افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی چیست؟ آموزش کامل

افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده یکی از روش‌های تأمین مالی شرکت‌ها است. همان‌طور که از نام آن پیداست، در این روش به جمع‌آوری وجه نقد از دو طریق پرداخته می‌شود: آورده‌ی نقدی از طریق سهام‌داران شرکت، همچنین وجوه نقدی که شرکت از مؤسسات بانکی مطالبه دارد. اما به دلیل سود بانکی، بیش‌تر شرکت‌ها ترجیح می‌دهند تا آورده‌ی نقدی را از سهام‌داران درخواست کنند. البته این آورده‌ی نقدی را می‌توان از مطالبات مربوط به سهامداران (سهامدارانی که از شرکت طلبکار هستند) نیز کسر نمود. در این مطلب، قصد داریم به نکات و ویژگی‌های این راهکار تأمین مالی بپردازیم.

افزایش سرمایه و افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

اجرای کلیه‌ی فعالیت‌های اقتصادی، تجاری و … نیازمند پول است؛ بنابراین دستگاه‌های اجرایی و شرکت‌ها، باید تأمین مالی باشند تا بتوانند به اهداف توسعه‌ای خود برسند. در حقیقت می‌توان گفت که بدون تأمین مالی، امکان نیل به اهداف تجاری و اقتصادی وجود نخواهد داشت و شرکت‌ها وضعیتی مشابه با ورشکستگی را تجربه خواهند کرد. لذا یکی از دغدغه‌هایی که در حوزه‌ی مدیریت شرکت وجود دارد، راهکاری است که بتوان با آن شرکت را تأمین مالی نمود. از جمله راهکارهایی که برای تأمین مالی دنبال می‌شود، افزایش سرمایه‌ی شرکت است. افزایش سرمایه در شرکت‌های سهامی، از چهار طریق قابل دستیابی است که در ادامه بیان شده است.

• افزایش سرمایه از طریق سود انباشته
• افزایش سرمایه از طریق آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده
• افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت
• افزایش سرمایه از طریق صرف سهام

هرکدام از این روش‌ها، براساس تکنیک‌های خاصی به تأمین مالی شرکت می‌پردازند؛ لذا ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر روش،‌ متفاوت بوده، هر یک برای شرایطی خاص ایده‌آل خواهد بود. در این مطلب به معرفی روش دوم یعنی افزایش سرمایه از طریق آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده خواهیم پرداخت. ناگفته نماند که روش آورده‌ی نقدی، تنها روشی است که سبب ایجاد نقدینگی در شرکت خواهد شد. سایر روش‌های افزایش سرمایه یعنی صرف سهام، تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت و سود انباشته، به صورت نقدی چیزی را به حساب شرکت‌ واریز نکرده، افزایش نقدی در پی نخواهند داشت.

روش افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده چیست؟

یکی از روش‌هایی که شرکت‌ها می‌توانند برای افزایش سرمایه‌ی خود دنبال کنند، افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده است. همان‌طور که از نام آن پیدا است در این روش با وجه نقد و سرمایه‌ی نقدی (پول) روبه‌رو خواهیم بود. تزریق نقدینگی به شرکت از دو راه ممکن است: یکی اخذ وام از بانک یا مؤسسات مالی و دیگری تأمین از طریق خرید سهام توسط سهام‌داران. باید توجه داشت که اخذ وام به دلیل هزینه‌ی سود تسهیلات، کار چندان معقولی به نظر نمی‌رسد؛ به همین دلیل اکثر شرکت‌ها ترجیح می‌دهند تا تزریق نقدینگی (به منظور افزایش سرمایه) را از راه آورده‌ی سها‌م‌داران انجام دهند. در ادامه، چگونگی افزایش سرمایه از این طریق تشریح شده است.

در این روش، در مجمع عمومی شرکت این تصمیم تصویب می‌شود که سهام‌داران فعلی، با تزریق آورده‌ی نقدی به شرکت، این سرمایه‌ را تأمین نمایند. از آن‌جایی که این آورده‌ی نقدی از سوی سهام‌داران شرکت انجام می‌گیرد، لذا حق استفاده از این سرمایه نیز در ابتدا به همین سهام‌داران داده می‌شود. به این صورت که اوراقی تحت عنوان حق‌تقدم سهام در اختیار سهام‌داران فعلی (که با آورده‌ی نقدی در افزایش سرمایه‌ی شرکت مشارکت داشته‌اند)، قرار می‌گیرد.

این مطلب را از دست ندهید: مدیریت پرتفوی و جزئیات آن 

مثالی از افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده

جهت درک بهتر موضوع، مثالی را ارائه می‌کنیم. فرض کنید یک شرکت قصد دارد تا سرمایه‌ی خود را به روش آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده افزایش دهد. در این شرکت تعدادی سهام‌دار حضور دارند و سهام این شرکت، ارزش اسمی مشخصی دارد. فرض می‌کنیم که ارزش اسمی سهام شرکت ۱۰۰۰ ریال باشد. این شرکت می‌تواند برای افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده، از سهامداران خود بخواهد که به ازای هر سهمی که دارند، ۱۲۰ تومان (۱۲۰۰ ریال) وجه نقد واریز کنند. یعنی از هر سهامدار، ۲۰ تومان (۲۰۰ ریال) مازاد ارزش اسمی سهام شرکت دریافت می‌شود. این مبلغ به عنوان صرف سهام در نظر گرفته خواهد شد.

حالت‌های مختلف خرید سهام با حق تقدم توسط سهام‌داران

با درخواست شرکت برای افزایش سرمایه از طریق آورده‌ی نقدی، شرایط مختلفی بر اساس پرداخت یا عدم پرداخت وجه مطالبه‌شده به وجود می‌آید. گروهی از سهام‌داران، وجه نقد مطالبه‌شده را به حساب شرکت واریز می‌کنند. امّا در این بین، امکان دارد که برخی سهام‌داران تمایلی به پرداخت این وجه نداشته باشند؛ لذا می‌توانند اوراق دارای حق تقدم را به سرمایه‌گذاران دیگر بفروشند. سرمایه‌گذار جدیدی که این اوراق را خریداری می‌کند، می‌بایست مبلغی را برای خرید اوراق (دریافت حق‌تقدم از سهام‌دار اصلی) و مبلغ مطالبه‌ی شرکت (۱۲۰۰ ریال در مثال ذکر شده) را واریز نماید. ناگفته نماند که مهلت استفاده از گواهی حق‌تقدم، ۶۰ روز می‌باشد.

حال اگر بازه‌ی زمانی ۶۰ روزه سپری شود و سهام‌دار نه مطالبه‌ی شرکت را واریز نماید و نه گواهی حق‌تقدم خود را به سرمایه‌گذار جدیدی به فروش برساند، بعد از اتمام دوره‌ی پذیره‌نویسی (مدت اعتبار پرداخت مطالبه‌ی شرکت)، گواهی‌های باقی‌مانده در اختیار شرکت قرار می‌گیرد. شرکت می‌تواند این گواهی‌های حق‌تقدم استفاده‌نشده را در بورس اوراق بهادار در معرض فروش عموم قرار دهد. بنابراین افراد جدید این حق‌تقدم را خریداری نموده، جایگزین سهامداران قبلی خواهند شد.

کسر مطالبات حال‌شده

در روش آورده‌ی نقدی، چنان‌چه شخص سهام‌داری از شرکت طلبکار باشد، می‌تواند درخواست کند پولی را که می‌بایست برای افزایش سرمایه واریز کند از مطالباتش کسر شود. این افراد وضعیتی مشابه با افرادی دارند که وجه نقدی را به حساب شرکت پرداخت می‌کنند. در این وضعیت گرچه هیچ وجه نقدی به حساب شرکت واریز نمی‌شود، امّا از بدهکاری شرکت کاسته خواهد شد.

ویژگی‌های افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده

هرکدام از چهار روش افزایش سرمایه، ویژگی‌های خاص خود را دارند و مدیریت شرکت می‌تواند برحسب شرایط شرکت، بهترین گزینه را انتخاب و اجرا نماید. بنابراین، شناخت ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر یک از روش‌های افزایش سرمایه، می‌تواند در انتخاب گزینه‌ی بهتر کمک‌کننده باشد.

اولین و بارزترین ویژگی روش افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده، این است که سبب تزریق نقدینگی به شرکت خواهد شد. بنابراین از این روش زمانی استفاده می‌شود که شرکت بخواهد برای افزایش سرمایه‌ اندوخته‌ی نقدی را ارتقا دهد. ورود وجه نقد به حساب شرکت، این امکان را می‌دهد تا سرمایه‌ی شرکت افزایش پیدا کند. از آن‌جا که بسیاری از قراردادهای تجاری برمبنای سرمایه‌ی شرکت‌ها صورت می‌پذیرد، لذا با افزایش سرمایه، شانس مشارکت شرکت در چنین قراردادهای افزایش پیدا می‌کند. در حقیقت می‌توان ادعا کرد که افزایش سرمایه، شانس رشد شرکت و احتمال رسیدن به اهداف توسعه‌ای آن را ارتقا می‌بخشد.

از معایب این روش، زمانبر بودن آن است. گاه پیش‌ می‌آید که حدود ۶ ماه، از زمان انتشار سهام تا انتقال سهام به پرتفوی مالکیتی، طول بکشد. بنابراین این طرح می‌بایست در زمان مناسب مطرح و اجرایی گردد. تنها در این صورت است که می‌توان مطمئن بود تا واریز وجوه نقدی، زمان کافی وجود داشته باشد.

محاسبات افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده

به‌منظور تسهیل درک این موضوع، مثالی را بیان می‌کنیم. تصور کنید شرکتی داریم که ارزش اسمی هر سهم آن (مبلغی که برای سهام شرکت در هنگام تأسیس آن تعیین می‌شود)، ۱۰۰۰ ریال باشد. از آن‌جایی که سهام در بازار معاملات سهام، قیمتی بالاتر از نرخ اسمی آن دارد، تصور کنید که سهام این شرکت در بازار با مبلغ ۸۰۰۰ ریال معامله می‌شود. حال اگر این شرکت بخواهد ۲۰۰ درصد افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده داشته باشد، در این صورت می‌خواهیم ببینیم که این شرکت، چه مبلغی را باید از سهام‌داران خود مطالبه کند؛ به عبارت دیگر، با دریافت چه مبلغی از سهام‌داران ( چه میزان آورده‌ی نقدی) شرکت به ۲۰۰ درصد افزایش سرمایه دست پیدا خواهد کرد.

افزایش سرمایه به میزان ۲۰۰ درصد یعنی دوبرابر کردن سرمایه‌ی فعلی؛ بنابراین:

در مثال فوق، ارزش هر سهم با حق‌تقدم برابر با ۲۳۳۳.۳۳ ریال محاسبه می‌شود. این رقم بیان‌گر مطالبه‌ای است که شرکت باید از سهام‌داران خود داشته باشد. به عبارت دیگر سهام‌داران به ازای هر سهمی که در این شرکت دارند،‌ می‌بایست مبلغ ۲۳۳۳.۳۳ ریال پرداخت نمایند تا شرکت به ۲۰۰ درصد افزایش سرمایه برسد.
به‌منظور کنترل صحت محاسبات، این محاسبات را به شکل معکوس انجام می‌دهیم. اگر سرمایه‌ی شرکت ۱۰,۰۰۰ ریال باشد (یعنی ۱۰ واحد سهام ۱۰۰۰ ریالی داشته باشد)، ۲۰۰ درصد افزایش سرمایه یعنی سرمایه‌ی مطلوب مبلغ ۲*۱۰,۰۰۰ یعنی ۲۰,۰۰۰ ریال خواهد بود. اکنون در نظر می‌گیریم در این شرکت ۱۰ سهامدار حضور دارند که هرکدام ۱ سهم ۱۰۰۰ ریالی دارند. بنابراین با توجه به محاسبات قبلی، هر سهامدار باید مبلغ ۲۳۳۳ ریال پرداخت نماید که در مجموع مبلغ ۲۳۳۳۰ ریال تأمین شود..

جمع‌بندی آکادمی دانایان

افزایش سرمایه از محل آورده‌ی نقدی و مطالبات حال‌شده، یکی از روش‌هایی است که برای افزایش سرمایه در شرکت‌ها دنبال می‌شود. در این روش شرکت‌ها با تزریق آورده‌ی نقدی، اقدام به تأمین سرمایه‌ی مورد نظر خواهند کرد. از آن‌جایی که وام بانکی با سود و بهره همراه است، لذا دریافت آورده‌ی نقدی از سهام‌داران، روش به‌صرفه‌تر و مناسب‌تری خواهد بود.

در روش آورده‌ی نقدی، سهام‌داران به نسبت سهمی که دارند، نسبت به واریز وجه مطالبه‌شده از سوی شرکت اقدام می‌کنند. بدین طریق شرکت می‌تواند وجه نقد را در حساب سرمایه‌ی خود گذاشته، سرمایه‌ی شرکت را افزایش دهد. هم‌چنین آن دسته از سهام‌دارانی که قبلاً از شرکت طلبکار بوده‌اند، می‌تواند آورده‌ی نقدی مطالبه‌شده را در قالب کسر از طلبی که از شرکت دارند، پرداخت نمایند؛ به این روش «مطالبات حال‌شده‌» گفته می‌شود.

برای دسترسی به سایر محتواهای تحلیلی و آموزشی وارد شوید.