سرمایه‌گذاری به معنای تخصیص بهینه‌ی منابع مالی برای کسب منافع باارزش‌تر در آینده، از مسائل بسیار مهم در زمینه‌ی دانش مالی است و پرداختن به آن برای تک‌تک افراد جامعه بسیار لازم و ضروری است. هنگامی که صحبت از سرمایه‌گذاری به میان می‌آید یکی از اولین گزینه‌هایی که به ذهن عموم افراد جامعه متبادر می‌شود، سرمایه‌گذاری در بانک است. سرمایه‌گذاری در بانک انواع مختلفی دارد که در هر یک از آن‌ها نیز بازدهی متفاوتی نصیب سرمایه‌گذاران خواهد شد. میزان سود سرمایه‌گذاری در بانک‌ها برای افراد حرفه‌ای‌تر در زمینه‌ی سرمایه‌گذاری از این نظر بااهمیت است که این نرخ، نوعی متر و معیار برای مقایسه و سنجش میزان ارزنده بودن سایر سرمایه‌گذاری‌ها خواهد بود. در این مقاله به جزئیات بیشتری در خصوص سرمایه‌گذاری در بانک می‌پردازیم تا بتوانیم در راستای ایجاد دیدگاهی مناسب برای سرمایه‌گذاری کمک‌کننده باشیم.
سرمایه‌گذاری در بانک به‌مثابه یک میانجی
در هر بازه‌ای از زمان همواره افرادی با مازاد وجوه و افرادی با کمبود وجوه و نیاز به آن وجود داشته‌اند. افراد دارای مازاد وجوه، سرمایه‌ای در اختیار داشته، بعضاً بی‌نیاز از مصرف آن و به دنبال کسب بازدهی از آن هستند. از سوی دیگر متقاضیان دریافت وجوه ممکن است صاحبان مشاغل، کسب‌وکارها و یا صاحبان ایده‌هایی باشند که برای توسعه‌ی طرح‌های خود نیاز به سرمایه دارند که در حال حاضر آن را در اختیار ندارند.
در این شرایط بانک‌ها و نهادهای مالی به‌عنوان یک واسطه عمل کرده، ضمن تحقق منافع هر دو طرف، فضایی امن را برای سرمایه‌گذاری توسط افراد دارای وجوه مازاد، همچنین برای افراد متقاضی دریافت وجوه به وجود می‌آورند. سرشکن شدن برخی هزینه‌های پیگیری و حتی حقوقی که ممکن است در صورت کژاندیشی و کژمنشی برخی افراد درگیر در سیستم بانکی به وجود آید، از دلایل منطقی و اقتصادی بودن بهره‌گیری از این نهادها است. از سوی دیگر، این نهادها با بهره‌گیری از افراد متخصص و کارآمد، از تخصیص منابع دارندگان وجوه مازاد، به طرح‌های غیراقتصادی که عملاً بازدهی قابل قبولی را در پی نخواهند داشت، جلوگیری می‌کنند. تفاوت سود دریافتی از گیرندگان تسهیلات و سود پرداختی به سپرده‌گذاران عمده‌ترین منبع درآمدی این واسطه‌گران مالی است.
منظور از سرمایه‌گذاری در بانک به چه معناست؟
اکنون که با کلیتی از نحوه‌ی عملکرد بانک‌ها آشنا شدیم، لازم است به سراغ مفهوم سرمایه‌گذاری در بانک‌ها برویم. همان‌طور که اشاره کردیم زمانی که صحبت از سرمایه‌گذاری به میان میاید غالب مردم از سرمایه‌گذاری در بانک‌ها به‌عنوان گزینه‌های نخست یاد می‌کنند.
منظور از سرمایه‌گذاری در بانک‌ها در واقع همان بحث سپرده‌گذاری در آن‌ها است تا از این طریق افراد بتوانند در فرایند عملکرد اصلی بانک‌ها مشارکت پیدا کنند. سپرده‌گذاری در بانک‌ها در طول سنوات گذشته غالباً با نرخی صورت‌گرفته است که به شکل دستوری و توسط بانک مرکزی تعیین شده است. البته در برخی موارد، بعضی از مؤسسات مالی و اعتباری خصوصاً در سال‌های دهه‌ی ۸۰ و اوایل دهه‌ی ۹۰ نرخ سودهای بالاتری را نسبت به بانک‌ها و حتی در برخی موارد بالاتر از تورم پیشنهاد می‌کردند که سبب جذب افراد به این مؤسسات و اقدام به سپرده‌گذاری توسط آن‌ها شده بود. هرچند که پیشنهاد این نرخ‌های غیرمنطقی و نامعقول با پایان خوشی همراه نبود و سپرده‌گذاران را با چالش‌هایی همراه کرد.
امروزه قدرت قاعده‌گذاری توسط بانک مرکزی تا حدودی بهبود پیدا کرده است و ازاین‌جهت سرمایه‌گذاری در بانک‌ها تبدیل به محلی امن برای سرمایه‌گذاری شده است. سود پرداختی به سپرده‌گذاران، بسته به نوع قرارداد سپرده‌گذاری آن‌ها انواع مختلفی دارد. به‌طورکلی طرح‌های سپرده‌گذاری را می‌توان به دسته‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم‌بندی کرد. طرح‌های سپرده‌گیری متفاوتی توسط بانک‌های مختلف ارائه می‌شود که به‌عنوان قاعده‌ای کلی در همه ی آن‌ها می‌توان به این مورد اشاره کرد: هرقدر زمان سپرده‌گذاری بلندمدت‌تر باشد، درصد سود اعطا‌شده نیز بیشتر خواهد بود.
سرمایه‌گذاری در مسکن و املاک به چه صورت است؟ مزایا و معایب آن چیست؟
سرمایه‌گذاری در بانک مناسب چه افرادی است؟
سرمایه‌گذاری در بانک‌ها به دلیل پرداخت‌های منظم دوره‌ای در قالب سودهای ماهانه، این سرمایه‌گذاری را تبدیل به سرمایه‌گذاری جذابی برای برخی از افراد کرده است. جریان درآمدی ماهانه‌ی ناشی از سپرده‌گذاری در بانک‌ها، یک جریان تضمین‌شده است، ازاین‌جهت ریسک‌های ناشی از نوسان در این نوع از سرمایه‌گذاری تقریباً از بین می‌رود. اما همان‌طور که در مقالات متعددی بدان اشاره کردیم، ریسک و بازدهی ارتباط تنگاتنگ و متقابلی با یکدیگر دارند و بازدهی بیشتر را می‌توان به‌عنوان پاداشی برای پذیرش ریسک بیشتر تعریف کرد. ازاین‌جهت وقتی به سراغ سرمایه‌گذاری‌های تضمین‌شده و بدون ریسک می‌رویم نباید انتظار کسب بازدهی‌های چندان بالایی را داشته باشیم.
بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که سرمایه‌گذاری در بانک
مناسب افراد ریسک‌گریز و افرادی است که تمایل دارند از محل سرمایه‌گذاری خود دریافتی‌های منظم، تضمین‌شده و پیوسته داشته باشند.
یکی دیگر از گروه‌هایی که ممکن است تمایل به سرمایه‌گذاری در بانک را داشته باشند، افرادی هستند که از دانش و تخصص کافی در زمینه‌ی سرمایه‌گذاری در بازارهای گوناگون خصوصاً در بازار سهام یا سایر بازارهای موازی نظیر ارز، سکه، طلا و… برخوردار نیستند، ازاین‌جهت به سراغ سرمایه‌گذاری در بانک‌ها با دریافت سودی مشخص، هرچند کمتر از دیگر بازارها می‌روند. البته که چنین انتخابی درصورتی‌که این افراد پذیرش سطحی از ریسک را داشته باشند ابداً انتخابی بهینه برای سرمایه‌گذاری نخواهد بود و آن‌ها می‌توانند با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به کسب بازدهی‌هایی بیشتر از بازدهی سود بانکی بپردازند.
تورم و سرمایه‌گذاری در بانک
سرمایه‌گذاری در بانک ویژگی‌های خاص خود را دارد. یکی از این ویژگی‌ها پرداخت‌های سود منظم و ماهیانه است که بدان اشاره کردیم. مورد حائز اهمیت بعدی ضمانت بازدهی این نوع از سرمایه‌گذاری است. از سرمایه‌گذاری در بانک به‌عنوان سرمایه‌گذاری بدون ریسک یاد می‌شود، ازاین‌جهت می‌توان گفت بانک‌ها حداقل بازدهی را به‌صورت تضمینی ارائه می‌دهند.
کشور ما از معدود کشورهای جهان است که حدود پنج دهه تورم دورقمی را تجربه کرده است. یکی از اهداف بااهمیت در فرایند سرمایه‌گذاری حفظ ارزش زمانی پول است. به عبارت ساده‌تر حفظ قدرت خرید میزان سرمایه‌ای که در اختیار داریم در طول سال‌های مختلف، حداقل انتظاری است که از یک سرمایه‌گذاری معقول داریم. حال این سؤال پیش می‌آید که سرمایه‌گذاری در بانک توانایی پاسخ‌دهی به این انتظار را دارد؟
در پاسخ باید گفت که عملاً سرمایه‌گذاری در بانک توانایی تأمین این انتظار را ندارد. علت این عدم توانایی آن است که خصوصاً در سال‌های اخیر همواره نرخ تورم بالاتر از نرخ سود سپرده‌ی بانک‌ها بوده است. این بدان معناست که سرمایه‌گذاری در این محل با کاهش ارزش حقیقی پول، همچنین کاهش قدرت خرید سرمایه‌گذاران همراه است. بنابراین سرمایه‌ی ما حتی متناسب با تورم نیز رشد پیدا نخواهد کرد و طبیعتاً عواید مضاعفی را نیز در پی نخواهد داشت.
باتوجه‌به این مسائل می‌توان گفت در شرایطی که میزان تورم در کشور پایین باشد و نرخ سود سپرده توانایی رقابت با آن را داشته باشد، سرمایه‌گذاری در بانک توجیه اقتصادی پیدا خواهد کرد و در آن شرایط می‌تواند گزینه‌ی مطلوبی باشد.
رکود اقتصادی و سرمایه‌گذاری در بانک
یکی دیگر از حالاتی که ممکن است سرمایه‌گذاری در بانک نسبت به دیگر بازارها ترجیح داده شود، شرایطی است که در آن چشم‌انداز مناسبی از فضای کسب‌وکار و یا از بازدهی سایر بازارها وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی طبیعتاً بازدهی تضمین‌شده‌ی سپرده‌ی بانکی آن‌هم بدون نیاز به پیگیری‌های مستمر و تأثیرپذیری‌های شدید از اخبار و اتفاقات، می‌تواند موردتوجه سرمایه‌گذاران قرار بگیرد.
سرمایه‌گذاری در بانک‌ها و سود حاصل از آن در حال حاضر معاف از مالیات است و این موضوع یکی از مزایای سرمایه‌گذاری در بانک است.
بیمههای زندگی جایگزینی برای سرمایه‌گذاری در بانک
امروزه یکی از جایگزین‌های سرمایه‌گذاری در بانک‌ها، بیمههای زندگی است. با سرمایه‌گذاری در این نوع از بیمه‌ها میزانی از سود برای سرمایه‌گذاران تضمین می‌شود و در کنار این سود، سود مشارکت نیز به سرمایه‌گذاران تعلق می‌گیرد. برای مثال در حال حاضر حدود سود سرمایه‌گذاری در بانک‌ها حدود ۱۸ درصد است اما سود سرمایه‌گذاری در بیمههای زندگی به این شکل است که حدودا ۱۲ درصد سود به سرمایه‌گذار تضمین می‌شود و در پایان سال سود مشارکتی از سرمایه‌گذاری‌های شرکت بیمه کننده به مشتری تعلق می‌گرد. سود مشارکت شرکت بیمههای زندگی کاملاً وابسته به شرایط اقتصادی و بازدهی بازارهای دارایی است. هرچه تورم و بازدهی سایر بازارهای دارایی مانند سهام، ملک و … بیشتر باشد سود مشارکت نیز بیشتر خواهد بود. اما در کشور ایران با تورم‌های بالا، عمدتاً سود مشارکت به نحوی به فرد تعلق می‌گیرد که سود سرمایه‌گذاری در بیمههای زندگی از سود سرمایه‌گذاری در بانک بیشتر خواهد شد.
صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه چیست؟ بازدهی آن به چه صورت است؟
صندوق‌های درآمد ثابت و سرمایه‌گذاری در بانک
یکی از جایگزین‌های اصلی سرمایه‌گذاری در بانک، صندوق‌های درآمد ثابت است. مزیت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت نسبت به سرمایه‌گذاری در بانک سهولت آن است. به این معنا که برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت کافیست کد بورسی داشته باشید و نیازی به مراجعه به بانک یا نهاد دیگری نیست. از طرفی سود سرمایه‌گذاری در این دو نوع سرمایه‌گذاری تقریباً مشابه است.
سخن پایانی آکادمی دانایان
در این مقاله به تبیین عملکرد اصلی بانک‌ها و شرایط زمانی مطلوب برای سرمایه‌گذاری در آن‌ها اشاره کردیم. همین‌طور گروه‌هایی را که سرمایه‌گذاری در بانک برای آن‌ها مفید است، معرفی کردیم. در پایان باید بازهم به این نکته اشاره کنیم که تصمیمات مربوط به حوزه‌ی سرمایه‌گذاری افراد، تصمیمات کاملاً منحصربه‌فردی هستند و ابداً نمی‌توان توصیه‌ی یکتایی برای همه‌ی افراد داشت. اما بااین‌حال می‌توان گفت سرمایه‌گذاری در بانک‌ها برای عده‌ی قابل‌توجهی از افراد در شرایط معمولی اقتصاد و بازارها، به دلیل عدم هماهنگی با نرخ تورم انتخاب بهینه‌ای نیست و حتی اگر افراد ریسک‌گریز هستند می‌توانند با بهره‌گیری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، بازدهی‌های نسبتاً بالاتری نسبت به سپرده‌گذاری در بانک‌ها کسب کنند. برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص این ابزار نوین مالی می‌توانید به مقاله‌ی مربوط به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت مراجعه کنید.
2 دیدگاه
حداقل زمانی که میشه توی صندوق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرد چه قدره؟
شما می‌توانید برای یک هفته صندوق درآمد ثابت بخرید و حتی از بهره‌ی چند روز پولتون بی‌نصیب نمانید.