برای اینکه بتوان یک سرمایه‌گذاری با بازدهی خوب در بازار سرمایه داشته باشیم نیازمند اطلاعاتی در رابطه‌با موضوعاتی چون انواع سهام‌ها و … هستیم. سهام شاخص‌ساز یکی از این موضوعات است که هر شخص حقیقی و مؤسساتی که خواهان حضور در این بازارها هستند نیاز دارند دررابطه‌با آن اطلاعاتی داشته باشد تا بتوانند با یک بررسی و تحلیل مناسب به نتایج قابل قبولی دست یابند. نیاز است که بدانیم سهام شاخص ساز چگونه می‌تواند بر روی شاخص کل تأثیر بگذارد و نحوه‌ی استفاده از این نوع سهام‌ها به چه صورت است.
همچنین لازم است که بدانیم در شرایطی باید برای بررسی بازار سرمایه به‌جای استفاده از شاخص کل از شاخص هم‌وزن استفاده نماییم به دلیل اینکه در برخی مواقع تأثیر این نوع از سهام‌ها به‌صورت نامناسبی بر روی شاخص کل است و افراد را دچار اشتباه می‌کند. در ادامه در رابطه‌با این موضوعات بحث خواهیم کرد و توضیحات بیشتر را در رابطه‌با مفهوم سهام شاخص ساز در بورس خواهیم گفت.
شاخص کل چیست؟
پیش از اینکه بخواهیم سهام شاخص ساز را بررسی کنیم لازم است که در رابطه‌با شاخص کل اطلاعاتی داشته باشیم و نحوه‌ی تأثیرگذاری سهام شاخص ساز بر روی شاخص کل را متوجه بشویم. همان‌طور که می‌دانیم شاخص یک معیاری است که تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها یا بازدهی را برای برخی از سهام‌ها مشخص می‌کند. بنابراین شاخص کل بورس در واقع نشان‌دهنده‌ی تغییرات سطح عمومی قیمت تمامی سهام‌های موجود در بازار سرمایه است. نحوه‌ی محاسبه‌ی شاخص کل بورس به این صورت است که ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه را بر ارزش جاری بازار سهام در یک تاریخ مشخص تقسیم کرده و آن را در عدد ۱۰۰ ضرب می‌کنیم که عدد به‌دست‌آمده همان شاخص کل بورس است.
شاخص کل بورس براثر چه عواملی تغییر می‌کند؟
لازم است که بدانیم شاخص کل بورس تحت‌تأثیر چه عواملی قرار می‌گیرد و دستخوش تغییر می‌شود، عواملی که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم. اولین عاملی که باعث ایجاد تغییر در شاخص کل می‌شود زمانی است که شرکت‌ها اقدام افزایش سرمایه می‌کنند و تعداد سهام‌های خودشان را زیاد می‌کنند. این اتفاق باعث می‌شود که شاخص کل به‌نوعی تعدیل بشود. عامل دیگری که باعث ایجاد تغییر در شاخص کل می‌شود زمانی است که تعداد شرکت‌ها در بورس کاهش‌یافته یا افزایش یابد. همچنین زمانی که یک سهم به هر دلیلی بسته شود، قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی مبنای قیمت آن سهم در شاخص خواهد بود.
تأثیرات سهام در شاخص کل
خوب است که بدانیم که شاخص کل نشان‌دهنده‌ی ارزش بازار سرمایه است که میانگین ارزش سهام‌ها را مشخص می‌نماید. لازم است که بدانیم تمامی سهام‌های موجود در این بازار تأثیرگذاری به یک میزان را ندارند و برخی از سهام‌ها اثرگذاری زیادی دارند و بر عکس. نکته‌ی مهم این است که زمانی که شاخص کل در بازار روند صعودی داشته باشد این به این معنی است که اکثر سهام‌ها روند روبه‌رشدی را تجربه می‌کنند و اگر شاخص روند نزولی داشته باشد سهام‌های کوچک و بزرگ همه دچار افت می‌شوند و این بازار ریزش را تجربه خواهد کرد.
سهام شاخص‌ساز
حالا که متوجه شدیم شاخص کل چیست و همچنین تأثیرگذاری انواع سهام به چه صورت است لازم است که تعریفی دررابطه‌با سهام شاخص ساز داشته باشیم. منظور از سهام شاخص ساز سهم‌هایی هستند که تغییراتی که در آنها رخ می‌دهد چه تغییرات مثبت و چه تغییرات منفی بیشترین تأثیر را بر شاخص کل خواهند داشت. می‌توان گفت صعودی یا نزولی بودن این سهام‌ها تأثیر بسیاری بر تغییرات شاخص کل دارد از همین رو متوجه می‌شویم که سهام شاخص ساز در بورس ایران سهام شرکت‌های بزرگ هستند که بیشترین تعداد سهام را در بازار سرمایه در اختیار دارند.
همچنین این شرکت‌ها و سهام‌هایشان بالاترین ارزش را در بازار دارند و حجم معاملات این شرکت‌ها بالا است. از آنجایی که ارزش معاملاتی و ارزش بازاری این نوع از شرکت‌ها به نسبت شرکت‌های کوچک خیلی بالاتر است نتیجه این می‌شود که تأثیر این شرکت‌ها بر شاخص کل بیشتر از شرکت‌های کوچک است. همچنین نکته‌ای که لازم است بدانیم این است که از نقدشوندگی بیشتری نسبت به سایر سهام‌ها برخوردار هستند.
تأثیر گمراه‌کننده‌ی سهام شاخص‌ساز بر شاخص کل بورس
در شرایطی خاص چون اعتراض سهام‌داران به شرکت‌ها و یا اعتراضات سیاسی به وجود آمده و… صرفاً نباید به شاخص کل بورس توجه نماییم زیرا اطلاعات درستی در اختیار ما قرار نخواهد داد. این هم به این دلیل است که در این شرایط سهام شاخص ساز تحت‌تأثیر قرار گرفته و شاخص کل را به یک سمت دیگر سوق می‌دهد درحالی‌که در همان زمان ممکن است کل بازار به یک سمت دیگر حرکت کند که در اینجا لازم است با استفاده از شاخص هم وزن بازار را تحلیل نماییم تا بتوان از اشتباهاتی که ممکن است پیش بیاید جلوگیری نمود. باید در اینجا توضیح مختصری دررابطه‌با شاخص هم وزن ارائه دهیم. شاخص هم وزن زیرمجموعه شاخص کل بازار سرمایه می باشد.
در این شاخص تمامی سهام‌ها چه بزرگ چه و چه کوچک با یک وزن مشخص در عدد شاخص اثرگذار هستند و این شاخص می‌تواند وضعیت بازار سرمایه و همچنین بازدهی این بازار را در شرایط خاص درست نشان دهد. اگر این شاخص مثبت باشد به معنای این است که اکثر شرکت‌های حاضر در بورس چه شرکت‌های بزرگ و چه شرکت‌های کوچک روند مثبتی داشتند و همچنین برعکس. نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که شاخص کل مربوط به سهام‌های شاخص ساز هستند یعنی تنها مربوط به شرکت‌های بزرگ می‌باشند. اما شاخص هم وزن تفاوتی بین اندازه شرکت‌ها قائل نیست و همه سهام‌ها به یک نسبت مورد بررسی قرار می‌گیرند.
تشکیل سبد سهام باتوجه‌به سهام شاخص‌ساز
به دلیل اینکه سهام‌های شاخص ساز تأثیر خود را به‌صورت مستقیم بر روی شاخص کل می‌گذارند می‌توان از این راه متوجه شد که آیا مناسب است که از سهام‌های شاخص ساز در سبد سهامی خود قرار بدهیم یا خیر؟ اگر شاخص کل به‌صورت مثبت و صعودی بود می‌توان از این سهام‌ها خریداری کرد چون نشان‌دهنده‌ی این است که این سهام‌ها در وضعیت مناسبی قرار دارند اما اگر شاخص کل به‌صورت نزولی و منفی بود بهتر است که سرمایه خود را به سهام‌های کوچک اختصاص دهیم و آنها را در اولویت قرار بدهیم. در حالت کلی زمانی که شاخص کل منفی است بهتر است که تمامی سرمایه‌ی خود را در بازار سرمایه استفاده نکنیم.
نحوه‌ی دسترسی به لیست سهام شاخص‌ساز
به‌طورکلی ویژگی‌هایی برای شناسایی سهام شاخص ساز وجود دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تعداد برگه‌های سهام منتشر شده توسط شرکت‌ها و همچنین ارزش آنها اشاره نمود. لازم است بدانیم که بعد از هر روز معاملاتی شرکت‌هایی که تغییرات آنها بر روی شاخص کل بیشترین تأثیر را داشته است در صفحه‌ی ابتدایی سایت tsetmc لیست می‌شوند که اکثر این شرکت‌ها شرکت‌هایی هستند که بالاترین ارزش را در بازار دارند اما دراین‌بین گاهی ممکن است شرکت‌هایی باارزش پایین‌تر هم حضور داشته باشند که این شرکت‌ها در آن روز از تأثیرگذارترین شرکت‌ها بر شاخص کل بوده‌اند. لازم است که به برخی از سهام شاخص در بازار سرمایه که ارزش بازاری بالایی برخوردار هستند اشاره کنیم. ارزش بازاری هم از حاصل‌ضرب تعداد کل سهام منتشر شده در قیمت پایانی سهام به دست می‌آید. سهام‌های شاخص ساز که از بالاترین ارزش بازاری برخوردارند شامل فولاد، شستا، فارس، فملی، شپنا و… می‌شوند.
جمع‌بندی پیرامون سهام شاخص‌ساز
همان‌طور که متوجه شدیم سهام شاخص ساز سهام‌هایی هستند که از ارزش بازاری بالایی برخوردارند همچنین سهام‌ها چه به‌صورت مثبت و چه به‌صورت منفی بیشترین اثر را بر شاخص کل بازار دارند. سهام‌های شاخص ساز در برخی مواقع می‌توانند افراد را دررابطه با بازار دچار تردید و اشتباه کنند، مواقعی چون اعتراضات سیاسی و… آن هم به این دلیل است که تأثیر مستقیم بر شاخص کل دارند. بنابراین در این مواقع این شاخص را منفی می‌کند درصورتی‌که ممکن است کل بازار به سمت‌وسوی دیگری سوق یابد. همچنین دانستیم که برای جلوگیری از اشتباهاتی که ممکن است در این مواقع پیش بیاید بهتر است از شاخص هم وزن به‌جای شاخص کل استفاده کنیم. شاخص هم وزن تفاوتی بین اندازه شرکت‌ها قائل نیست و همگی را به یک میزان برابر اندازه‌گیری می‌نماید.
2 دیدگاه
آیا سهام شاخص ساز سود بهتری میده یا ربطی نداره
خیر ربطی ندارد.