاملاتی آسان‌تر شود.
مطلب پیشنهادی: اندیکاتور macd چیست و چه کاربردی دارد؟
سیگنال خریدوفروش فراکتال
اندیکاتور فراکتال صرفاً بر اساس الگوهای قیمت تشکیل شده و برای تصمیم‌گیری در خصوص خرید یا فروش اطلاعات کافی ارائه نمی‌دهد؛ بنابراین بهتر است سیگنال‌های صادرشده آن با سایر ابزارها و اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال ترکیب شوند تا دقت و قدرت تحلیل افزایش یابد. اندیکاتور تمساح (Alligator) و سطوح اصلاح فیبوناچی از استراتژی‌های ترکیبی با اندیکاتور فراکتال هستند که در ادامه به توضیح هر کدام می‌پردازیم.
بهترین استراتژی معاملاتی فراکتال چیست؟
بهترین استراتژی معاملاتی اندیکاتور فراکتال ترکیب آن با ابزارها و اندیکاتورهای دیگر است. به‌عنوان‌مثال ترکیب فراکتال و تمساح برای شناسایی نقطه ورود و خروج گزینه‌ی مناسبی است. با استفاده از خطوط اندیکاتور Alligator به‌سادگی امکان تشخیص روند بازار وجود دارد. اگر خطوط به ترتیب فک، دندان و لب قرار گیرند، روند بازار صعودی است و در طرف مقابل اگر خطوط به ترتیب لب، دندان و فک قرار گیرند، روند بازار نزولی است. حالا با استفاده از اندیکاتور فراکتال نقاط فراکتال صعودی و نزولی در روند موردنظر شناسایی خواهند شد. فراکتال صعودی به‌عنوان سیگنال خرید و همچنین فراکتال نزولی به‌عنوان سیگنال فروش در نظر گرفته می‌شود.
این مطلب را از دست ندهید: اندیکاتور RSI چیست؟
فراکتال با استراتژی اصلاح فیبوناچی
فراکتال‌ها می‌توانند با سطوح اصلاح فیبوناچی نیز استفاده شوند. سطوح فیبوناچی نسبت‌های عددی از دنباله‌ی فیبوناچی هستند که در تحلیل تکنیکال مورداستفاده قرار می‌گیرند. این سطوح به‌صورت افقی روی نمودار قیمت قرار می‌گیرند و به تشخیص نقاط بازگشتی و تغییرات روند کمک می‌کنند. سطوح مهم فیبوناچی شامل اعداد ۲۳.۶، ۳۸.۲، ۵۰، ۶۱.۸ و ۷۸.۶ درصد می‌شود. استراتژی ترکیب اندیکاتور فراکتال و سطوح اصلاح فیبوناچی به این صورت است که با استفاده از اندیکاتور فراکتال، صعودی یا نزولی بودن روند بازار قابل‌تشخیص است. درصورتی‌که روند صعودی باشد، باید به فراکتال‌های نزولی توجه شود و درصورتی‌که روند نزولی باشد، باید به فراکتال‌های صعودی توجه شود.
حال با استفاده از ابزار تعیین سطوح فیبوناچی، از نقطه آخرین فراکتال به نقطه اولین فراکتال در جهت روند یک خط رسم کنید. این سطح به‌عنوان سطح حمایت و مقاومت عمل می‌کند. درصورتی‌که بازار در روند صعودی باشد و قیمت به سطح حمایت فیبوناچی برخورد کند، تأییدی بر ادامه روند صعودی و سیگنال خرید صادر می‌شود. همچنین در روند نزولی نیز به‌صورت برعکس این مطلب سیگنال فروش صادر می‌شود.
اغلب معامله‌گران تمایل دارند روی معاملات با نسبت‌های فیبوناچی خاص تمرکز کنند. برخی از معامله‌گران ترجیح می‌دهند در طول یک‌روند صعودی بزرگ‌تر، زمانی که قیمت به سطح اصلاحی ۶۱.۸ درصد بازمی‌گردد، معامله انجام دهند. در این صورت با ترکیب فراکتال به سطوح فیبوناچی، معامله‌گر تنها در صورتی معاملات را انجام می‌دهد که یک برگشت فراکتال در نزدیکی ۶۱.۸ درصد اصلاحی اتفاق افتاده باشد.
بررسی مزایا و معایب اندیکاتور فراکتال
فراکتال‌ها نیز مانند هر ابزار دیگری در تحلیل تکنیکال، دارای مزایایی هستند که تحلیل بازار را راحت‌تر می‌کنند. برخی از مزایای فراکتال عبارت‌اند از:
- امکان شناسایی نقاط مهم بازگشتی در بازار و روند قیمت
- امکان شناسایی نقاط خریدوفروش مناسب
- سادگی تشخیص فراکتال در نمودار
همچنین از معایب فراکتال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم دقت مطلق و اشتباهات احتمالی در تشخیص نقاط بازگشتی
- امکان ارائه سیگنال معکوس
- ناپایداری در بازارهایی با نوسان بالا
- نیاز به تحلیل تکمیلی برای تصمیم‌گیری معاملاتی
سخن پایانی درباره‌ی فراکتال
در حال حاضر اکثر پلتفرم‌های معاملاتی فراکتال‌ها را به‌عنوان اندیکاتور معاملاتی ارائه می‌کنند و معامله‌گران نیازی به تشخیص و یافتن این الگو ندارند. اندیکاتور را روی نمودار اعمال کنید و نرم‌افزار به‌راحتی تمام الگوها را مشخص می‌کند. درنهایت اندیکاتور فراکتال به‌عنوان یک ابزار تحلیلی مفید و کاربردی در تشخیص نقاط مهم و تغییرات روند تمامی بازارها به معامله‌گران کمک می‌کند. با شناسایی الگوهای فراکتال، امکان تشخیص نقاط خریدوفروش سهم فراهم می‌شود. بااین‌حال، در بازارهایی با نوسان شدید دقت این ابزار کاهش‌یافته و بهتر است در کنار سایر اندیکاتورها و تکنیک‌ها مورداستفاده قرار گیرد.
