سرمایهگذاری به معنای انتخاب داراییها برای نگهداری و کسب عایدی بیشتر بهمنظور رفاه بیشتر در آینده از مواردی است که در اکثر نقاط جهان همواره موردتوجه بوده است. از سوی دیگر سرمایهگذاری به دلیل حفظ ارزش پول و قدرت خرید آن در طول زمان در کشورهای تورمی اهمیت دوچندانی پیدا خواهد کرد. ازاینروی سرمایهگذاری در کشوری مشابه کشور ما موضوع بسیار با اهمیتی است. اما ممکن است انجام یک سرمایهگذاری اصولی، موضوعی باشد که از توان درصد قابلتوجهی از افراد خارج باشد. در چنین شرایطی سرمایهگذاری غیرمستقیم بهمنظور صرفهجویی در وقت و هزینهی افراد موضوعیت پیدا میکند. از ابزارهای سرمایهگذاری غیرمستقیم میتوان به سبدگردانها و صندوقهای سرمایهگذاری اشاره کرد. صندوقهای سرمایهگذاری انواع مختلفی دارند که در این مقاله قصد داریم تا به موضوع صندوق درآمدثابت نوع دوم بپردازیم. پیش از آن پیشنهاد میکنیم تا مقالهی صندوق سرمایهگذاری چیست؟ را در سایت آکادمی دانایان مطالعه کنید. البته در همین مقاله نیز توضیحاتی مختصر در خصوص صندوقهای سرمایهگذاری و ماهیت و فلسفهی آنها ارائه خواهیم داد.
صندوق سرمایهگذاری چیست؟
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، صندوقهای سرمایهگذاری یکی از ابزارهای سرمایهگذاری غیرمستقیم هستند که امکان سرمایهگذاری را برای افرادی که تخصص و یا وقت کافی برای سرمایهگذاری ندارند، فراهم میکنند. این ابزارهای مالی با تجمیع وجوه سرمایهگذاران خرد، اقدام به سرمایهگذاری در بازارها و محلهای مختلف متناسب با نوع صندوق خواهند کرد. بهطور مثال صندوق سرمایهگذاری سهامی بخش زیادی از داراییهای خود را بر روی سهام و حقتقدم سهام شرکتهای بورسی و فرابورسی سرمایهگذاری خواهد کرد. بدین ترتیب افراد میتوانند با سرمایههای اندک خود، سرمایهگذاری تخصصی و اصولی را با بهرهگیری از نیروی انسانی خبره و ماهر شاغل در صندوقهای سرمایهگذاری، بهصورت غیرمستقیم تجربه کنند. صندوقهای سرمایهگذاری دارای انواع مختلفی است که هرکدام از آنها دارای سطح خاصی از ریسک بوده و مناسب برای گروه خاصی از افراد است. یکی از صندوقهای سرمایهگذاری که امکان سرمایهگذاری بدون ریسک را فراهم میکند، صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت است. پیش از پرداختن به بحث صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت ابتدا لازم است تا با مفهوم اوراق و ابزارهای درآمد ثابت آشنایی پیدا کنیم.
اوراق با درآمدثابت چیست؟
ریسک و بازدهی از پرکاربردترین اصطلاحات در فضای مالی و سرمایهگذاری است. بازدهی در سرمایهگذاریهای مختلف و حتی در ابزارهای مالی مختلف میتواند دارای نوساناتی باشد. برخی از افراد ترجیح میدهند تا یک سرمایهگذاری بهدور از این نوسانات را تجربه کنند. در برخی از ابزارهای مالی جریانات درآمدی که بازده را میسازند بهصورت قطعی و تضمین شده هستند. بهطور مثال از جملهی این موارد میتوان به سپردهی بانکی اشاره کرد. در کنار سپردههای بانکی برخی از ابزارهای دیگر نظیر اوراق قرضه یا همان اسناد خزانهداری اسلامی در ایران، گواهی سپرده بانکی و … در زمرهی اوراق درآمد ثابت تلقی میشوند و جریانات درآمدی تضمین شده را به همراه دارند. با این آشنایی حداقلی از ابزارهای درآمد ثابت به سراغ بحث صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت میرویم.
صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت چیست؟
صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت، یک صندوق سرمایهگذاری مشترک است که وجوه خرد سرمایهگذاران مختلف را تجمیع کرده و درصد قابلتوجهی از آن را به سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص میدهد. این نوع از صندوقهای سرمایهگذاری امکان داشتن یک سرمایهگذاری با ریسک حداقلی و کسب بازدهی بالاتر نسبت به سپردهی بانکی را فراهم میکنند. برخی از صندوقهای درآمد ثابت دارای دورههای تقسیم سود هستند و در برخی از آنها بازدهی سرمایهگذارانشان در قیمت هر واحد صندوق سرمایهگذاری منعکس میشود. در این صندوقهای سرمایهگذاری حداقل ۱۵ درصد از دارایی به سرمایهگذاری در سهام اختصاص پیدا خواهد کرد و مابقی دارایی این صندوقها صرف سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت خواهد شد. در حال حاضر این صندوقهای سرمایهگذاری در هر دو حالت قابل معامله و مبتنی بر ساختار صدور و ابطال در بازار سرمایهی ایران وجود دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر دراینخصوص توصیه میکنیم تا مقالهی مربوط به صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت را در سایت آکادمی دانایان مطالعه کنید.
صندوق درآمدثابت نوع دوم چیست؟
صندوق درآمدثابت نوع دوم در واقع نوعی صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت است. اما از برخی از جهات دارای تفاوتهایی با آن است. در صندوقهای درآمدثابت نوع دوم نیز مشابه صندوقهای درآمد ثابت، محل اصلی سرمایهگذاری، سرمایهگذاری در اوراق با درآمد ثابت است. بنابراین این صندوقهای سرمایهگذاری نیز ضمن ایجاد فضایی برای داشتن یک سرمایهگذاری تخصصی و همینطور بهرهگیری از صرفههای ناشی از مقیاس، محلی امن و کمریسک را برای سرمایهگذاری غیرمستقیم فراهم میکنند. اما همانطور که مطرح کردیم این صندوقها دارای تفاوتهایی با صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت هستند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
تفاوت صندوق سرمایهگذاری نوع دوم با صندوق درآمد ثابت
بهطورکلی تفاوتهای میان صندوقهای سرمایهگذاری نوع دوم و صندوقهای درآمد ثابت را میتوان به دودستهی عمده تقسیمبندی کرد. این دودسته شامل تفاوت در ترکیب دارایی صندوقها و زمانبندی تقسیم سود است که در ادامه در خصوص هر یک توضیحاتی را ارائه خواهیم کرد.
ترکیب دارایی
ترکیب دارایی را میتوان بهعنوان مهمترین وجه تمایز صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت و صندوقهای سرمایهگذاری نوع دوم دانست. در صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت میبایست حداقل ۷۵ درصد و حداکثر ۸۵ درصد از داراییهایشان را در ابزارهای درآمد ثابت سرمایهگذاری کنند. بدین ترتیب این صندوقها حداقل ۱۵ درصد و حداکثر ۲۵ درصد داراییهایشان را در سهام سرمایهگذاری میکنند. این در حالی است که در صندوقهای سرمایهگذاری نوع دوم باید حداقل ۹۰ درصد از دارایی به سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص یابد. در صندوقهای سرمایهگذاری نوع دوم حداکثر ۵ درصد از دارایی میتواند به سهام اختصاص یابد. البته در این نوع از صندوقهای سرمایهگذاری الزامی به سرمایهگذاری در سهام نیست و از این منظر ریسک سرمایهگذاری در این صندوقها حتی نسبت به صندوقهای درآمد ثابت نیز کاهش پیدا خواهد کرد.
زمانبندی پرداخت سود
برخی از صندوقهای سرمایهگذاری دارای زمانبندیهایی برای پرداخت سود نقدی هستند و مطابق با زمانبندی مدنظرشان که در امیدنامهی آنها ذکر شده است، اقدام به تقسیم و توزیع سود خواهند کرد. تفاوت دیگر صندوقهای سرمایهگذاری نوع دوم با صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت در عدم وجود زمانبندی پرداخت سود برای صندوقهای نوع دوم است. بدین ترتیب سرمایهگذارانی که ترجیح میدهند تا بازدهی سرمایهگذاریشان در خالص ارزش دارایی یا همان nav واحدهای تحت تملکشان اعمال شود، میتوانند از سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری نوع دوم بهره ببرند. البته این بدان معنا نیست که تمامی صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت دارای زمانبندی پرداخت سود هستند و در میان آنها نیز صندوقهایی بدون این آپشن وجود دارد.
صندوق درآمدثابت نوع دوم مناسب چه افرادی است؟
صندوقهای سرمایهگذاری نوع دوم بهواسطهی ترکیب داراییهایشان و تفاوتهایی که با صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت دارند. گروه هدف متفاوتی را خواهند داشت. ازآنجاییکه میزان سرمایهگذاری این صندوقها در بازار سهام کمتر از صندوقهای درآمدثابت است، ریسک سرمایهگذاری در آنها بهشدت کاهشیافته و امکان یک سرمایهگذاری تقریباً بدون ریسک را فراهم میکنند. البته در شرایطی که بازار سهام وضعیت مطلوبی نداشته باشد و روندی نزولی را دنبال کند، این صندوقها به دلیل عدم الزام برای سرمایهگذاری در سهام، چهبسا بتوانند بازدهی بیشتری نسبت به صندوقهای درآمد ثابت به ارمغان بیاورند؛ بنابراین سرمایهگذاری در این صندوقهای سرمایهگذاری به افراد ریسکگریز توصیه میشود.
سخن پایانی پیرامون صندوق درآمدثابت نوع دوم
در این مقاله به معرفی و بیان ویژگیهای صندوق سرمایهگذاری نوع دوم پرداختیم. این صندوقهای سرمایهگذاری تقریباً عملکردی مشابه صندوقهای درآمد ثابت دارند. صندوقهای سرمایهگذاری نوع دوم درصد بیشتری از داراییشان را به سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت اختصاص میدهند و الزامی به داشتن سهام در سبد داراییشان ندارند. همچنین در این صندوقهای سرمایهگذاری زمانبندیهای پرداخت سود وجود ندارد و یا به عبارت بهتر این صندوقها تقسیم سود دورهای ندارند و بازدهی آنها در خالص ارزش دارایی واحدهای صندوق منعکس میشود. طبیعتاً همانطور که پیشتر اشاره کردیم، این صندوقها گزینهی بسیار مناسبی برای سرمایهگذاری توسط افراد ریسکگریز محسوب میشود.