ضریب بتا چیست و چه کاربردی برای ما دارد؟

ضریب بتا چیست؟

ضریب بتا نشان‌دهنده میزان تغییرات قیمت سهام یک شرکت به‌ازای تغییرات کلی بازار است. به‌عبارت‌دیگر، ضریب بتا نشان می‌دهد که سهم یک شرکت چقدر حساس به تغییرات در بازار است.

مقدمه

موفقیت در سرمایه‌گذاری و کسب سود بیشتر در هر بازار، نیازمند آشنایی با اصطلاحات و کسب اطلاعات تخصصی از آن بازار دارد. یکی از مفاهیم کاربردی بازار سرمایه، ضریب بتا است که استفاده از آن به اتخاذ تصمیم بهینه‌­تر در سرمایه­‌گذاری کمک می­‌کند.

نسبت‌های اهرمی چیست؟

مفهوم ضریب بتا

ضریب بتا به معنی تجزیه‌وتحلیل سرمایه‌گذاری است که نشان‌دهنده این است که چقدر قیمت یک دارایی تحت‌تأثیر تغییرات کل بازار است. ضریب بتا به‌عنوان یک معیار اندازه‌گیری از ریسک سیستماتیک یا ریسک بازار، مورداستفاده قرار می‌گیرد. بتا میزان تغییرات قیمت دارایی را نسبت به تغییرات قیمت کل بازار نشان می‌دهد.

ضریب بتا کمتر از یک به چه معناست؟

اگر مقدار ضریب بتا کمتر از یک باشد، نشان‌دهنده این است که سرمایه‌­گذاری در آن دارایی ریسک کمتری نسبت به بازار دارد. به معنای دیگر، میزان حساسیت تغییرات قیمت سهم نسبت به تغییرات بازار چندان بالا نیست و در مقابل بازدهی کمتری نسبت به بازار دارد. در این حالت، سهم به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری کم‌ریسک تعبیر می‌شود.

ضریب بتا برابر با یک نشانگر چیست؟

اگر مقدار ضریب بتا برابر با یک باشد، به معنای این است که سهم به طور متوسط تغییرات بازار را دنبال می‌کند. به‌عبارت‌دیگر سهم تحت‌تأثیر تغییرات بازار قرار می‌گیرد و بازدهی مشابهی نسبت به بازار دارد و در روند نزولی نیز افت قیمتی معادل افت شاخص خواهد داشت و سهم به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری با ریسک متوسط تلقی می‌شود. معمولاً بازدهی سهم همراه با بازار است.

ارزش بتا بیشتر از یک به چه معناست؟

اگر مقدار ضریب بتا بیشتر از یک باشد، نشان‌دهنده این است که سهم، بیشتر از بازار تحت‌تأثیر تغییرات کلی بازار قرار می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، سهم بازدهی بیشتری نسبت به بازار در روند صعودی و افت قیمت شدیدتری نسبت به بازار در روند نزولی دارد و با ریسک بالاتری همراه است. سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی بالایی هستند و ریسک‌پذیر هستند، ممکن است به سهم‌هایی با مقدار بتا بیشتر از یک تمایل نشان دهند.

ضریب بتا منفی

مقدار بتا منفی به معنی خلاف جهت بازار بودن است. منفی بودن این ضریب نشان‌دهنده این است که سهم در جهت عکس بازار عمل می­‌کند و وقتی بازار صعودی است، سهم با روندی نزولی و در زمان نزولی بودن بازار، روندی صعودی دارد.

کاربرد ضریب بتا در بازار سهام و صندوق­‌های سرمایه‌­گذاری

ضریب بتا یک ابزار مهم و مفیدی است که به سرمایه­‌گذاران کمک می­‌کند تا درک بهتری از ریسک و بازدهی سهام داشته باشند. با استفاده از این ضریب، سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیمات سرمایه‌گذاری را بر اساس سطح ریسک و بازدهی مورد انتظار برای سهام اتخاذ کنند. ضریب بتا نشان می‌دهد که چقدر سهم تحت‌تأثیر تغییرات بازار قرار می‌گیرد.

ضریب بتا در صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری معمولاً دارای یک پرتفوی سهام متنوع هستند. ضریب بتا می‌تواند یک معیار مفید برای اندازه‌گیری حساسیت صندوق نسبت به تغییرات شاخص کل باشد. ضریب بتا در صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا درک بهتری از ریسک و بازدهی صندوق داشته باشند و بر اساس آن تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را اتخاذ کنند.

به عبارت ساده­‌تر ضریب بتا می‌­تواند بیانگر ارزش‌افزوده‌ی سهام یک شرکت خاص یا یک صندوق سرمایه­‌گذاری نسبت به تغییرات کلی بازار که شاخص کل آن را ارائه می­‌دهد، باشد. با استفاده از این شاخص می‌­توان فهمید، بازدهی محقق شده در یک سهم یا یک صندوق چه تفاوتی با بازده کل بازار در مدت‌زمان مشابه داشته است.

نحوه محاسبه ضریب بتا

ضریب بتا میزان ریسک سیستماتیک سهام یا سبد دارایی‌ها را نسبت به کل بازار اندازه‌گیری می‌کند. ضریب‌بتا از تقسیم کوواریانس بین بازدهی سهام و بازدهی شاخص بازار بر واریانس بازار به دست می‌آید.

برای محاسبه ضریب بتا، از اطلاعت قیمت سهام شرکت و اطلاعات بازار استفاده می‌شود. این اطلاعات به شکل منحنی‌های قیمت روزانه برای هر دو متغیر تهیه می‌شوند. سپس با استفاده از رگرسیون خطی، رابطه بین تغییرات قیمت سهام شرکت و تغییرات کلی بازار بررسی می‌شود. ضریب بتا برابر است با شیب‌خط رگرسیون که نشان‌دهنده تغییرات قیمت سهام شرکت به‌ازای تغییرات بازار است.

انواع ریسک در ضریب بتا

ضریب بتا یکی از معیارهای استفاده‌شده برای اندازه‌گیری ریسک سیستماتیک یا ریسک بازار است. ریسک سیستماتیک به ریسکی گفته می‌شود که ناشی از تغییرات عمومی بازار است و همه سهم‌­ها در معرض آن قرار دارند. ریسک غیرسیستماتیک ناشی از عوامل داخلی یک سهم است که مرتبط با ویژگی­‌های داخلی شرکت یا صنعت است. این ریسک قابلیت حذف شوندگی دارد و می­‌توان آن را با استفاده از تنوع­ بخشی کاهش داد یا از بین برد.

ریسک­‌های مختص به یک صنعت یا یک سهام خاص بر ریسک کلی سرمایه‌­گذاری در آن دارایی اثرگذار است. این مسئله در خصوص ریسک صندوق­‌های سرمایه­‌گذاری نیز موضوعیت دارد. این ریسک در کنار مجموعه­‌ی ریسک­‌هایی که کلیت بازار را تهدید می‌­کنند، ریسک سرمایه­‌گذاری را شامل می‌­شود.

نوع ریسک معمولاً با تغییرات در ساختار سرمایه، ترکیب دارایی‌ها، مدیریت ریسک و سیاست سرمایه‌گذاری صندوق­‌ها قابل‌تغییر است.

ضریب بتا نشان می‌دهد که یک سهم چقدر نسبت به تغییرات بازار حساسیت دارد. اگر ضریب بتا برای یک سهم بیشتر از یک باشد، نشان‌دهنده آن است که در مقابل تغییرات بازار حساسیت بیشتری دارد و ریسک بیشتری به همراه دارد.

اگر ضریب بتا برای یک سهم کمتر از یک باشد، نشان‌دهنده آن است که سهم در مقابل تغییرات بازار حساسیت کمتری دارد. این مسئله به آن معناست که سهم در دوره‌های صعودی بازار ممکن است بازدهی کمتری نسبت به بازار داشته باشد و در دوره‌های نزولی بازار نیز ممکن است افت قیمت کم‌تری را تجربه کند.

جمع‌بندی پیرامون ضریب بتا

ضریب بتا یکی از معیارهای اصلی در تجزیه‌وتحلیل سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و نشان‌دهنده آن است که یک سهم یا صندوق چقدر نسبت به تغییرات بازار حساسیت دارد. ضریب‌بتا به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا درک بهتری از ریسک و بازدهی سهام یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری داشته باشند و تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را اتخاذ کنند. ضریب بتا به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تناسبی مناسب بین بازده مورد انتظار و ریسک خود را ایجاد کنند. مقدار بتا ممکن است برای یک دارایی مثبت و یا منفی باشد. بتای مثبت نشان می‌دهد که تغییرات قیمت دارایی هم جهت با تغییرات روند بازار بوده و بتای منفی نشان‌دهنده آن است که قیمت دارایی در مقایسه با بازار در جهت عکس عمل کرده است.

برای دسترسی به سایر مقالات و محتوای آموزشی وارد شوید.