حفظ ارزش پول در برابر تورم و کسب بازدهی در کنار حفظ ارزش زمانی پول، از عمده‌ترین انگیزه‌های شخصی انجام سرمایه‌گذاری است. پذیرش ریسک در انجام سرمایه‌گذاری از عواملی است که ارتباط مستقیمی با بازدهی دارد. از این روی انتخاب‌های ما برای سرمایه‌گذاری اهمیت بالایی پیدا می‌کنند، چراکه ممکن است برخی اوقات سرمایه‌گذاری انجام شده نه‌تنها بازدهی به همراه نداشته باشد، بلکه زیان‌ده نیز باشد و از اصل سرمایه‌ی ما نیز درصدی کاسته شود. این موضوع به‌خوبی بیان‌کننده‌ی لزوم بهره‌گیری از دانش سرمایه‌گذاری است. در کنار این مسئله توجه به ریسک‌پذیری شخصی عامل مهم دیگری است که باید به آن دقت شود. توجه توأمان به این دو مقوله از عوامل به‌وجودآمدن صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
مزایا و معایب صندوق درآمدثابت
ابزارهای مالی با درآمد ثابت از گزینه‌های سرمایه‌گذاری هستند که در آن‌ها تا تاریخ سررسیدشان به سرمایه‌گذاران سودهای ثابت یا سود سهام پرداخت می‌شود. این ابزارهای مالی به علت سود تضمین‌شده و قطعی که در پی دارند مورد اقبال برخی از فعالان بازار مالی هستند. رایج‌ترین نوع ابزار و اوراق درآمد ثابت در کشور ما، سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت شرکت‌ها و اوراق اسناد خزانه‌داری اسلامی هستند. در جهان نیز عمده‌ی اوراق درآمد ثابت مربوط به اوراق‌قرضه‌ی دولت مرکزی یا شهرداری‌ها و دولت‌های محلی هستند.
در اوراق درآمد ثابت پس از رسیدن به تاریخ سررسید، اصل و سود پول سرمایه‌گذاری‌شده در اختیار سرمایه‌گذار قرار خواهد گرفت. این امر سبب می‌شود تا سرمایه‌گذاری در ابزارهای با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه، سپرده‌ی بانکی و … مزایایی نسبت به سایر سرمایه‌گذاری‌ها پیدا کند. از مهم‌ترین این مزایا می‌توان به تنوع‌بخشی در سبد سرمایه‌گذاری اشاره کرد. چراکه اگر بخشی از سرمایه روی اوراق درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شود، لااقل آن بخش از ریسک موجود در بازار سهام در امان خواهد بود. ازاین جهت ضمن تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری و جبران بخشی از کاهش ارزش پول در اثر تورم، از ریسک از دست رفتن کل سرمایه‌گذاری نیز کاسته می‌شود.
ابزارهای با درآمد ثابت باتوجه‌به ماهیتشان، به حفظ اصل سرمایه و پول کمک می‌کنند. ازاین‌جهت، مخصوصا در بازارهای بسیار متلاطم این اطمینان را ایجاد می‌کنند که اصل سرمایه در این نوع از سرمایه‌گذاری دچار خطر نخواهد بود. در کنار آن نیز بازدهی قطعی را هرچند اندک، تضمین می‌کنند. بنابراین استفاده‌ی از این ابزار برای افراد ریسک‌گریز بسیار مطلوب خواهد بود، اگرچه چندان سودمند نخواهد بود.
اوراق درآمد ثابت در بازارهای بین‌المللی دارای برخی ریسک‌ها نیز هستند. ازجمله مهم‌ترین این ریسک‌ها می‌توان به ریسک افزایش نرخ بهره‌ی بانک مرکزی در کشوری که اوراق در آن خریداری شده است، اشاره کرد. در این حالت باتوجه‌به روابط و فرمول‌های محاسبه‌ی قیمت اوراق، ممکن است قیمت آن‌ها کاهش‌یافته، سرمایه‌گذاران را از این کانال دچار زیان کند. ریسک دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد پیشی‌گرفتن میزان نرخ تورم از نرخ بازدهی اوراق درآمد ثابت است. در این شرایط سرمایه‌گذار با اینکه اصل پول خود را حفظ کرده است در حفظ قدرت خرید سرمایه‌ی خود موفق نبوده است.
ریسک نکول بدهی که بیشتر در اوراق شرکت‌ها موضوعیت پیدا می‌کند، همچنین ریسک نقدشوندگی در شرایطی که سرمایه‌گذار قصد فروش اوراق را داشته باشد اما خریداری برای آن وجود نداشته باشد، از دیگر ریسک‌های موجود در ابزارهای با درآمد ثابت هستند اما در کل می‌توان از آن‌ها به‌عنوان ابزاری مفید خصوصاً برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز یادکرد.
صادرکنندگان اوراق درآمدثابت غالباً چه کسانی هستند؟
اوراق درآمد ثابت در سطح جهان غالباً توسط دولت مرکزی، دولت‌های محلی، شهرداری‌ها و برخی از شرکت‌ها منتشر می‌شوند که هرکدام از آن‌ها با اهداف مختلفی اقدام به این کار می‌کنند.
اوراق صادر‌شده توسط دولت مرکزی که فرایند‌های صدور و بازخرید یا پرداخت سود آن به عهده‌ی بانک مرکزی کشور است با اهدافی نظیر کنترل میزان نقدینگی موجود در جامعه یا تأمین مالی برخی از طرح‌های عمرانی و حتی شاید برای تأمین کسری بودجه‌ی دولت در قالب هزینه‌های جاری نیز صورت بگیرد. همچنین اوراق انتشاریافته توسط دولت‌های محلی و شهرداری‌ها نیز عمدتاً جهت تأمین مالی طرح‌های اقتصادی و عمرانی دولت محلی صادر می‌شود و برای ایجاد جذابیت برای سرمایه‌گذاران به علت بالاتر بودن ریسک سرمایه‌گذاری در اوراق دولت‌های محلی نسبت به دولت مرکزی، به اوراق‌قرضه‌ی شهرداری‌ها معافیت مالیاتی تعلق می‌گیرد.
برخی از شرکت‌ها نیز جهت انجام طرح‌های توسعه‌ای خود و تأمین مالی آن‌ها اقدام به انتشار اوراق قرضه می‌کنند و متعهد می‌شوند تا در سررسید‌های معین و مشخص سود سرمایه‌گذاری انجام شده را به سرمایه‌گذاران پرداخت کنند. برای مطالعه‌ی جزئیات بیشتر درباره‌ی انواع اوراق درآمد ثابت، ریسک‌ها و مزایای آن‌ها پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی « اوراق با درآمد ثابت» را در سایت آکادمی دانایان مطالعه فرمایید.
صندوق با درآمدثابت چیست؟
صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، نوعی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک است که با جمع‌آوری وجوه سرمایه‌گذاران به تخصیص و سرمایه‌گذاری روی ترکیبی از ابزارهای با درآمد ثابت نظیر سپرده‌ی بانکی، گواهی سپرده‌ی بانکی، اوراق‌قرضه‌ی دولتی (اسناد خزانه‌داری اسلامی) و … می‌پردازند. این صندوق‌ها غالباً بازدهی‌های بالاتری نسبت به سپرده‌ی بانکی دارند و از سوی دیگر باتوجه‌به ماهیت محل‌های سرمایه‌گذاری وجوه، از یک جریان درآمدی باثبات و پایدار برخوردارند که می‌تواند برای فعالان ریسک‌گریز بازار سرمایه جذاب باشد.
انواع صندوق درآمدثابت از لحاظ نحوه‌ی معامله
این صندوق‌ها ممکن است در هر دو حالت مبتنی بر ساختار صدور و ابطال واحد و یا واحدهای قابل معامله (ETF) باشند. در صندوق‌های با ساختار صدور و ابطال، قیمت هر واحد از واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق از طریق خالص ارزش آن محاسبه شده، در پایان هر روز کاری یک قیمت برای آن اعلام می‌شود. این در حالی است که در صندوق‌های قابل معامله، این عرضه و تقاضای بازار است که قیمت هر واحد را در هر لحظه تعیین می‌کند، بنابراین واحدهای صندوق با ساختار قابل معامله، در زمان باز بودن بازار ممکن است در هر لحظه قیمتی متفاوت را تجربه کند.
انواع صندوق درآمدثابت از لحاظ پرداخت سود
برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت دارای زمان‌بندی پرداخت سود هستند و حتی برخی از آنان به‌طور ماهانه عواید ناشی از سرمایه‌گذاری خود را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند. اما برخی دیگر از صندوق‌ها زمان‌بندی پرداخت سود ندارند و بازدهی‌های کسب‌شده توسط آن‌ها از طریق افزایش خالص ارزش دارایی‌شان در قیمت هر واحد سرمایه‌گذاری صندوق نمود پیدا می‌کند و بازدهی برای سرمایه‌گذاران از طریق فروش واحدهایی خواهد بود که نسبت به زمان خرید، افزایش قیمت یافته‌اند.
صندوق سرمایه‌گذاری با سود ماهانه چیست؟
صندوق با درآمدثابت مناسب چه افرادی است؟
در بازارهای مالی همواره ریسک و بازدهی ارتباطی متقابل داشته، در یک جهت حرکت کرده‌اند. به عبارت بهتر می‌توان گفت که کسب بازدهی در بازارهای مالی پاداشی برای میزان ریسکی است که پذیرفته‌ایم. البته در سرمایه‌گذاری‌های بدون ریسک نظیر سپرده‌گذاری در بانک‌ها، حداقل بازدهی بدون ریسک تعریف می‌شود و هر سودی مازاد بر آن، همان پاداش پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری محسوب می‌گردد.
حال ممکن است برخی از افراد به هر دلیلی ریسک‌گریز باشند و تأکیدشان بر جذب بازدهی بدون پذیرش ریسک باشد. قطعاً در چنین شرایطی سرمایه‌گذاری در ابزارهای با درآمد ثابت اولین گزینه‌ای است که می‌تواند برای سرمایه‌گذاری این افراد مطلوب باشد. نکته‌ی قابل‌توجه دیگر تفاوت بین بازدهی انواع ابزارهای با درآمد ثابت است که بحث انتخاب بهینه و صحیح را به وجود می‌آورد. از این روی سرمایه‌گذاری بدون ریسک، روی ابزارهای با درآمد ثابت نظیر اوراق نیز تبدیل به امری می‌شود که نیاز به تخصص و مدیریت حرفه‌ای سرمایه‌گذاری خواهد داشت. قراردادن این مسئله در کنار علاقه‌ی افراد ریسک‌گریز به سرمایه‌گذاری در ابزارهای با درآمد ثابت، سبب به‌وجودآمدن صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت شده است که بتوانند ضمن انجام یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک، انتخاب‌های درست و بهینه‌ای را داشته باشند تا حداکثر بازدهی بدون ریسک را کسب کنند.
این صندوق‌ها غالباً بازدهی بالاتری نسبت به نرخ سود سپرده‌ی بانکی داشته‌اند، ازاین‌رو تبدیل به محلی جذاب برای سرمایه‌گذاری افراد ریسک‌گریز شده‌اند.
صندوق درآمدثابت و بیمه‌ی زندگی
صندوق درآمد ثابت نوعی ابزار سرمایه‌گذاری بدون ریسک است. اگر به سرمایه‌گذاری بدون ریسک فکر می‌کنید و به دنبال کسب بازدهی بالاتری از صندوق‌های درآمد ثابت یا سود بانکی هستید، بیمههای زندگی نیز می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای سرمایه‌گذاری شما باشند. در بیمههای زندگی علاوه بر سود ثابت تضمینی، سود مشارکت در سرمایه‌گذاری‌ها هم به سرمایه‌گذار تعلق خواهد گرفت. در بیمههای زندگی، برخلاف صندوق‌های درآمد ثابت و به طور کلی ابزارهای درآمد ثابت، تمام دارایی تحت مدیریت به ابزارهای درآمد ثابت اختصاص داده نمی‌شود و بخش قابل توجهی از دارایی در سایر بازارها مانند بازار ملک و بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌شود. نکته‌ی مهم بیمههای زندگی در آن است که مدیریت سرمایه‌گذاری در بازارهای دارایی مانند بازار سهام و بازار ملک توسط متخصصات و تیم‌های حرفه‌ای آن حوزه انجام می‌شود.
سخن پایانی آکادمی دانایان
در این مقاله در خصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت به طور مفصل توضیحاتی را ارائه دادیم. این صندوق‌ها به‌عنوان یک ابزار نوین مالی در سرتاسر جهان وجود دارند و حتی در برخی از موارد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی در این زمینه نیز تأسیس شده‌اند. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت یکی از گزینه-های جذاب برای افراد ریسک‌گریز بوده که ضمن حفظ اصل سرمایه‌ی افراد، بازدهی‌هایی را نیز برای آنان به همراه خواهد داشت. این صندوق‌ها در حال حاضر با هر دو ساختار مبتنی بر صدور و ابطال و قابل معامله در بازار سرمایه‌ی ایران وجود دارند و با مقایسه‌ی بازدهی آنان می‌توان اقدام به سرمایه‌گذاری در بهترین صندوق ممکن کرد.
2 Comments
بازدهی صندوق درآمد ثابت نسبت به بانک چطوره؟
به طور معممول 2 الی 3 درصد بازدهی بالاتری نسبت به بانک دارند.