همان‌طور که می‌دانیم بازار بورس شامل شرکت‌های بسیار زیادی است که این شرکت‌ها در زمینه‌های مختلفی در حال فعالیت هستند. افراد باتوجه‌به علایق و شرایطی که دارند در این بازار اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. فعالیت در این بازار مستلزم آن است که تسلطی نسبی بر روی صنایع گروههای مختلف وجود داشته باشد و افراد شناختی نسبی با نام نمادهای بورسی و صنعت مربوطه‌‌‌‌‌ی آنها داشته باشند. نمادهای بورسی در واقع از دو بخش مجزا تشکیل شده‌اند.
بخش اول شامل حرفی است که نشان‌دهنده‌ی نوع فعالیت شرکت است که انواع مختلفی دارد. همچنین بخش دوم نمادهای بورس شامل کلمه‌ای است که مخفف نام شرکت است. در ادامه دررابطه‌با مفهوم حروف اختصاری و همچنین بخش اول نمادهای بورسی که شامل چه حروفی هستند و هرکدام مربوط به کدام حوزه است و نکات مهمی که لازم است راجع به حروف اختصاری بدانیم، صحبت خواهیم کرد. همچنین لازم است که دررابطه‌با حق‌تقدم سهام اطلاعاتی را فرابگیریم که تمامی این موضوعات در ادامه به طور کامل توضیح داده شده‌اند.
حروف اختصاری در بورس چیست؟
بورس بازاری پر از شرکت‌های گوناگون است که این شرکت‌ها در زمینه‌های متفاوتی فعالیت می‌کنند. به دلیل تفاوت در شرکت‌ها برای سرعت بخشیدن به روند معاملات بورسی نیاز است یک نماد مشخص برای هر شرکت انتخاب نماییم و از این طریق می‌توانیم حوزه‌ی فعالیت شرکت‌ها را نیز شناسایی کنیم. لازم است که بدانیم نماد بورسی شرکت‌های مختلف ترکیبی از اسم شرکت‌های حاضر در بورس و همچنین صنعت یا گروهی که در آن در حال فعالیت هستند. همان‌طور که متوجه شدیم مهم‌ترین مزیت نماد بورسی سرعت بخشیدن در فرایند معاملات در بازار بورس است. افراد به‌راحتی از روی نماد بورسی شرکت‌ها می‌توانند حوزه‌ی فعالیت آنها را متوجه شده و راحت‌تر در این بازار به مقایسه‌‌‌‌‌ی نمادها معامله‌‌‌‌‌ی آن بپردازند.
نحوه‌ی نام‌گذاری شرکت‌های بورسی
نماد شرکت‌های حاضر در بورس از دو بخش تشکیل می‌شود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. بخش اول بخشی است که نشان‌دهنده‌ی فعالیت شرکت و گروهی است که در بازار بورس به‌عنوان زیر مجموعه‌ی آن فعالیت می‌کند. برای مثال در نماد “وپاسار” که متعلق به بانک پاسارگاد است، حرف “و” گروه فعالیت این نماد بورسی را مشخص می‌کند که نشان‌دهنده‌ی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری است. بخش دوم بخشی است که خلاصه‌ی نام شرکت را نشان می‌دهد. در مثال قبل “وپاسار” متوجه شدیم که حرف “و” نشان‌دهنده‌ی چیست حال باید بگوییم که پاسار مخفف کلمه‌ی پاسارگاد است. با استفاده از این نمادهای بورسی می‌توانیم با کمترین حروف استفاده شده اطلاعات زیادی در اختیار معامله گران بگذاریم و با استفاده از این نمادها متوجه بشویم که هر شرکت در چه حوزه‌ای فعالیت می‌کند.
انواع حروف اختصاری در بورس
همان گونه که عنوان کردیم بخش اول هر نماد بورسی شامل یک حرف است که حوزه‌ی فعالیت شرکت‌ها را مشخص می‌نماید. در ادامه به این حروف اختصاری به طور مفصل اشاره خواهیم کرد.
حرف “س”: این حرف نماد شرکت‌های فعال در حوزه‌ی سیمان، آهک و گچ است. در زیر به چند نمونه از نماد بورسی شرکت‌هایی که با حرف “س” نامشان آغاز شده است اشاره می‌کنیم:
سیتا: سرمایه‌گذاری سیمان تأمین
سخاش: سیمان خاش
ساروم: سیمان ارومیه
سهگمت: سیمان هگمتان
حرف “و”: این حرف نماد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری حاضر در بازار سرمایه است.
وکار: بانک کارآفرین
وپاسار: بانک پاسارگاد
وبصادر: بانک صادرات ایران
وبملت: بانک ملت
نکته‌ای که لازم است بدانیم این است که برخی اوقات ممکن است استثنائاتی به وجود بیاید برای مثال نماد بانک دی با حرف “و” نشان داده نمی‌شود و نماد این بانک در بازار بورس “دی” است.
حرف “ف”: حرف ف نماد شرکت‌هایی است که در حوزه‌ی فلزات اساسی فعالیت می‌کنند. از این شرکت‌ها چند نمونه را مثال می‌‌زنیم:
فجهان: مجتمع جهان فولاد سیرجان
فسپا: گروه صنعتی سپاهان
فروس: فروسیلیس ایران
فخاس: فولاد خراسان
این گروه هم شامل استثنائاتی است مانند: تولیدی فولاد سپید فراب کویر (کویر) یا معدنی کیمیای زنجان گستران (کیمیا).
حرف “ن”: این حرف به شرکت‌هایی اشاره دارد که در زیرمجموعه‌ی گروه منسوجات در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند.
نطرین: عطرین نخ قم
نمرینو: ایران مرینوس
حرف”چ”: این نماد مخصوص شرکت‌هایی است که در گروه محصولات کاغذی فعالیت دارند.
چکاپا: گروه صنایع کاغذ پارس
چکاوه: صنایع کاغذسازی کاوه
چکارن: کارتن ایران
حرف “ب”: حرف ب نماد سهام شرکت‌هایی است که در گروه عرضه‌ی برق، گاز، بخار و آب گرم معامله میشوند.
بگیلان: توسعه مسیر برق گیلان
بپیوند: برق و انرژی پیوندگستر پارس
بفجر: فجر انرژی خلیج‌فارس
بزاگرس: نیروگاه زاگرس کوثر
در این گروه نیز استثنائاتی وجود دارد و نماد بورسی شرکت تولید نیروی برق دماوند (دماوند) و مبین انرژی خلیج‌فارس (مبین) است.
حرف “خ”: این نماد نیز به شرکت‌هایی اختصاص دارد که در صنعت خودرو و ساخت قطعات فعالیت می‌کنند.
خساپا: سایپا
خپارس: پارس‌خودرو
خپویش: سازه پویش
خمهر: مهر کام پارس
حرف”غ”: این نماد گروه محصولات غذایی (به‌استثنای تبرک و بهپاک) را شامل می‌شود.
حرف “ق”: نماد “ق”گروه قند و شکر مثل قنیشا، قلرست و قثابت و…
حرف”ز”: گروه زراعت و خدمات وابسته (نمادهای تلیسه و سیمرغ از استثناهای این گروه هستند)
حرف “ک”: شامل دو گروه است که در زیر به آنها شاره می‌کنیم:
گروه کاشی کانی‌های غیرفلزی مثل کسرام، کرازی و کسرا
گروه استخراج زغال‌سنگ و استخراج کانی‌های فلزی مثل کطبس، کپرور و کشرق
حرف”ش”: گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای مثل شبندر، شسپا و شتران هستند.
حرف”ث”: این نماد گروه انبوه‌سازی، املاک و مستغلات مثل ثمسکن، ثعمرا و ثتران را شامل می‌شود.
حرف “ا”: گروه اطلاعات و ارتباطات مثل اپرداز و اوان را شامل می‌شود.
حرف”ر”: این حرف نماد خدمات فنی و مهندسی مثل رمپنا، رنیک و رتکو است.
حرف”ح”: نماد گروه حمل‌ونقل و انبارداری (نماد توریل «توکاریل» استثنای این گروه است)
حرف”د”: گروه مواد و محصولات دارویی که کاسپین “داروسازی کاسپین تأمین”، هجرت “پخش هجرت”، برکت “گروه دارویی برکت” از استثنای گروه دارویی هستند.
حرف”پ”: این نماد گروه لاستیک و پلاستیک مثل پلاسک، پردرخش و پاسا را شامل می‌شود.
حرف”ت” و “ل”: این دو حروف نماد گروههای ماشین‌آلات و تجهیزات مثل لابسا، تکمبا، تایرا و لبوتان هستند.
نماد بورس ابزارهای مالی قابل معامله در بورس اوراق بهادار
علاوه بر حروفی که به‌عنوان علائم اختصاری در بازار بورس وجود دارند و به طور کامل به آنها اشاره کردیم لازم است که یک سری نکات دیگری هم دررابطه‌با برخی علائم اختصاری بدانیم. نمادهایی چون “وسبحانح”، “تسه”، “اخزا” و… در بازار بورس هستند که نشان‌دهنده‌ی ابزارهای مالی قابل‌معامله‌ی دیگری غیر از سهام شرکت‌ها در بازار بورس و فرابورس هستند.
هر زمان که در انتهای یک نماد معاملاتی حرفه “ح” وجود داشت این نماد مربوط به حق‌تقدم آن نماد است که در بازه‌ی معینی از زمان در بورس قابل معامله بوده و پس از آن نماد مربوط به حق‌تقدم بسته خواهد شد و حق‌تقدم مانند سهام عادی شرکت معامله می‌شود. در ادامه دررابطه‌با حق‌تقدم صحبت خواهیم کرد. نمادهایی که با نام “اخزا” معامله میشوند، نشان‌دهنده‌ی اسناد خزانه‌ی دولتی بوده و در بازار فرابورس معامله میشوند.
همچنین نماد بورس “تسه”در بازار فرابورس ایران معامله می‌شود همان اوراق حق‌تقدم تسهیلات مسکن یا امتیاز تسهیلات مسکن است که سررسید مشخصی دارد. همچنین اگر ابتدای نام نماد بورسی حرف “ض” وجود داشت نشان‌دهنده‌ی آن است که این نماد متعلق به اختیار خرید یک نماد در بازار بورس یا فرابورس است. لازم است بدانیم که نمادهایی که متعلق به ابزارهای مالی. چون حق‌تقدم، اسناد خزانه و… هستند تنها در دوره‌ای خاص در بازار بورس و یا فرابورس معامله میشوند و دارای سررسید مشخصی هستند. ولی نمادهای متعلق به سهام شرکت‌ها تا زمان انحلال شرکت در بازار بورس اوراق بهادار قابل معامله خواهند بود
حق‌تقدم سهام در بورس
در اینجا لازم است که دررابطه‌با حق‌تقدم سهام صحبت کنیم و همچنین ویژگی‌های آن را بدانیم. حق‌تقدم سهام یکی از مواردی است که بعد از افزایش سرمایه شرکت‌ها از محل آورده‌ی نقدی، سهام‌داران را درگیر خود می‌کند. همان‌طور که می‌دانیم هنگامی‌که یک شرکت افزایش سرمایه می‌دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می‌کند. به دلیل اینکه سهام‌داران قبلی در حفظ حقوق و منافع خود اولویت دارند، انتظار می‌رود بعد از افزایش سرمایه درصد مالکیت آنها حفظ شود. به همین دلیل این حق برای سهام‌داران در نظر گرفته می‌شود که در صورت افزایش سرمایه از محل مطالبات یا آورده‌ی نقدی، به آنها سهام حق‌تقدم تعلق گیرد.
ویژگی‌های حق‌تقدم سهام
حق‌تقدم سهام یک سری ویژگی‌ها دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
این سهام سبب حفظ تأثیرگذاری سهام‌داران در اداره‌ی شرکت‌ها با حفظ ارزش سهام آنها می‌شود. نماد حقتقدمها در بازار با قرارگرفتن حرف “ح” در انتهای نام نماد بورسی شرکت مشخص می‌شود. شرکت‌ها با فروش حق‌تقدم سهام اقدام به تأمین مالی با هزینه بسیار کمتر نسبت به تأمین مالی از طریق فروش سهام عادی می‌کنند. همچنین به دلیل قیمت پایین این سهام‌ها مورد استقبال سهام‌داران و در نتیجه افزایش میزان سرمایه می‌شود. انتشار حق‌تقدم سهام سبب کاهش قیمت سهام شرکت و در نتیجه افزایش میزان تقاضا برای آن می‌شود. تمامی اطلاعیه‌های مربوط به افزایش سرمایه شرکت‌ها و حق‌تقدم سهام شرکت در سایت کدال قرار داده میشوند. دامنه‌ی نوسان برای حق‌تقدم سهام دوبرابر سهام عادی است. مهلت استفاده از حق‌تقدم محدود و به مدت ۶۰ روز است، سهام‌داران فقط در مدت‌زمان مشخص شده توانایی پذیره‌نویسی و یا فروش آن را دارند.
انواع حق‌تقدم سهام
سه نوع سهام حق‌تقدم برای سهام شرکت‌های سرمایه‌گذار وجود دارد که همه آنها باهدف حفظ کردن قدرت کنترل و مدیریت سهام‌داران در اداره امور شرکت و حفظ حقوق آنها به وجود آمده‌اند. این حقتقدمها عبارت‌اند از:
۱) حق‌تقدم خرید سهام عادی:
این حق‌تقدم برای خرید سهام عادی جدید منتشر شده استفاده می‌شود و رایج‌ترین نوع حق‌تقدم است.
۲) حق‌تقدم خرید اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام:
این حق‌تقدم به خرید اوراق قرضه و یا هر اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام عادی ارائه می‌گردد.
۳) حق‌تقدم خرید انواع دیگر اوراق بهادار:
این حق‌تقدم به خرید انواع اوراق قرضه، سهام ممتاز و سهام سایر شرکت‌ها اختصاص داده می‌شود.
جمع‌بندی
همان‌طور که متوجه شدیم در بورس شرکت‌ها با نمادهای متفاوت شناخته میشوند که این نمادها از دو بخش مجزا تشکیل شده‌اند. بخشی که نشان‌دهنده‌ی نوع فعالیت شرکت و همچنین حوزه‌ی فعالیتی شرکت است و بخش دیگر بخشی است که مخفف نام اصلی شرکت در بورس است. این نمادها در راستای سرعت بخشیدن به انجام معاملات توسط معامله گران عمل می‌کند و یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های استفاده از این نمادها در واقع همین است. همچنین به انواع حروفی که در بخش ابتدایی این نمادها استفاده میشوند هم اشاره کردیم و متوجه شدیم که هر حرف نشان‌دهنده‌ی چه حوزه‌ای است. در آخر با نکاتی آشنا شدیم همچون حق‌تقدم سهام که در انتهای برخی از نمادها حرف “ح” استفاده می‌شود. انواع حق‌تقدم سهام و همچنین برخی اوصاف و ویژگی‌های آن را نیز شناختیم و متوجه شدیم که این نوع از سهام با سهام‌های عادی در بورس تفاوت‌هایی دارد.
2 دیدگاه
در مورد حق تقدم و جزئیاتش میشه بیشتر بگین؟
در یک مقاله‌ی جداگانه به طور کامل در مورد حق‌تقدم و جزئیات آن صحبت کرده‌ایم که با کلیک روی کلمه‌ی ورود می‌توانید آن را مطالعه کنید.